Πότε θα σοβαρευτούν επιτέλους οι Νεοέλληνες ιστορικοί;

Πότε θα σοβαρευτούν επιτέλους οι Νεοέλληνες ιστορικοί; Όλοι γνωρίζετε το τραγούδι του Γιάννη Μηλιώκα «Γκρέκο μασκαρά», αλλά αυτό που δεν γνωρίζετε είναι ότι ο πρώτος που το «τραγούδησε» ήταν ο ιστορικός της Αλώσεως Δούκας.

Όταν ο όρος Graecus σήμαινε Ρωμαίος

Αν ξεφυλλίσετε ένα σύγχρονο αγγλο-ελληνικό και ένα ιταλο-ελληνικό λεξικό θα δείτε ότι οι όροι Greek και Greco μεταφράζονται  ως «Έλληνας».  Αυτή η μετάφραση ισχύει επειδή σήμερα υπάρχει ένα σύγχρονο ελληνικό έθνος, του οποίου τα μέλη διαθέτουν ελληνική συνείδηση. Πολλοί, ωστόσο, κάνουν το λάθος να νομίζουν ότι οι όροι Graecus, Greco, Greek κλπ που απαντούν σε δυτικά κείμενα τα οποία γράφτηκαν πριν το 1800, εξακολουθούν να σημαίνουν «Έλληνας» και τότε. Φυσικά, αυτό είναι σφάλμα αναχρονισμού και δεν ισχύει γιατί τότε δεν υπήρχε ένα Ελληνικό έθνος. Η αντίληψη ότι ο ητικός όρος Graecus σήμαινε ανέκαθεν «Έλληνας» είναι συνέπεια του αξιώματος του νεοελληνικού εθνικισμού περί διηνεκούς και αδιάλειπτης ελληνικής συνέχειας.

Τίθεται επομένως το ερώτημα, όταν πριν από το 1800 οι δυτικοί μιλάνε για τους σύγχρονους Graeci, Greci, Greeks κλπ, ποιους ακριβώς εννοούν;

Μια συζήτηση για τους όρους Ρωμιός, Γραικός και Έλλην

Στα σχόλια μιας άλλης ανάρτησης ξεκινήσαμε μια συζήτηση με τον σχολιαστή ”Μωχό τον Μάντη” για τη σημασία του όρου ”Ρωμιός” κατά την Οθωμανική περίοδο και για τη λειτουργία των τριών όρων ”Ρωμιός”, ”Γραικός” και ”Έλληνας”. Επειδή στη συζήτηση ήρθε και ο φίλος Πέρτιναξ, που πρόσφατα παρακολούθησε το συνέδριο ” ‘Ελλην, Ρωμηός, Γραικός: Συλλογικοί προσδιορισμοί και ταυτότητες,” αποφάσισα να κάνω αυτήν την ανάρτηση, ώστε να έχουμε συγκεντρωμένες στα σχόλιά της τις διάφορες απόψεις.

Μυθοθρυψίες: η εξίσωση Ρωμαίος = ορθόδοξος πολίτης ανεξαρτήτως γλώσσας

Έτυχε τις προάλλες να διαβάσω διαδικτυακές συζητήσεις πιτσιρικάδων και ένας από αυτούς αμόλησε το κλασικό παραμύθι ότι τάχα ο όρος Ρωμαίος στην «βυζαντινή» αυτοκρατορία ήταν, μέχρι το τέλος της αυτοκρατορίας, όρος γενικός και κενός εθνοτικής σημασίας, που προσδιόριζε κάθε ορθόδοξο πολίτη της αυτοκρατορίας ανεξαρτήτως γλώσσας. O λόγος που έκανε αυτόν τον ορισμό ήταν για να «υποστηρίξει» ότι οι ελληνόφωνοι πολίτες ήταν «Έλληνες».

Την εξέλιξη της «βυζαντινής» ταυτότητας την έχω αναλύσει διεξοδικά αλλού. Εδώ θα επικεντρωθώ στην εθνοτική διάσταση της Ρωμαϊκής ταυτότητας, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον 10ο αιώνα και έπειτα.