«Βλάχοι» και «Νέμιτζοι» στον Βίο Μεθοδίου

Στη σημερινή σύντομη ανάρτηση θα σχολιάσω ένα χωρίο από τον παλαιοσλαβονικό Βίο Μεθοδίου (~900 μ.Χ.) που θα χρησιμεύσει σε μελλοντικές αναρτήσεις για τις συλλογικές κατηγοριοποιήσεις που απαντούν σε πηγές της περιόδου από τον 10° ως τον 12° αιώνα που περιγράφουν τις πολιτικές κυρίως αλληλεπιδράσεις γερμανόφωνων και σλαβόφωνων πληθυσμών.

«Γραικοί», «Όμβροι» και «Νέμιτζοι» στις μεταφράσεις του Θεοφύλακτου Αχρίδος

Στην σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω τρία εθνώνυμα («Γραικοί» = Ρωμαίοι, «Ὄμβροι» = Άβαροι, «Νέμιτζοι» = Γερμανοί) που απαντούν στον Βίο του Κλήμεντος και το Μαρτύριον των δεκαπέντε μαρτύρων Τιβεριουπόλεως του Θεοφύλακτου Αχρίδος. Τα κείμενα αυτά είναι ενδιαφέροντα γιατί ξέρουμε ότι συνιστούν ελληνικές μεταφράσεις παλαιοσλαβονικών πρωτοτύπων που ο Θεοφύλακτος βρήκε στην Αχρίδα. Όπως θα φανεί παρακάτω, οι όροι αυτοί δεν είναι παρά η παθητική απόδοση στα ελληνικά των σλαβονικών όρων Grĭci = Ρωμαίοι, Obri = Άβαροι και Němĭci = Γερμανοί.

Οι Άραβες μαθαίνουν την Δύση

Σύμφωνα με τον Τυνήσιο Ibn Khaldūn (1332-1406, ένας από τους κορυφαίους ιστορικούς του μεσαιωνικού αραβοϊσλαμικού κόσμου):

«Οι Άραβες της εποχής του Μωάμεθ δεν γνώριζαν τους Φράγκους (al-Faranj). Στην Συρία (al-Shām) είχαν πολεμήσει μόνο με τους Ρωμαίους (al-Rūm). Για το λόγο αυτό, πίστευαν ότι αυτοί [οι Ρωμαίοι] εξουσίαζαν όλα τα χριστιανικά έθνη (umam al-naṣrāniyya) και ότι ο Ηράκλειος (Hiraql) ήταν ο αυτοκράτορας όλης της χριστιανοσύνης (malik al-naṣrāniyya). Συνεπώς, χρησιμοποιούσαν τον όρο «Ρωμαίοι» (al-Rūm) για όλα τα χριστιανικά έθνη (jamīʿumam al-nasṛāniyya).»

al-ʿArab yawmaʾidhin lam yakūnū yaʿrifūn al-Faranj, wa-mā qātalū fī l-Shām illā l-Rūm, fa-ẓannū annahum hum al-ghālibūn ʿalā umam al-nasṛāniyya fa-inna Hiraql huwa malik al-nasṛāniyya kullihā fa-ghallabū ism al-Rūm ʿalā jamīʿumam al-nasṛāniyya.

[αγγλική μετάφραση του Daniel G. König] the Arabs of this period did not know the Franks. In Syria (al-Shām), they had only fought the Byzantines (al-Rūm). Because of this, they believed that they [the Byzantines] ruled over all Christian peoples (umam al-naṣrāniyya), and that Heraclius (Hiraql) was the ruler over the entire Christian world (al-naṣrāniyya). Consequently, they imposed the name al-Rūm on all Christian peoples.