Η σημερινή ανάρτηση θα είναι η πρώτη και εισαγωγική της σειράς με θέμα το Ενετικό Χρονικό (Annali Veneti) του Ενετού Domenico Malipiero (1428-1515), μια χρονογραφική (με καταχωρήσεις ανά έτος) αφήγηση σε «δημώδη» ενετίζουσα ιταλική γλώσσα των πολέμων της Βενετίας κατά την περίοδο 1457-1500. Το Χρονικό είναι χωρισμένο σε δύο μέρη: στο πρώτο μέρος (Parte prima: Delle guerre coi Turchi) ο Malipiero περιγράφει τους πολέμους της Βενετίας με την Οθωμανική αυτοκρατορία ανατολικά της Αδριατικής και του Ιονίου και στο δεύτερο μέρος (Parte seconda: Delle guerre d’Italia e de altri negozi esterni) περιγράφει τους πολέμους της Βενετίας στην Ιταλία εναντίον χριστιανών πολεμίων, Ιταλών και «Ολτρεμοντάνων». Continue reading
Η «μοιχαλίδα» θάλασσα και η οθωμανική κατάκτηση της Ναυπάκτου
Στη σημερινή ανάρτηση θα εξηγήσω γιατί ο Γάλλος ποιητής Joachim du Bellay (θ. 1560) έγραψε σε ένα του επίγραμμα ότι μετά τις θαλάσσιες εκστρατείες του Οθωμανού κουρσάρου/ναυάρχου Κεμάλ Ρέις στην αρχή του Β΄ Ενετοθωμανικού πολέμου (1499-1503), η θάλασσα ήταν μια «μοιχαλίδα» που είχε «γεροκερατά» σύζυγο τους Βενετούς και «μοιχευτή» (παράνομο εραστή) τον Τούρκο. Continue reading
Filed under πρώιμη νεωτερική εποχή, Ιστορία, Οθωμανική περίοδος
Η «ολεθριωτάτη και πέρα για πέρα απεχθής» διάθεση των Ταραντίνων
Σε παλαιότερη σειρά αναρτήσεων για τους boni Italiani του Marino Sanudo (#1, #2, #3, #4) εξήγησα τη σημασία που είχε η ιταλική εκστρατεία 1494- 5 του Καρόλου Η΄ της Γαλλίας στην εργαλειοποίηση της ιδέας του Ιταλικού έθνους από τους λογίους των ιταλικών μελών της αντιγαλλικής λίγκας που ηγήθηκε η Βενετία. Continue reading
Filed under πρώιμη νεωτερική εποχή, Εθνολογία, Ιστορία, Οθωμανική περίοδος
Alessandro Musella (1615): εθνογραφική περιγραφή της «Μακεδονίας» #3
Έκλεισα την προηγούμενη ανάρτηση της σειράς στο σημείο όπου ο Musella μεταβαίνει από τα μέρη της Αχρίδος στο Κίτσεβο (Quizava). Για να δούμε τώρα και τις επόμενες σελίδες. Continue reading
Filed under Ιστορία, Εθνολογία, πρώιμη νεωτερική εποχή, Οθωμανική περίοδος
Quiz στον ΑΒΡ παρατατικό
Η ιδέα για το σημερινό Quiz μου ήρθε πριν από λίγο, όταν σε σχόλιο του Φάνη διάβασα τον βλαχικό όρο eramu «ήμουν», που μαζί με τον αντίστοιχο ρουμανικό eram, συνεχίζουν τον λατινικό παρατατικό eram «ήμουν» του ρήματος sum «είμαι». Continue reading
Filed under ρωμανικές γλώσσες, Γλωσσολογία, Ινδοευρωπαϊκά θέματα
Alessandro Musella (1615): εθνογραφική περιγραφή της «Μακεδονίας» #2
Στην προηγούμενη ανάρτηση της σειράς παρέθεσα τις τέσσερις πρώτες σελίδες της Περιγραφής του Alessandro Musella, στη σημερινή θα παρουσιάσω μερικές ακόμα και ό,τι απομείνει θα το παραθέσω στην επόμενη και τελευταία ανάρτηση της σειράς. Continue reading
Filed under πρώιμη νεωτερική εποχή, Εθνολογία, Ιστορία, Οθωμανική περίοδος
Αlessandro Musella (1615): εθνογραφική περιγραφή της «Μακεδονίας» #1
Δυο εβδομάδες πριν ο Αντώνης σ΄αυτό εδώ το σχόλιό του μου υπέδειξε την ύπαρξη μιας εθνογραφικής περιγραφής της «Μακεδονίας» που έγραψε στα ισπανικά και παρουσίασε στη Μαδρίτη μάλλον το 1614 (ή εναλλακτικά το 1615) ο «Ιουστινοπολίτης» (Justinopolitano, μάλλον από το Capodistria/Koper της σημ. Σλοβενίας που μετά το 568 ήταν γνωστό ως Ιουστινούπολις προς τιμήν του τότε Ρωμαίου αυτοκράτορα Ιουστίνου Β΄) Alessandro Musella (ισπαν. Alejandro Musella) όπου περιγράφει τις γεωγραφικές και εθνογραφικές πληροφορίες που συνέλεξε αυτοπροσώπως περιοδεύοντας τη «Μακεδονία» (με σκοπό να ξεσηκώσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς) ως εκλεγμένος «βικάριος» του τότε αρχιεπισκόπου Αχρίδος («Πρώτης Ιουστινιανής»), Αθανασίου Ριζέα (θητ. 1593? – 1598?). Εκείνη την εποχή ο Ριζέας και άλλοι κληρικοί της περιοχής έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση της εξέγερσης των Χιμαριωτών (1596) κατά των Οθωμανών και ήρθαν σ΄επαφή με την ισπανική αυλή της Νάπολης επιδιώκοντας να φέρουν τους εξεγερμένους χριστιανικούς πληθυσμούς υπό την προστατευτική αιγίδα του βασιλείου της Νάπολης που τότε εξουσίαζε ο ισπανικός κλάδος των Αψβούργων (βλ. Φίλιππος Γ΄ Ισπανίας = Φίλιππος Β΄ Νάπολης). Continue reading
Filed under πρώιμη νεωτερική εποχή, Εθνολογία, Ιστορία, Οθωμανική περίοδος
Η LPBr δίφθογγος *uɨ
Στη σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω την ύστερη πρωτοβρυθονική (LBr.) δίφθογγο *uɨ. Continue reading
Filed under Γλωσσολογία, Ινδοευρωπαϊκά θέματα
Βρυθονικά μεζεδάκια (Απρίλιος 2023)
Στη σημερινή ανάρτηση θα παραθέσω μερικά βρυθονικά γλωσσολογικά μεζεδάκια. Continue reading
Filed under Γλωσσολογία, Ινδοευρωπαϊκά θέματα
Το ταξίδι του ιεροκήρυκα Ιουλιανού στη Μεγάλη Ουγγαρία
Στη σημερινή σύντομη ανάρτηση θα περιγράψω το ταξίδι του Ούγγρου Δομινικιανού ιεροκήρυκα Ιουλιανού το 1235 ανατολικά του Βόλγα στους παγανούς «Ανατολικούς Ούγγρους» της «Μεγάλης Ουγγαρίας» με σκοπό να τους προσηλυτίσει στο λατινικό (ρωμαιοκαθολικό) χριστιανικό δόγμα. Continue reading
Filed under Γλωσσολογία, Εθνολογία, Ιστορία, Μεσαίωνας
Quiz: Το Muccurum και η Makarska
Στο Quiz της σημερινής ανάρτησης, αφού πρώτα εξηγήσω πως το αρχαίο τοπωνύμιο Muccurum (στην Δαλματία, νοτίως της Σαλώνος) επιβιώνει στο τοπωνύμιο Makarska της Κροατίας (βλ. και Makarska Riviera), θα σας αφήσω να εξηγήσετε γλωσσολογικά την φωνολογική εξέλιξη λατ. Muccurum > κροατ. Makarska πριν παραθέσω το απόγευμα την απάντηση στο πρώτο σχόλιο της ανάρτησης. Continue reading
Filed under Αρχαιότητα, Βυζαντινολογία, Βαλκανικές γλώσσες, Γλωσσολογία, Ιστορία, Μεσαίωνας, Σλαβικές γλώσσες
Τα επιχώρια ονόματα του φρύνου
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε αυτή εδώ η αρκετά ενδιαφέρουσα εργασία του βιόλογου Λεωνίδα Ρ. Νταβράνογλου και του ιστορικού Λεωνίδα Εμπειρίκου για τα πάμπολλα επιχώρια ονόματα του φρύνου (Βufo bufo, ο κοινός φρύνος, αγγλ. common toad) στον ελλαδικό χώρο. Στην σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω συνοπτικά κάποια από τα ονόματα αυτά, αφήνοντας για τα σχόλια την εκτενέστερη συζήτηση για το άρθρο. Continue reading
Filed under Βαλκανικές γλώσσες, Γλωσσολογία, Εθνολογία, Ελληνική γλώσσα, Ιστορία, Μεσαίωνας
Η Αρμενική γλώσσα (Olander 2022) #2
Αφού στην προηγούμενη ανάρτηση της σειράς σταμάτησα στη σ. 207 του κεφαλαίου των Olsen-Thorsø (O&T) για την αρμενική γλώσσα, στη σημερινή ανάρτηση θα παραθέσω το υπόλοιπο μέρος του κεφαλαίου. Continue reading
Filed under Γλωσσολογία, Ινδοευρωπαϊκά θέματα