Τα Annali Veneti του Domenico Malipiero #1

Η σημερινή ανάρτηση θα είναι η πρώτη και εισαγωγική της σειράς με θέμα το Ενετικό Χρονικό (Annali Veneti) του Ενετού Domenico Malipiero (1428-1515), μια χρονογραφική (με καταχωρήσεις ανά έτος) αφήγηση σε «δημώδη» ενετίζουσα ιταλική γλώσσα των πολέμων της Βενετίας κατά την περίοδο 1457-1500. Το Χρονικό είναι χωρισμένο σε δύο μέρη: στο πρώτο μέρος (Parte prima: Delle guerre coi Turchi) ο Malipiero περιγράφει τους πολέμους της Βενετίας με την Οθωμανική αυτοκρατορία ανατολικά της Αδριατικής και του Ιονίου και στο δεύτερο μέρος (Parte seconda: Delle guerre d’Italia e de altri negozi esterni) περιγράφει τους πολέμους της Βενετίας στην Ιταλία εναντίον χριστιανών πολεμίων, Ιταλών και «Ολτρεμοντάνων».

Η «μοιχαλίδα» θάλασσα και η οθωμανική κατάκτηση της Ναυπάκτου

Στη σημερινή ανάρτηση θα εξηγήσω γιατί ο Γάλλος ποιητής Joachim du Bellay (θ. 1560) έγραψε σε ένα του επίγραμμα ότι μετά τις θαλάσσιες εκστρατείες του Οθωμανού κουρσάρου/ναυάρχου Κεμάλ Ρέις στην αρχή του Β΄ Ενετοθωμανικού πολέμου (1499-1503), η θάλασσα ήταν μια «μοιχαλίδα» που είχε «γεροκερατά» σύζυγο τους Βενετούς και «μοιχευτή» (παράνομο εραστή) τον Τούρκο.

Η «ολεθριωτάτη και πέρα για πέρα απεχθής» διάθεση των Ταραντίνων

Σε παλαιότερη σειρά αναρτήσεων για τους boni Italiani του Marino Sanudo (#1, #2, #3, #4) εξήγησα τη σημασία που είχε η ιταλική εκστρατεία 1494- 5 του Καρόλου Η΄ της Γαλλίας στην εργαλειοποίηση της ιδέας του Ιταλικού έθνους από τους λογίους των ιταλικών μελών της αντιγαλλικής λίγκας που ηγήθηκε η Βενετία.

Alessandro Musella (1615): εθνογραφική περιγραφή της «Μακεδονίας» #3

Έκλεισα την προηγούμενη ανάρτηση της σειράς στο σημείο όπου ο Musella μεταβαίνει από τα μέρη της Αχρίδος στο Κίτσεβο (Quizava). Για να δούμε τώρα και τις επόμενες σελίδες.

Quiz στον ΑΒΡ παρατατικό

Η ιδέα για το σημερινό Quiz μου ήρθε πριν από λίγο, όταν σε σχόλιο του Φάνη διάβασα τον βλαχικό όρο eramu «ήμουν», που μαζί με τον αντίστοιχο ρουμανικό eram, συνεχίζουν τον λατινικό παρατατικό eram «ήμουν» του ρήματος sum «είμαι».

Alessandro Musella (1615): εθνογραφική περιγραφή της «Μακεδονίας» #2

Στην προηγούμενη ανάρτηση της σειράς παρέθεσα τις τέσσερις πρώτες σελίδες της Περιγραφής του Alessandro Musella, στη σημερινή θα παρουσιάσω μερικές ακόμα και ό,τι απομείνει θα το παραθέσω στην επόμενη και τελευταία ανάρτηση της σειράς.

Αlessandro Musella (1615): εθνογραφική περιγραφή της «Μακεδονίας» #1

Δυο εβδομάδες πριν ο Αντώνης σ΄αυτό εδώ το σχόλιό του μου υπέδειξε την ύπαρξη μιας εθνογραφικής περιγραφής της «Μακεδονίας» που έγραψε στα ισπανικά και παρουσίασε στη Μαδρίτη μάλλον το 1614 (ή εναλλακτικά το 1615) ο «Ιουστινοπολίτης» (Justinopolitano, μάλλον από το Capodistria/Koper της σημ. Σλοβενίας που μετά το 568 ήταν γνωστό ως Ιουστινούπολις προς τιμήν του τότε Ρωμαίου αυτοκράτορα Ιουστίνου Β΄) Alessandro Musella (ισπαν. Alejandro Musella) όπου περιγράφει τις γεωγραφικές και εθνογραφικές πληροφορίες που συνέλεξε αυτοπροσώπως περιοδεύοντας τη «Μακεδονία» (με σκοπό να ξεσηκώσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς) ως εκλεγμένος «βικάριος» του τότε αρχιεπισκόπου Αχρίδος («Πρώτης Ιουστινιανής»), Αθανασίου Ριζέα (θητ. 1593? – 1598?). Εκείνη την εποχή ο Ριζέας και άλλοι κληρικοί της περιοχής έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση της εξέγερσης των Χιμαριωτών (1596) κατά των Οθωμανών και ήρθαν σ΄επαφή με την ισπανική αυλή της Νάπολης επιδιώκοντας να φέρουν τους εξεγερμένους χριστιανικούς πληθυσμούς υπό την προστατευτική αιγίδα του βασιλείου της Νάπολης που τότε εξουσίαζε ο ισπανικός κλάδος των Αψβούργων (βλ. Φίλιππος Γ΄ Ισπανίας = Φίλιππος Β΄ Νάπολης).

Οι βρυθονικές φωνηεντικές μεταλλάξεις

Στη σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω συνοπτικά τις φωνηεντικές μεταλλάξεις (affections «παθήσεις») της πρωτοβρυθονικής (PBr) οι οποίες εξηγούν γιατί λ.χ. στην ουαλική οι όροι bardd «βάρδος» και claf «άρρωστος» έχουν πληθυντικούς beirdd «βάρδοι» και cleifion «άρρωστοι» αντίστοιχα.

Η LPBr δίφθογγος *uɨ

Στη σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω την ύστερη πρωτοβρυθονική (LBr.) δίφθογγο *uɨ.

Βρυθονικά μεζεδάκια (Απρίλιος 2023)

Στη σημερινή ανάρτηση θα παραθέσω μερικά βρυθονικά γλωσσολογικά μεζεδάκια.

Η Αγγλοσαξονική γλώσσα και η barbara loquella του Φράγκου Αγιλβέρτου

Στη σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω δυο χωρία από την Εκκλησιαστική Ιστορία του Bede που αφορούν το πρόβλημα συνεννόησης με τους Αγγλοσάξονες που συνάντησε ο Φράγκος κληρικός Αγιλβέρτος στην αγγλοσαξονική Βρετανία του 7ου αιώνα.

Το ταξίδι του ιεροκήρυκα Ιουλιανού στη Μεγάλη Ουγγαρία

Στη σημερινή σύντομη ανάρτηση θα περιγράψω το ταξίδι του Ούγγρου Δομινικιανού ιεροκήρυκα Ιουλιανού το 1235 ανατολικά του Βόλγα στους παγανούς «Ανατολικούς Ούγγρους» της «Μεγάλης Ουγγαρίας» με σκοπό να τους προσηλυτίσει στο λατινικό (ρωμαιοκαθολικό) χριστιανικό δόγμα.

Quiz: Το Muccurum και η Makarska

Στο Quiz της σημερινής ανάρτησης, αφού πρώτα εξηγήσω πως το αρχαίο τοπωνύμιο Muccurum (στην Δαλματία, νοτίως της Σαλώνος) επιβιώνει στο τοπωνύμιο Makarska της Κροατίας (βλ. και Makarska Riviera), θα σας αφήσω να εξηγήσετε γλωσσολογικά την φωνολογική εξέλιξη λατ. Muccurum > κροατ. Makarska πριν παραθέσω το απόγευμα την απάντηση στο πρώτο σχόλιο της ανάρτησης.

Τα επιχώρια ονόματα του φρύνου

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε αυτή εδώ η αρκετά ενδιαφέρουσα εργασία του βιόλογου Λεωνίδα Ρ. Νταβράνογλου και του ιστορικού Λεωνίδα Εμπειρίκου για τα πάμπολλα επιχώρια ονόματα του φρύνου (Βufo bufo, ο κοινός φρύνος, αγγλ. common toad) στον ελλαδικό χώρο. Στην σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω συνοπτικά κάποια από τα ονόματα αυτά, αφήνοντας για τα σχόλια την εκτενέστερη συζήτηση για το άρθρο.

Η Αρμενική γλώσσα (Olander 2022) #2

Αφού στην προηγούμενη ανάρτηση της σειράς σταμάτησα στη σ. 207 του κεφαλαίου των Olsen-Thorsø (O&T) για την αρμενική γλώσσα, στη σημερινή ανάρτηση θα παραθέσω το υπόλοιπο μέρος του κεφαλαίου.