Ο Λιουτπράνδος της Κρεμόνας #2

Μετά την προηγούμενη και εισαγωγική ανάρτηση για τον Λιουτπράνδο της Κρεμόνας στη σημερινή ανάρτηση θα αρχίσω να πραγματεύομαι την Ανταπόδοση (Ἀνταπόδοσις > λατ. Antapodosis) που είναι το πρωιμότερο και εκτενέστερο σύγγραμμα του Λιουτπράνδου.

«Βλάχοι» και «Νέμιτζοι» στον Βίο Μεθοδίου

Στη σημερινή σύντομη ανάρτηση θα σχολιάσω ένα χωρίο από τον παλαιοσλαβονικό Βίο Μεθοδίου (~900 μ.Χ.) που θα χρησιμεύσει σε μελλοντικές αναρτήσεις για τις συλλογικές κατηγοριοποιήσεις που απαντούν σε πηγές της περιόδου από τον 10° ως τον 12° αιώνα που περιγράφουν τις πολιτικές κυρίως αλληλεπιδράσεις γερμανόφωνων και σλαβόφωνων πληθυσμών.

Οι boni Italiani του Marino Sanudo #4

Ελπίζω πως στην προηγούμενη ανάρτηση όπου παρέθεσα τα χωρία του Pietro Bembo και του Niccolò Machiavelli και την διάλεξη του Giuseppe Patota για το πότε, πως και που «γεννήθηκε» η ιταλική γλώσσα, να κατάφερα να δείξω το κλίμα της μεταγλωσσικής αλλαγής που επικρατούσε στην λογιοσύνη της Ιταλίας γύρω στο 1500. Για να δούμε τώρα σ’αυτήν την ανάρτηση πως εκφράζεται αυτό το μεταγλωσσικό κλίμα στα Diarii του Marin(o) Sanudo.

Οι boni Italiani του Marino Sanudo #2

Η σημερινή ανάρτηση συνεχίζει το θέμα μιας παλαιότερης για την εργαλειοποίηση της «Ιταλικότητας» από την αντιγαλλική («Ιταλική») λίγκα της Βενετίας και πως παρουσιάζεται αυτή η «Ιταλικότητα» στα Diarii του Ενετού Marin(o) Sanudo (1466-1536).

Οι boni Italiani του Marino Sanudo #1

Στη σημερινή ανάρτηση και την επόμενη θα γράψω μερικά πράγματα για την κατασκευή της ιταλικής ταυτότητας στους πρώτους τόμους των Diarii του Βενετού Marin[o] Sanudo και τι εννοεί ο τελευταίος όταν γράφει ότι κάποιος συμπεριφέρεται σαν bon Italian «καλός/σωστός Ιταλός».

Ιταλοί μάστορες στη Μόσχα των τελών του 15ου αιώνα

Στη σημερινή ανάρτηση θα περιγράψω την παρουσία Ιταλών μαστόρων (κυρίως πρωτομάστορες-αρχιτέκτονες, αλλά και σιδεράδες-κανονοποιοί, βλ. ρωσ. ма́стер) στη Μόσχα στα τέλη του 15ου αιώνα.

Ενετικές αναφορές από την Πελοπόννησο #1: Jacomo Barbarigo (1465-6)

Σ΄αυτήν τη σειρά αναρτήσεων θα παρουσιάσω αναλυτικά τις ενετικές αναφορές από την Πελοπόννησο και τα Επτάνησα της περιόδου 1463-1540 που συνέλεξε ο Κωνσταντίνος Σάθας στον 6° (VI) τόμο των Μνημείων Ελληνικής Ιστορίας (1884), τον οποίο μπορείτε να κατεβάσετε από εδώ (είναι ο πρώτος τόμος της λίστας). Στη σημερινή ανάρτηση θα παρουσιάσω τις πάμπολλες σύντομες αναφορές που έστειλε κατά τη διετία 1465-6 ο provveditore generale della Morea, Jacomo Barbarigo.

Angelo Gatto: Η Αφήγηση (Narratione) της πολιορκίας της Αμμοχώστου (1570-1)

Ο Capitano Angelo Gatto (από το Orvieto της Ιταλίας) ήταν παρών στην οθωμανική πολιορκία της βενετικής Αμμοχώστου (1570-1, ιταλ. Assedio di Famagosta), που διήρκεσε έναν ολόκληρο χρόνο, και μας άφησε την Αφήγηση (ιταλ. Narratione/Narrazione) της πολιορκίας, την οποία μάλλον συνέγραψε όσο ήταν φυλακισμένος στην Κωνσταντινούπολη, στη φυλακή που ο ίδιος ονομάζει «η πικρότατη φυλακή του Πύργου της Μαύρης θάλασσας» (l’acerbissima carcere della Torre del Mar Negro).

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε/κατεβάσετε τη Narrazione του Angelo Gatto.

Ο «Βλαχογερμανός» = Germanus Italicatus

Η ανάρτηση αυτή συνεχίζει το θέμα της πρόσφατης ανάρτησης για την ταυτοτική αντίθεση Ιταλών και Γερμανών γύρω στο 1500. Στην πρώτη δεκαετία του 16ου αιώνα ο Αλσατός ουμανιστής Jacob Wimpfeling (1450-1528) κατέγραψε την γερμανική παροιμία «φυλάξου από κοκκινομάλλη φαλακρό και από «βλάχο» [ιταλοπρεπή] Γερμανό!»

Ιταλοί και Γερμανοί γύρω στο 1500: «Βλάχοι» και «βάρβαροι»

Σύμφωνα με τον Caspar Hirschi (The Origins of Nationalism, Cambridge 2011) «κάποιος θα μπορούσε να πει ότι οι Γερμανοί είναι ιταλική εφεύρεση»: The Germans, one could say, are an Italian invention (σ. 106).

Ο εκλομβαρδισμός των Ιταλο-Ρωμαίων

Στη σημερινή ανάρτηση θα σχολιάσω σχετικά συνοπτικά τον εκλομβαρδισμό (ή εκλογγιβαρδισμό) των Ιταλο-Ρωμαίων κατά την περίοδο που το μεγαλύτερο μέρος της Ιταλίας συνιστούσε το βασίλειο των Λομβαρδών. Ο Ιταλός μεσαιωνολόγος Alessandro Barbero έχει κάνει αυτήν εδώ την ενδιαφέρουσα διάλεξη για το θέμα.

Οι πρώτες μαρτυρίες για τον αυτοπροσδιορισμό των Ρουμάνων

Σύμφωνα με τον Fredrik Barth (Ethnic Groups and Boundaries, πρόλογος, σλδ 6), η εθνοτική ταυτότητα είναι το προϊόν της αλληλεπίδρασης μεταξύ της αυτοαπονομής και ετεροαπονομής ταυτότητας (ethnic identity is a matter of self-ascription and ascription by others in interaction). Οι δύο αυτές απονομές ταυτότητας ή, με άλλα λόγια, οι δύο αντιλήψεις περί ταυτότητας (ημική και ητική, ημική = αυτοπροσδιορισμός και ητική = πως «μας» βλέπουν οι «άλλοι») αρκετές φορές δεν συμπίπτουν.

Ο «Καίσαρ» που εξουσιάζει τους «Γραικούς» και το «Βλαχικό βασίλειο» στο Widsith

Ο Αρχέλαος έκανε χθες την εξής ερώτηση:

Βλέποντας την επιγραφή τσαταλάρ σκεφτόμουνα ακόμα και οι ορθόδοξοι Σλάβοι αποκαλούσαν Γραικούς τους Βυζαντινούς; και τον βασιλιά Τσάρο (Καίσαρ); από που τα πήρανε τα όνοματα; δεν είχανε πρώτα επαφή με τους Βυζαντινους αντί με την δύση;

Θα θέσω το ερώτημα του Αρχέλαου σε γενικότερη μορφή: από ποιον έμαθαν οι Σλάβοι να μιλάνε για «Γραικούς», «Βλάχους» και  για τον «Τσάρο» της Κωνσταντινούπολης;

Την απάντηση (μάλλον από τα γερμανικά φύλα που βρήκαν όταν έφτασαν στον Δούναβη) θα την βρείτε στο αγγλοσαξονικό ποίημα Widsith (ποίημα του 10ου αιώνα που περιέχει παλαιότερη αγγλοσαξονική παράδοση και ορολογία, με την πλοκή να φτάνει ως τα χρόνια του Αττίλα).