Τα θρακικά ανθρωπωνύμια Διάσκενθος και Διάζενις

Συνεχίζοντας στο ρυθμό της προηγούμενης ανάρτησης για το θρακικό ανθρωπωνύμιο Σίτ(τ)ας/Τζίτ(τ)ας, στη σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω γλωσσολογικά τα θρακικά ανθρωπωνύμια Διάσκενθος και Διάζενις. Το ένα από αυτά (Διάζενις) το έχει ήδη περιγράψει ο Edgar Polomé ως το θρακικό αντίστοιχο του ελληνικού ανθρωπωνυμίου Διϝο-γένης > Διο-γένης (Διά-ζεν-ις). Για το ανθρωπωνύμιο Διάσ-κενθος θα προτείνω την αντιστοίχιση με τον ΙΕ καταγωγής ελληνικό μονολεξηματισμό Διϝός κόρϝος > Διός κοῦρος > Διόσκουροι («Διός υιοί»), η οποία βασίζεται στην ετυμολογία -κένθος =«γιος» που αναφέρει πάντοτε ο Polomé στο κεφάλαιο που έγραψε στο CAH III.1 για τις Δακο-Θρακικές γλώσσες (Θρακική και Δακο-Μυσική).

Το ανθρωπωνύμιο Σίτ(τ)ας/Τζίτ(τ)ας

Την ιδέα για τη σημερινή σύντομη ανάρτηση μου την έδωσε ένα σχόλιο του Αντώνη που περιείχε έναν σύνδεσμο σε μια εργασία που εξετάζει την ταυτότητα/καταγωγή των Ρωμαίων ιππέων που απαντούν σε επιγραφές της Βρετανίας. Σε κάποιο σημείο αναφέρεται ο Θράκας ιππέας Rufus Sita (Ρούφος Σίτας) και θυμήθηκα ότι εδώ και χρόνια ήθελα να γράψω κάτι για το ανθρωπωνύμιο Σίτ(τ)ας/Τζίτ(τ)ας, για το οποίο έχει προταθεί τόσο γοτθική/γερμανική (από τον Schönfeld) όσο και θρακική προέλευση (από τον βούλγαρο θρακολόγο Dimitar Detschew), με την υπόθεση θρακικής προέλευσης να είναι κατά τη γνώμη μου η περισσότερο πιθανή (εξηγώ παρακάτω γιατί θεωρώ την θρακική προέλευση του ονόματος πιθανότερη).

Λίγα λόγια για την υγιεινή διατροφή

Το θέμα της σημερινής ανάρτησης είναι έκτακτο και δεν έχει καμία σχέση με την συνήθη θεματική του ιστολογίου. Τις προηγούμενες ημέρες έτυχε ν΄ανοίξουμε συζήτηση στα σχόλια με τον Ριβαλδίνιο για την άσκηση και την διατροφή και συνειδητοποίησα ότι μια σειρά δύο αναρτήσεων με θέμα τη σχέση της υγείας με την διατροφή και την άσκηση ήταν μια πολύ καλή ιδέα. Στην παρούσα ανάρτηση θα περιοριστώ στο θέμα της ισορροπημένης διατροφής, ενώ στην επόμενη θα περιγράψω το θέμα της άσκησης.

zies Lune = dies Lunae στην Κάτω Μυσία του 5ου μ.Χ. αιώνα

Η σημερινή ανάρτηση έχει ως θέμα την εξέλιξη του λατινικού όρου diēs = «ημέρα» στην Ανατολική Βαλκανική Ρωμανική (ΑΒΡ). Αν κοιτάξετε τον πίνακα με τους ρωμανικούς απογόνους τους λατινικού αυτού όρου θα παρατηρήσετε ότι η προστριβοποίηση dj>dz (>z) εμφανίζεται μόνο στις θυγατέρες της Ανατολικής Βαλκανικής Ρωμανικής (αντίθετα, στις σύνθετες λέξεις και στις μονολεξηματισμένες εκφράσεις που περιέχουν τον όρο diēs στο εσωτερικό τους, η προστριβοποίηση είναι γενικότερο φαινόμενο, βλ. στο τέλος την αναφορά στα ιταλικά oggi και pomeriggio).

Η ουράνωση «τύπου τσουκνίδας» της Ανατολικής Βαλκανικής Ρωμανικής

Και η σημερινή ανάρτηση θα είναι γλωσσολογικού περιεχομένου και σχετικά σύντομη. Το θέμα της ανάρτησης είναι μια ενδιαφέρουσα ουράνωση των συμφώνων t,d,s της Ανατολικής Βαλκανικής Ρωμανικής (ΑΒΡ, ο πρόγονος της Αρ(ου)μανικής/Βλαχικής [AR], Ρουμανικής [DR], Μογλενιτικής [MR] και Ιστρορουμανικής [IR]) πριν από τονισμένο μακρό /ī/την οποία, λόγω έλλειψης επίσημης ονομασίας, αποφάσισα να βαφτίσω ουράνωση «τύπου τσουκνίδας», επειδή απαντά στους ΑΒΡ απογόνους της λατινικής λέξης urtīca = «τσουκνίδα».

Το σλαβικό συλλογικό επίθημα πληθυντικού -jane

Η σημερινή ανάρτηση θα είναι σχετικά μικρή και γλωσσολογικού περιεχομένου. Το θέμα της είναι το σλαβικό συλλογικό επίθημα πληθυντικού -jane, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως από όλες τις σλαβικές γλώσσες για τον σχηματισμό εθνικών ονομάτων από τοπωνύμια.

Αντώνης Καλδέλλης: η κοινωνική εμβέλεια της Ρωμαϊκής ταυτότητας στο Βυζάντιο #2

Όπως ανέφερα ήδη στην πρώτη ανάρτηση της σειράς, σε αυτήν την δεύτερη ανάρτηση θα κάνω μια παρουσίαση του άρθρου του Αντώνη Καλδέλλη The Social Scope of Roman Identity in Byzantium: An Evidence-Based Approach, το οποίο δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο βυζαντινολογικό περιοδικό Βυζαντινά Σύμμεικτα (τεύχος 27, σλδ 173-210).