Στη σημερινή ανάρτηση θα παρουσιάσω το παρακάτω βιβλίο του αυστριακού αλβανιστή γλωσσολόγου Joachim Matzinger για το δίγλωσσο (Τοσκική Αλβανική και Ιταλική) κατηχιστικό κείμενο του Αρμπερέση (Ιταλο-Αρβανίτης) ιερέα Lekë Matrënga (η ελληνική απόδοση του ονόματός του είναι Αλέκος Ματαράγκας) Mbsuame e Krështerë / Dottrina Cristiana (Χριστιανική Διδαχή), που αποτελεί το παλαιότερο εκτενές κείμενο της Τοσκικής Αλβανικής (γράφτηκε το 1592):
Der Altalbanische Text Mbsuame e Krështerë (Dottrina Cristiana) Des Lekë Matrënga von 1592. Eine einführung in die albanische sprachwissenschaft (Verlag, Röll, 2006)
1. Γενικά
Η Αλβανική γλώσσα χωρίζεται σε δύο βασικές διαλέκτους, την βόρεια Γκεγκική και τη νότια Τοσκική. Η σημερινή πρότυπη Αλβανική (standard Albanian) κωδικοποιήθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα και βασίζεται στην τοσκική διάλεκτο της Κορυτσάς , κάτι που μέχρι σήμερα δεν μπορούν να το χωνέψουν οι λόγιοι Γκέγκηδες της Σκόδρας, οι οποίοι έχουν την δική τους γραπτή παράδοση αιώνων στην επιχώρια γκεγκική διάλεκτο (την οποία προσπαθούν όσο μπορούν να διασώσουν). Το παλαιότερο εκτενές κείμενο της Γκεγκικής Αλβανικής είναι το Meshari του καθολικού Γκέγκη ιερέα Gjon Buzuku (1555) ενώ, όπως ήδη ανέφερα, το παλαιότερο εκτενές κείμενο της Τοσκικής Αλβανικής είναι η Χριστιανική διδαχή του ελληνόρυθμου (ουνίτη) Αρμπερέση (γεννήθηκε στην Piana degli Albanesi [ή dei Greci παλαιότερα] της Σικελίας) ιερέα Αλέκου Ματαράγκα (1592).
Η διάσπαση της ύστερης πρωτοαλβανικής (Late Proto-Albanian, LPA) στις δύο θυγατρικές της διάλεκτους συνέβη κατά την περίοδο 600-800 μ.Χ. Πέρα από αυτήν την πρωτογενή διαλεκτική διάσπαση, από τον 12ο αιώνα και έπειτα, οι δύο αλβανικές διάλεκτοι εκτέθηκαν σε διαφορετικές γλώσσες κύρους: η Τοσκική εκτέθηκε στην Ελληνική εκκλησιαστική γλώσσα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και βυζαντινής διοίκησης, ενώ η Γκεγκική εκτέθηκε στη Λατινική εκκλησιαστική γλώσσα της Καθολικής Εκκλησίας. Έχω περιγράψει σε παλαιότερη ανάρτηση (βλ. τελευταία ενότητα εδώ) τις συνέπειες αυτής της έκθεσης σε διαφορετικές γλώσσες κύρους. O Matzinger δείχνει με γλαφυρότατο τρόπο αυτήν την έκθεση σε διαφορετικές εκκλησιαστικές γλώσσες, όταν συγκρίνει το Πάτερ Ημών στην παλαιά γκεγκική του Buzuku και στην παλαιά τοσκική του Ματαράγκα.
Εκεί που το ελληνικό Πάτερ Ημών έχει «γενηθήτο τὸ θέλημά σου» και «καὶ μὴ εἰσενέγκεις ἡμᾶς εἰς πειρασμόν», το λατινικό Pater Noster έχει “fiat voluntas tua” και “et ne inducas nos in tentationem“ αντίστοιχα.
Ο μεν Ματαράγκας, λοιπόν, στο παλαιό τοσκικό (alttoskisch) Πάτερ Ημών έχει τους ελληνικούς όρους θέλημα > thelimë και πειρασμός > pirasmo, ενώ ο Buzuku στο παλαιό γκεγκικό (altgegisch) Πάτερ Ημών έχει τους αντίστοιχους λατινικούς/ρωμανικούς όρους voluntas/voluntatem > vollundet (σημ. αλβ. vullnet) και tentare > tenton.
2. Ο Αλέκος Ματαράγκας
Όπως ανέφερα παραπάνω, ο Lekë Matrënga ~ Αλέκος Ματαράγκας ήταν Αρμπερέσης (Ιταλο-Αρβανίτης) ελληνόρυθμος καθολικός (ουνίτης) ιερέας που γεννήθηκε το 1567 στο χωριό Monreale της Piana degli Albanesi (τότε Piana dei Greci = αρβαν. Hora e Arbëreshëvet = «η χώρα των Αρβανιτών») της Σικελίας και σπούδασε στο Παπικό «Γραικικό» Κολλέγιο του Αγίου Αθανασίου (Pontificio Collegio Greco di Sant’Atanasio) της Ρώμης. Τα αρχεία του κολλεγίου περιγράφουν τον Ματαράγκα ως «αλβανικής καταγωγής μέτριο μαθητή» (di nazione Albanese … d‘indole mediocre) που σπούδασε πέντε χρόνια στο κολλέγιο χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του (poi per indisposizione partì). Από το 1591 και μετά, ο Ματαράγκας ήταν ιερέας στην Piana degli Albanesi, όπου και έγραψε την δίγλωσση Χριστιανική Διδαχή σε Τοσκική Αλβανική και Ιταλική. Το επώνυμό του δείχνει ότι η οικογένειά του προερχόταν από τη φάρα των Ματαραγκάδων, η οποία εγκαταστάθηκε σε οικισμούς που φέρουν το όνομα Ματαράγκα στον ελλαδικό χώρο. Δεν ξέρω κατά πόσο το επώνυμο «Ματαράγκας» σχετίζεται με τον ρουμανικό όρο mătărângă = «πουλί/ψωλή, δοκός, σκουλί».
3. Η Χριστιανική Διδαχή ως κείμενο
Για να αποδώσει την φωνολογία της Τοσκικής Αλβανικής, ο Ματαράγκας επινόησε ένα τροποποιημένο λατινικό αλφάβητο («æ» = ë, «x» = h/χ, «ch» = k κλπ), τονίζοντας κατά την ελληνική γραφική συνήθεια (al modo greco letterato) τo τονισμένo φωνήεν (λ.χ. «bésæ» = besë/μπέσα).
Ιδιαίτερο γλωσσολογικό ενδιαφέρον έχουν τα δευτερογενή μακρά φωνήεντα, τα οποία ο Ματαράγκας αποδίδει με διπλό φωνήεν («aa» = /ā/, «ii» = /ī/ κλπ). Τα μακρά αυτά φωνήεντα προέκυψαν από το συνδυασμό βραχέος φωνήεντος και schwa (v+ë > v̄) είτε με αναπληρωματική έκταση που συνόδεψε την απώλεια του schwa, είτε με συναίρεση. Τα δανεισμένα ελληνικά αφηρημένα θηλυκά ουσιαστικά σε -ία ~ -ιά δείχνουν την εξέλιξη (-ία > –ië > –ī), λ.χ. ἐλευθερία/λεφτεριά > lefterī. Τα μακρά αυτά φωνήεντα μας βοηθούν στην ακριβέστερη ετυμολόγηση ορισμένων αλβανικών όρων, όπως η πρόθεση pa = «δίχως, χωρίς» (λ.χ. pa-besë > μπαμπέσης = «δίχως μπέσα»):
Είναι γνωστό ότι η αλβανική πρόθεση pa ανάγεται στην ΙΕ πρόθεση *h2epo που έδωσε και την ελληνική πρόθεση ἀπό:
κλῆρος > ἀπόκληρος = «(που έμεινε) δίχως κλήρο»
besë > pabesë = «μπαμπέσης, δίχως μπέσα»
Ωστόσο, η γραφή «paa» = /pā/ του Ματαράγκα δείχνει ότι η παλαιότερη μορφή της προθέσεως ήταν *paë, η οποία δεν προέρχεται απευθείας από την πρωτογενή ΙΕ μορφή *h2epo, αλλά προέρχεται από τον επαυξημένο τύπο *h2epo-dhen που έδωσε και το ελληνικό ἄποθεν ~ ἄπωθεν:
IE *h2epo-dhen > PAlb *apade > *ëpaδë > OAlb *paë > pā (> pa)
4. Το βιβλίο του Joachim Matzinger
Το βιβλίο του Joachim Matzinger είναι 264 σελίδες (χωρίς το ευρετήριο και την βιβλιογραφία), από τις οποίες οι πρώτες 144 σελίδες είναι μια εξαιρετική Ιστορική Γραμματική της Αλβανικής (περιγραφή των εξελίξεων από την ύστερη ΠΙΕ στην Πρωτο-Αλβανική και από την Πρωτο-Αλβανική στην Παλαιά Τοσκική του Ματαράγκα) και οι επόμενες 120 είναι το δίγλωσσο κείμενο του Ματαράγκα (σε Παλαιά Τοσκική μεταγλωττισμένη στο σύγχρονο αλβανικό αλφάβητο και Ιταλική), στο οποίο ο Matzinger πρόσθεσε τη γερμανική μετάφραση κάθε σελίδας και τον γλωσσολογικό σχολιασμό του κειμένου.
Παραθέτω την πρώτη σελίδα (fol. 8) της Χριστιανικής Διδαχής του Ματαράγκα (έχοντας σημειώσει τα ελληνικά δάνεια πρέπει > να πρέψω > prepsn, πιστεύω > να πιστέψω > pistepsn και χάρις > hīr) και τον γλωσσολογικό σχολιασμό του Matzinger:
Όπως θα το ψυλλιαστήκατε ήδη κάποιοι, τα ελληνικά δάνεια στην Τοσκική του Ματαράγκα είναι τόσο συχνά, ώστε μερικές φορές τα μόνα σχόλια του Matzinger είναι η επεξήγηση των ελληνικών δανείων, όπως στις παρακάτω σελίδες (fol. 23):
εἰκόνισμα > konismë
μετάνοια > metanī (όπως το προρρηθέν ἐλευθερία/λεφτεριά > lefterī)
φανερώνω > να φανερώσω > fanerosn (όλες οι βαλκανικές γλώσσες που ήρθαν σε επαφή με την μεσαιωνική ελληνική δανείζονται τα ρήματα στην υποτακτική αορίστου, λ.χ. λείπω > να λείψω > ρουμαν. a lipsi)
λυπῶ > να λυπήσω > lipisn
ἰατρεία ~ γιατρειά > jatrī (κατά το ἐλευθερία/λεφτεριά > lefterī)
παραπονῶ > να παραπονέσω > paraponesn
δοξάζω > να δοξάσω > doksjasn
Θα συνεχίσω στην επόμενη ανάρτηση.
smerdaleos 
Ξέρουμε το ποσοστό των Ελληνικών δανείων στην Τοσκική?
Δεν έχω βρει κάποιο ποσοστό (και φαντάζομαι ότι το ποσοστό αυτό θα είναι πολύ μεγαλύτερο στα Αρβανίτικα του νότιου ελλαδικού χώρου σε σχέση με τη βορειότερη Τοσκική), αλλά ιδίως στην εκκλησιαστική ορολογία, το ποσοστό πρέπει να ήταν υψηλότατο, επειδή οι κοινότητες αυτές για αιώνες εκκλησιάζονταν αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα.
θα ειχε ενδιαφερον μια συνεξεταση με τα Αρμανικα- Βλαχικά που ήδη απο τον 11ο αιώνα μοιράζοναται σχεδόν τον ίδιο γεωγραφικο, γλωσσικο και ευρύτερα πολιτισμικο πλαίσιο με τα τόσκικα.
Γεια σου Φάνη λεβεντιά!
Βεβαίως και θα είχε ενδιαφέρον.
Δε μου λες, σ΄αυτό το βίντεο εδώ (10:40) με τα αρμανικά του Μετσόβου ακουώ καλά Rumanī = Ρουμανία και Olandī = Ολλανδία ή έιναι ιδέα μου;
Γιατί μόλις διάβασα τα ελευθερία > lefterī, ιατρεία > jatrī του Ματαράγκα θυμήθηκα αυτό το βίντεο.
Καλησπέρα κι απο μένα.
Κοίτα μία σύμπτωση για το επίθετο Ματαράγκα που είχα εντοπίσει στη wiki όπου αναφέρεται το Βλάχικο επίθετο Mataruga …
Vlachs in medieval Bosnia and Herzegovina (τίτλος) https://en.wikipedia.org/wiki/Vlachs_in_medieval_Bosnia_and_Herzegovina
“…Truhelka noted many preserved non-Slavic family surnames in Bosnia and Herzegovina of Vlachian origin, which are often Slavicized by suffixes ić, ović and ević, with most notable being; Banjan, Balac, Bilbija, Boban, Bokan, Banduka, Bencun, Belen, Bender, Besara, Bovan, Čokorilo, Darda, Doman, Drečo, Đerman, Gac, Gala, Jarakula, Kalin, Kešelj, Keser, Kočo, Kalaba, Kokoruš, Kosor, Lopar, Macura, Mataruga, Pađen, Palavestra, Punja, Riđan, Šola, Šolaja, Šabat, Šurla, Šatra, Škipina, Špira, Tubin, Taor, Tintor, as well Kecman, Šikman, Toroman, Šuman, Karan, Šurlan, Servan.[33]..”
Γεια σου Αντώνη! Πολύ ενδιαφέρον, ευχαριστώ!
Ο σερβοκροατικός τύπος Mataruga μάλλον δείχνει την τροπή ang > ǫg > σερβοκροατ. ug (λ.χ. *g’hombhos > *zamba > PSlv zǫbŭ > S-Cr. zub).
Αυτό σημαίνει ότι το επώνυμο (ή ο όρος από τον οποίο αυτό παράχθηκε) είναι αρκετά παλιό.
Είμαι πεπεισμένος ότι το ρουμανικό mătărângă = «μακρό αντικείμενο» (δοκός, πούτσα/ψωλή, κουβαριασμένο μακρό νήμα ~ σκουλί κλπ) σχετίζεται με αυτά τα ονόματα.
Περισσότερα για την φάρα Mataruga (ο σερβοποιημένος τύπος) εδώ. Στη Σερβία υπάρχουν και τα Mataruška Banja = «τα λουτρά των Ματαραγκάδων».
Βρήκα μια ετυμολογία του mataruga από το wiki η οποία μάλλον σε επιβεβαιώνει https://en.wikipedia.org/wiki/Mataruge
Έτσι, αυτό διάβαζα και εγώ τώρα, Αντώνη!!
Ήθελα να το προτείνω από πριν, χωρίς να ξέρω ότι έχει ήδη προταθεί ετυμολογία που σχετίζεται με την έννοια «δόρυ, ακόντιο, κοντάρι»:
λατ. materis longa = «μακρό ακόντιο/δόρυ» > ΑΒΡ matara lunga > mata(ra)runga > mătărângă
Στον μονολεκτισμένο τύπο matara-lunga το μεσοφωνηεντικό /L/ αναμένεται να ρωτακιστεί στην ΑΒΡ (λ.χ. solem > soare) και η τροπή ung > âng είναι επίσης αναμενόμενη (λ.χ. hirundinella > rândunea, όπως fontana > fântână). Μόλις ρωτακιστεί το L>R, τότε η απώλεια της συλλαβής ra μπορεί να εξηγηθεί ως απλολογία (Engla-land > England).
” Η σημερινή πρότυπη Αλβανική (standard Albanian) κωδικοποιήθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα και βασίζεται στην τοσκική διάλεκτο της Κορυτσάς ”
Για ποιό λόγο άραγε εγινε αυτή η επιλογή μιας περιφερειακής διαλέκτου; Εγώ θεωρούσα ότι πολύ απλά είχε επιλεγεί μια Τοσκική της Κεντρικής Αλβανιάς. Μάλλον ο Ενβέρ (με καταγωγή ο ίδιος από το Αργυρόκαστρο) πρότιμησε Νότια Τοσκική διάλεκτο με καθαρά ατομικιστικά κριτήρια , πλην όμως από περιοχή του Νότου με την μικρότερη επιρροή από τα ελληνικά, καθώς στην Κορυτσά δεν υπήρχαν Ελληνόφωνοι πληθυσμοι. Έκτος εαν υπήρχε κάποια εκτεταμένη γραπτή παράδοση της Αλβανικής στην περιοχή που να προέκυψε από την πολιτιστική άνθιση της (Βλάχικης) Μοσχόπολης στον 18ο αιώνα.
Γεια σου Βασίλη λεβεντιά!
Έτσι είναι όπως υπέθεσες. Η αρχική συμφωνία το 1916 ήταν να χρησιμοποιηθεί η γκεγκική διάλεκτος του Ελμπασάν που ανήκει στις λεγόμενες μεταβατικές/ενδιἀμεσες διαλέκτους (με ορισμένους επιπρόσθετους τοσκισμούς), αλλά ο κύκλος του Χότζα παραβίασε αυτή την αρχική συμφωνία επειδή ήταν από την Νότια Αλβανία και προτίμησε εν τέλει μια άκρως νότια Τοσκική διάλεκτο.
Ξέχασα να το υπογραμμίσω στις σελίδες του Friedman που παρέθεσα. Διάβασε τις 2 γραμμές πάνω από την υπογραμμισμένη με κίτρινο γραμμή:
“[…] although a Literary Committee met in Shkodër in 1916 and agreed to elaborate a standard based on Elbasan Geg with some concessions to Tosk.”
Σμερδαλέε
Πριν ερμηνεύσουμε τις Αρβανίτικες, τις Βλάχικες, τις Τόσκικες και τις Σέρβικες λέξεις νομίζω ότι θα έπρεπε να ερμηνεύσουμε πρώτα το τι σημαίνει Arberesh, Vlach και Tosk, από που προέρχονται και εμφανίστηκαν στα Βαλκάνια. Διαφορετικά,υποψιάζομαι ότι σε λάθος κατεύθυνση.
Αρβανίτης
Γεια σου Δήμο.
Κοίτα η ιστορία των γλωσσών (η ιστορική γραμματική τους δηλαδή) και η ιστορία των εθνωνύμων των ομιλητών αυτών των γλωσσών δεν σχετίζονται.
Η ιστορία των γλωσσών είναι γλωσσολογικό ζήτημα, ενώ η ιστορία των εθνωνύμων είναι περισσότερο ιστορικό ζήτημα.
Για τα τρία εθνώνυμα που ρώτησες (Arbëresh, Vlah(u) και Toskë), η ετυμολογία των δύο πρώτων είναι γνωστή και βέβαιη, ενώ για το τρίτο (Τόσκηδες) υπάρχει μια αρκετά πιθανή εξήγηση.
1) Το αρβανίτικο ενδωνύμιο Arbëresh σημαίνει κυριολεκτικά «Αρβαν-ίτης, κάτοικος Αρβάνου» και προέρχεται από το λατινικό εθνώνυμο Alban-ensis = «Αρβαν-ίτης». Ο αρρωτάκιστος γκεγκικός τύπος επιβιώνει στο ενδωνύμιο Arbëneshë των Γκέγκηδων που μετεγκαταστάθηκαν στο Ζάνταρ της Κροατίας (και οι Κροάτες γειτόνες τους τους αποκαλούν Arbanasi = «Αρβανίτες/Αλβανοί» στα νοτιοσλαβικά).
Από την δημώδη λατ. αιτιατική Alban-ese(m)/Arban-ese(m) προκύπτει κανονικότατα ο τοσκικός ρωτακισμένος τύπος Arbër-esh
Σου παραθέτω τη σελίδα από το λεξικό του Orel:
https://imgur.com/a/JbQ2Doq
2) Τον όρο «Βλάχοι» για τους ρωμανόφωνους των Βαλκανίων τον εισήγαγαν οι Σλάβοι (πρωτοσλαβικό *Volχŭ, νοτιοσλαβονικό Vlaχŭ) και οι Σλάβοι, με τη σειρά τους, τον δανείστηκαν από τους Γερμανούς που χαρακτήριζαν *Walhaz = «ξένους, μη Γερμανούς» τους Ρωμαίους και Κελτούς γείτονές τους (γι΄αυτό και οι γερμανοί Αγγλοσάξονες χρησιμοποίησαν τον όρο αυτό για τους Ουαλούς που βρήκαν στην Βρετανία, *walhiskaz > Welhisc > Welsh = «Ουαλός»).
Από τους νότιους σλάβους ο όρος «Βλάχοι» εισήλθε στη μεσαιωνική ελληνική, όπου κατέληξε να δηλώνει τόσο τον εθνοτικό Αρμάνο όσο και τον βοσκό εν γένει (επειδή οι περισσότεροι Αρμάνοι/Βλάχοι ασκούσαν ποιμενικό βίο).
Οι Σλάβοι αποκαλούσαν «Βλάχους» τόσο τους ομιλητές της Ανατολικής Βαλκανικής Ρωμανικής (Αρμάνους, Ρουμάνους, Ιστρορουμάνους) όσο και τους δαλματόφωνους αστούς που μιλούσαν την διαφορετική δαλματική ή δυτική βαλκανική ρωμανική (δες εδώ το διάταγμα του μπάνου της Βοσνίας Ματθαίου Νίνοσλαβ του 1235 όπου αποκαλεί τους δαλματόφωνους της Ραγούσας «Βλάχους»).
Τα παραπάνω είναι βέβαια.
3) Ο όρος «Τόσκης, Tόσκηδες». Το «Τόσκης» σχεδόν σίγουρα το έφεραν οι Βενετσιάνοι (ή, εναλλακτικά, οι Ανδεγαυοί) στην Αλβανία (λ.χ. στα ισπανικά και στα πορτογαλικά ο λατινικός όρος Tuscus = «Ετρούσκος» απέκτησε εν τέλει τη σημασία tosco = «επαρχιώτης, χωριάτης, άξεστος, τραχύς») και οι Φράγκοι που κρατούσαν τις παράκτιες πόλεις της Αλβανίας, τον χρησιμοποίησαν για τον γηγενή αλβανόφωνο πληθυσμό της ενδοχώρας επειδή τον θεωρούσαν «απολίτιστο».
Πες μου αν σε κάλυψα ή αν πρέπει να προσθέσω/εξηγήσω κάτι ακόμα.
Φίλε Σμερδαλέε
Τα πιό πολλά από τα παραπάνω είναι γνωστά, απλώς εγώ έχω μερικές αμφιβολίες. Για παράδειγμα
1) Η κατάληξη -(r)esh φαίνεται να είναι μεσο-ανατολική, όπου έχω την εντύπωση (μετά μια γρήγορη μελέτη) ότι αντιστοιχεί στην δική μας κατάληξη του πληθυντικού -εις. Με άλλα λόγια Arberesh= Αρμπερείς, δηλαδή οι καταγόμενοι από την χώρα Αρμπέ ή καλύτερα Αρμέ. Τέτοια χώρα υπήρξε στην Βόρεια Μεσοποταμία – Συρία σαν Arme Surpia, αν και είναι πιο γνωστή με το όνομα Σωφηνή (Tsopk για τους Αρμένιους). Με άλλα λόγια οι Αρβανίτες έχουν καταγωγή από την Βόρια Συρία και ήλθαν στα Βαλκάνια για να επανδρώσουν μονάδες Auxilia των Ρωμαϊκών Λεγεώνων. Η περιοχή που εγκαταστάθηκαν πρέπει να ήταν στο τρίγωνο Ναϊσσού-Σόφιας-Σκοπίων. Οι σημερινοί Βούλγαροι αποκαλούν την περιοχή αυτή Chopluk. Εξάλλου και οι Αρβανίτες που κατέβηκαν στην Νότιο Ελλάδα έδωσαν στο “κεφαλοχώρι” τους το όνομα Σοφικό ( η Σοφούλα ή καλύτερα η μικρή Σόφια). Το μόνο πρόβλημα είναι ότι εκείνη την εποχή η Σόφια είχε άλλο όνομα. Φαίνεται ότι οι ντόποιοι Αρβανίτες χρησιμοποιούσαν όνομα που θύμιζε την παλαιά τους πατρίδα. Το πότε ήλθαν οι Αρβανίτες στα Βαλκάνια δεν έχω μπορέσει να το σδραιώσω, αλλά φαίνεται ότι ο πατέρας του Μεγάλου Κωνσταντίνου ήταν ιππότης του Ρωμαϊκού Στρατού (δηλ. μονάδας Auxilia) και από εκεί έχει προέλθει το προσωνύμιο Chlorus (το οποίο δεν δηλώνει τον Κωνστάντιο σαν χλωρό ή χλωμό), δηλαδή καλορός (ιππότης), από το κλ της Αρβανίτικης για το άλλογο (οι τελευταίοι έχουν αποβάλλει το α από το καλ). Οι βλάχοι της Ρουμανίας αποκαλούσαν calarasi το ελαφρύ (καταδρομικό τους) ιππικό και το ίδιο σημαίνει και ο “δικός μας” όρος “Καλαρύτες” ή και το “Κλάρας” του Άρη Βελουχιώτη.Η περιοχή προέλευσης των Αρβανιτών στην Βόρεια Συρία αποκαλείται Sham και προφανώς από εκεί προέρχεται ο τσάμικος χορός και οι Τσάμηδες της Αλβανίας (οι οποίοι αντί να αναζητούν εδάφη από την Ελληνική Ήπειρο θα έπερεπε να υοβάλλουν σχετική αίτηση στους Κούρδους και τους άλλους φύλαρχους της περιοχής)
2) Από την ίδια περιοχή πρέπει να προέρχονται και οι Βλάχοι. Για τους τελευταίους έχει προταθεί και η λέξη φελάχος σαν η αρχική λέξη που έδωσε το βλάχος αλλά οι ιστορικοί έχου κωλύσει στο Γερμανικό Walach. Όλοι ξεχνούν ότι η λέξη Aromani-Armani με την οποία αυτοκαλούνται οι Βλάχοι μπορεί να έχει προέλθει από την λάξη Aramanu, μια λέξη παράγωγο του Aram (Συρία). Εξάλλου, η Σαμαρίνα και η Κοζάνη είναι λέξεις της ευρύτερης Συρίας, το Μέτσοβο (αν βγάλουμε την Βουλγάρικη κατάληξη -ovo) θυμίζει πολύ το Αρμένικο Μοναστήρι του Metsob, κοντά στην λίμνη Van και φυσικά η Μοσχόπολις δεν πήρε το όνομα από τα βόδια ή τα άνθη της Β. Ηπείρου αλλά αναφέρεται στους Μόσχους της Ανατολικής Μικράς Ασίας.
Ελπ’ιζω να έχεις αντιληφθεί γιατί πρέπει να επανεξεταστεί το όλο θέμα της καταγωγής Αρβανιτών και Βλάχων.
Δήμος Π. Γεωργίου
Δήμο καλημέρα. Πιστεύω πως αν αποφασίσεις να εμβαθύνεις περισσότερο στην γλωσσολογία και την ιστορία θα βρεις μόνος σου τις απαντήσεις στα περισσότερο ερωτήματα που έθεσες.
Θα σχολιάσω το τελευταίο θέμα που έθιξες. Αν ο όρος «Βλάχος» προέρχεται από το αιγυπτιακό «φελάχος», τότε γιατί οι Πολωνοί ονομάζουν τους Ιταλούς «Βλάχους» (Włoch) και την Ιταλία «Βλαχία» (Włochy);
Και αν ο όρος Αρμάνος/Armãn(u) δεν προέρχεται από το λατινικό Romanus,τότε γιατί οι ομιλητές που μιλούνε τις άλλες θυγατρικές ποικιλίες της Ανατολικής Βαλκανικής Ρωμανικής (δηλαδή οι Ρουμάνοι, οι Μολδαβοί και οι Ιστρορουμάνοι) έχουν παραπλήσια ενδωνύμια που σαφώς προέρχονται από το λατινικό Romanus (παλαιό ρουμανικό Rumân και το ρωτακισμένο ιστρορουμανικό Rumăr);
Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, γράφοντας τον 10ο αιώνα, μας πληροφορεί ότι οι σύγχρονοί του ομιλητές της δαλματικής ρωμανικής που ζούσαν στις παράκτιες περιοχές της ευρύτερης Δαλματίας από το Δυρράχιο μέχρι την χερσόνησο της Ιστρίας αυτοπροσδιορίζονταν «Ῥωμᾶνοι» (Romani). Όπως σου έδειξα χθες οι σλάβοι της ενδοχώρας τους αποκαλούσαν «Βλάχους» (σαν τους Πολωνούς που ονομάζουν «Βλάχους» τους Ιταλούς).
Το διάταγμα του Ματθαίου Νίνοσλαβ που χαρακτηρίζει τους Ρωμάνους Δαλματούς «Βλάχους»:
Τα λόγια του Πορφυρογέννητου για το ενδωνύμιο «Ῥωμᾶνοι» που χρησιμοποιούσαν οι Δαλματοί (ο Πορφ. επινόησε μια μετανάστευση από την Ρώμη στα χρόνια του Διοκλητιανού για να ερμηνεύσει το ενδωνύμιό τους):
[DAI, 29.3-7] Ὅτι Διοκλητιανὸς ὁ βασιλεὺς πάνυ τῆς χώρας Δελματίας ἠράσθη, διὸ καὶ ἀπὸ τῆς Ῥώμης λαὸν ἀγαγὼν μετὰ τὰς φαμιλίας αὐτῶν, ἐν τῇ αὐτῇ τῆς Δελματίας χώρα τοῦτους κατεσκήνωσεν, οἵ καὶ Ῥωμᾶνοι προσηγορεύθησαν διὰ τὸ ἀπὸ Ῥώμης μετοικισθῆναι, καὶ ταύτην μέχρι τῆς σήμερον τὴν ἐπωνυμίαν ἐναποφέρονται.
Καλησπερα
Σχετικα με το ματαραγκα και την συσχετιση του με το λατινικο materis longa εχω να προτεινω και τον εξης συνειρμο
Ο πατερας μου χρησιμοποιει την λεξη μαδερι, μακρυ κομματι ξυλου για τισ οικοδομες. Πιθανως να σχετιζεται μα την λεξη που ολοι γνωριζουμε στα Αγγλικα material, υλη.. και που σαφως ειναι λατινικης προελευσης και συνεπως η εξελιξη της συνανταται και στην ρουμανικη;
Πιθανολογω
Γεια σου Γιάννη. Η λέξη μαδέρι = «κομμάτι ξύλου, σανίδα» είναι γνωστή και πολύ πιθανόν προέρχεται από τον λατινικό όρο materia/materies = «ξυλεία» όπως ανέφερες, αλλά δεν ξέρω ποια ακριβώς είναι η ρωμανική γλώσσα που το δάνεισε στην νεοελληνική (η ηχηροποίηση t>d μαρτυρεί υπέρ του δανεισμού από την βενετσιάνικη (αν ο όρος όντως απαντά στα βενετσιάνικα, λ.χ. cognatus > βεν. cognado > κουνιάδος), απ΄όπου άλλωστε προέρχεται κι ο όρος μαραγκός).
Πάντως, ο Ησύχιος (5ος μ.Χ. αι.) κατέγραψε και τον γαλλολατινικό όρο materis/mataris =«είδος λόγχης» ως madaris με ηχηροποίηση t>d:
μαδάρεις· τὰς πλατυτέρας λόγχας τῶν κεράτων. Κελτοί
Πολλοί Αλβανοί υποστηρίζουν ότι η λέξη αυτόχθονας είναι και αλβανική και την προφέρουν autokton- a toke tone που σημαίνει αυτή είναι η γη μου . Πώς μπορεί κάποιος με τις γνώσεις σου με στοιχεία να έρθει σε διαφωνία με αυτήν την άποψη των Αλβανών….
Πολλοί Αλβανοί υποστηρίζουν
—
Γεια σου Κώστα. Πόσο χρονών είσαι 15; Και πόσο χρονών είναι αυτοί οι «πολλοί Αλβανοί», 15; Γιατί δεν πιστεύω πως μορφωμένος ενήλικος Αλβανός να πιστεύει τέτοιες μπούρδες.
Κάποιος πρέπει να είναι εντελώς αμόρφωτος για να μην καταλαβαίνει την διαφανέστατη ελληνική ετυμολογία του διμορφηματικού αρχαίου όρου αὐτό-χθων.
Εδώ είναι όλες οι αρχαιοελληνικές λέξεις που έχουν ως πρώτο μόρφημα το αὐτο- (βλ. αὐτός) και εδώ όλες οι αρχαιοελληνικές λέξεις με δεύτερο μόρφημα το -χθων (εκ του χθών = γη).
Επειδή η ελληνική λέξη αὐτόχθων έχει περάσει ως δάνειο σε όλες τις δυτικές γλώσσες, δεν έχεις παρά να κοιτάξεις στα ετυμολογικά λεξικά όλων των δυτικών γλωσσών, λ.χ. στα αγγλικά είναι autochthon, autochthonous δες εδώ, εδώ.
Εγώ μπορώ να σου παραθέσω το αρχαιοελληνικό ετυμολογικό λεξικό του Beekes:
https://imgur.com/E4tf8BI
Σας ευχαριστώ πολύ που μου απαντήσατε! Δεν είπα ότι πιστεύω αυτό που σας ρώτησα.Ξερω την λέξη ξέρω τη ρίζα της . Δεν είμαι 15 χρονών… Οι Αλβανοί 15 χρόνοι δεν ξέρω ανασχολούνται με τέτοια θέματα.. Είμαι σίγουρος ότι δεν γνωρίζετε τι γίνεται στην Αλβανία σε μεγάλα αλβανικά κανάλια ιδιωτικά σαν το ΣΚΑΪ το ελληνικό για παράδειγμα τα οποία έχουν καθημερινές εκπομπές για ιστορικά θέματα για την γλώσσα τους και οι θεατές δεν είναι 15 χρονοι, αλλά ηλικία 30 με 70 με θεατές και στο εξωτερικό. Ψευτο ιστορικοί με διάφορα τεχνάσματα προσπαθούν να αποδείξουν ότι τα δεν υπάρχουν αρχαία ελληνικά ότι οι κοσοβαροι μιλούν την γλώσσα που εμείς λέμε ότι είναι αρχαία ελληνικά αλλά είναι πελασγικά … Γλωσσολόγοι διάσημοι Αλβανοί ιστορικοί παρουσιαστές μιλάνε για μη ύπαρξη της αρχαίας Ελλάδας μιλάνε για πελασγικό και υλλιρικο αίμα στα Βαλκάνια και ότι είναι οι μόνοι αυτόχθονες σε όλον τον ελλαδικό χώρο…και πολλά πολλά άλλα. Ο εκνευρισμός μου προήλθε από πρόσφατη εκπομπή που παρουσίασε ο Μαριν Μέμα για την αλβανική καταγωγή της Δρόπολης… Αλλά δεν ξέρω αν ξέρεις αλβανικά να την έβλεπες.. γιατί ψεύτικα ιστορικά στοιχεία που παρουσίασε..δεν θέλω να σε κουράσω άλλο..είμαι ένας Βορειοηπειρώτης από τα Ριζά Αγίου Σαράντα..Σας ευχαριστώ!
1) Είμαι σίγουρος ότι δεν γνωρίζετε τι γίνεται στην Αλβανία
—
Έτσι όπως τα λες. Ομολογώ πως δεν έχω ιδέα για το τι προωθείται ως δημόσια ιστορία στην Αλβανία.
2) Ψευτο ιστορικοί με διάφορα τεχνάσματα προσπαθούν να αποδείξουν ότι τα δεν υπάρχουν αρχαία ελληνικά ότι οι κοσοβαροι μιλούν την γλώσσα που εμείς λέμε ότι είναι αρχαία ελληνικά αλλά είναι πελασγικά
—
Τύφλα νά΄χει ο φρενοβλαβής Taško Belčev που ισχυριζόταν ότι η σύγχρονη/σλαβική μακεδονική γλώσσα μιλιόταν στην ομηρική Ελλάδα. : ) : )
O ασπρομάλλης που κάθεται δεξιά από τον Belčev είναι έτερος αγύρτης που ισχυριζόταν ότι βρήκε επιγραφή 77.000 ετών (φαντάζομαι εννοεί στην [σύγχρονη/σλαβική] μακεδονική γλώσσα) με τη γραφή «Μακεδονία»! : )
@smerdaleos
εφορμώμενος από τα λόγια του Κωνσταντίνου για την κατάσταση στην Αλβανία, παίρνω το θάρρος να προτείνω ιδέα για μελλοντική ανάρτηση για το βορειοηπειρώτικο ιδίωμα!
Νομίζω ότι ειναι ενα τεράστια παραμελλημένο θέμα! Είχα μόνο διαβάσει κάπου μια φορά τυχαια για το «Χειμαριώτικο» ιδίωμα ότι διατηρεί αρκετούς αρχαισμούς και ότι διαφέρει από τις διαλέκτους της νοτίου ηπείρου αλλά δεν ειχα το υποβαθρο να αξιολογησω αυτα που λεει!
Πιστευω μια μελλοντικη σχετικο αναρτηση θα ειχε ενδιαφερον!
Είχα μόνο διαβάσει κάπου μια φορά τυχαια για το «Χειμαριώτικο» ιδίωμα ότι διατηρεί αρκετούς αρχαισμούς και ότι διαφέρει από τις διαλέκτους της νοτίου ηπείρου
—
Γεια σου Κώστα. Αν τύχει να βρω κάποια σοβαρή γλωσσολογική πραγμάτεια, θα κάνω ανάρτηση. Όποιος γνωρίζει κάποια πραγμάτεια, ας την παραθέσει. Τώρα για «αρχαϊσμούς» δεν ξέρω, αλλά από τα λίγα που ξέρω είναι ότι το χειμαρριώτικο ιδίωμα δεν έχει βόρειο φωνηεντισμό (λ.χ. σκυλί > σκλι, Λευτέρης > Λιυτέρς) [όπως και στα γειτονικά Επτάνησα] και εμφανίζει τσιτακισμό, χαρακτηριστικό που ΔΕΝ απαντά στον βορειοελλαδικό χώρο (αλλά απαντά σε Αττική-Εύβοια, Πελοπόννησο, Κρήτη, Κύπρο, Πόντο, Καππαδοκία και στα Κατωιταλιώτικα).
Καλησπέρα. Το βιβλίο του Matziger υπάρχει κάπου ηλεκτρονικά και δωρεάν;
Γεια σου Αποστόλη. Σε κάνα 10λεπτο έλεγξε το μέιλ με το οποίο σχολιάζεις εδώ.
Γειά σου Σμερδαλέε. Θα μπορούσες να κοιτάξεις το μελέτημα του Δώρη Κυριαζή για την Χιμάρα και την γλώσσα της. Μπορείς επίσης να μας πείς την γνώμη σου για το ‘di natione greci’ του Giuseppe Schirò (1721) αναφερώμενος στα 3 ελληνόφωνα χωριά της Χιμάρας (Δρυμάδες, Χιμάρα, Παλάσσα).
‘Cimarra capitale della provincia, Drimades e Balasa di natione greci; Egliates, Vuno. Caloghirates, Piluri, Clapero, Pichierasi, Lukolo, S. Basili, Gudezzona, Nivizza, e Licunisi di natione albanesi.’
(Nilo Borgia, I MONACI BASILIANI D’ ITALIA IN ALBANIA δεύτερος τόμος, σελ. 133)
Τι θα μπορούσε να σημαίνει το ‘greci’ σε αυτήν την περίπτωση;
Γεια σου, Θωμά.
Η ιταλική κατηγοριοποίηση “di nazione X” κυριολεκτικά σημαίνει «γένει Χ, από το γένος των Χ» και η αντιπαράθεση στην ίδια φράση των κατηγοριοποιήσεων “di natione greci” και “di natione albanesi” δείχνει ότι ο Schirò εδώ κάνει εθνοτική διάκριση μεταξύ εκείνων που κατανοεί ως εθνοτικούς «Γραικούς» (υποθέτω επειδή τους βρήκε ελληνόφωνους) και εκείνων που κατανοεί ως εθνοτικούς Αλβανίτες/Αλβανούς (παρομοίως, μάλλοβ επειδή τους βρήκε αλβανόφωνους).
Η διάκριση προφανώς δεν έχει γεωγραφικό χαρακτήρα επειδή οι εν λόγω «Γραικοί» και «Αλβανίτες/Αλβανοί» ήταν ομόχθονες και δεν έχει θρησκευτική σημασία επειδή δεν υπήρχε αλβανική θρησκευτική ομάδα.
Ο Δαλμάτης Coriolano Cippico περιγράφει τον «Τούρκο» φρούραρχο της Σελευκείας, Χασίμ-μπεη ως «γένει Γραικό» (λατ. Helibegus genere Grecus), προσδιορισμός που προφανώς έχει εθνοτική σημασία (ρωμαιογενής μουσουλμάνος). Όταν τον 18ο αιώνα η λατινική ιστορία του Cippico μεταφράστηκε στα ιταλικά, η συγκεκριμένη φράση αποδόθηκε Esibei, di nazione Greco (Σάθας, ΜΕΙ 7, σ. 282, γ. 33)
Ο Kiril Petkov που έκανε την αγγλική μετάφραση της ιστορίας του Cippico στη σ. 48 της μετάφρασής του το αποδίδει ως “Hasim beg, a Greek by origin” («Γραικός» στην καταγωγή).
Θα σου παραθέσω σε καμιά ωρίτσα και τη σελίδα του Σάθα.
Λοιπόν, Θωμά, παραθέτω μερικές σελίδες από την ιταλική μετάφραση του 18ου αιώνα του Cippico που έχει ο Σάθας στον 7ο Τόμο των Μνημείων Ελληνικής Ιστορίας (ΜΕΙ).
1. Χασίμ-μπεης, «γένει Γραικός»
-πρωτότυπο λατινικό κείμενο του Cippico (1474, εδώ δεξιά σελίδα): Helibegus, genere Grecus
– αγγλική μετάφραση του Petkov (2014, σ. 48): Hasim Beg, a Greek by origin
– ιταλική μετάφραση 18ου αι. (Σάθας, ΜΕΙ7, σ. 282, γ. 33): Esibei, di nazione Greco
https://imgur.com/LT8HY2b
2) Ο «γένει Ηπειρώτης (Αλβανίτης)» θαρραλέος νεανίας από τη Σκόδρα:
λατινικό πρωτότυπο (εδώ αριστερή σελίδα): Epirota[m] genere
αγγλική μετάφραση (σ. 81): a dauntless youngster, Epirote by Origin
ιταλική μετάφραση 18ου αιώνα (Σάθας, ΜΕΙ7, σ. 297, γ. 3): un giovinetto di nazione Albanese, di grande e ardito animo
https://imgur.com/7iX1AkM
3) «γένει Ιλλυριός»
Εδώ χρειάζεται προσοχή γιατί ο Cippico το 1474 με τον κλασικίζοντα όρο «Ιλλυριοί» εννοεί ειδικά τους Μαυροβούνιους (του Ivan Ćrnojević), αλλά ο Ιταλός μεταφραστής του 18ου αιώνα κατάλαβε τη γενικότερη εθνογραφική κατηγορία «Σκλαβούνοι» (Schiavoni). Η γενικότερη σημασία «Ιλλυριοί» = «Σκλαβούνοι» είχε ήδη καθιερωθεί γύρω στο 1500, 20 περίπου χρόνια μετά τη συγγραφή της ιστορίας του Cippico.
λατ. (αριστερή σελ. εδώ): illyricus natione
αγγλ. μετ. (σ. 83): Illyrian by nationality
ιταλική μετάφραση 18ου αι. (Σάθας, ΜΕΙ7, σ. 298, γ. 4): di nazione Schiavone
https://imgur.com/8RcNUxl
Αν θέλεις και άλλες αντιπαραθέσεις “di nazione X” έναντι “di nazione Y” από ιταλικές πηγές του 16ου αιώνα, πες μου.
Μάλλον πρόκειται για αυτό που λέει ο Σμερδαλεος δηλαδή αφορά την κυρίαρχη ομιλουμενη γλώσσα στα χωριά αυτά .
Συνεπώς με βάση την παραπάνω πηγή συμπεραίνουμε ότι …..
Τα τρία αυτά χωριά υπήρξανε ελληνόφωνα πολύ πριν την ίδρυση του ελλαδικού κράτους.
Πολύ πριν τον Κοσμά τον Αιτωλό και τα σχολεία που ίδρυε στη περιοχή ( μιλάμε για αναφορά του 1721).
Και φυσικά η ελληνογλωσσια αυτή των 3 αυτών χώρα ων δεν οφειλότανε στο εμπόριο με τη Κέρκυρα άλλωστε εμπόριο έκαναν εξίσου και τα υπόλοιπα προαναφερθέντα χωριά .
Επίσης συμπεραίνουμε ότι η αλβανική ήταν ήδη η κυρίαρχη γλώσσα το καιρό εκείνο στα υπόλοιπα χωριά της περιοχής .
Άξιο αναφοράς ότι τα χωριά αυτά α σημείωσε με την ελληνική εκδοχή
Πχ Drymades και όχι Dhermi
Piluri κι όχι Pilur
Εκτός από τον Άγιο Βασίλη που τον σημειώνει με την αλβανική εκδοχή του S.Vassili
Λοιπόν, έχουμε και λέμε:
1) Μάλλον πρόκειται για αυτό που λέει ο Σμερδαλεος δηλαδή αφορά την κυρίαρχη ομιλουμενη γλώσσα στα χωριά αυτά.
—
Δεν έγραψα τίποτε για «κυρίαρχη ομιλούμενη γλώσσα». Έγραψα ότι στο μυαλό του Schirò -σωστά ή λάθος- υπάρχει η πεποίθηση ότι κάποιοι πληθυσμοί της περιοχής ήταν εθνοτικοί «Γραικοί» και κάποιοι εθνοτικοί Αλβανοί και υποθέτω ότι βασίζεται σε πληροφορίες που συνέλεξε -αυτοπροσώπως ή δευτερογενώς- για την καθομιλουμένη γλώσσα αυτών των χωριών.
2) Ο αρχαιοελληνικός μέλλοντας σχηματιζόταν με το ευκτικό ΙΕ μόρφημα *-h1s-:
IE *deyk’- > οριστική ενεστώτα *deyk’-nu-mi > δείκνῡμι με μέλλοντα *deyk’-h1s-oh2 > δείξω «θα δείξω»
Στον λεγόμενο «δωρικό» μέλλοντα το μόρφημα *-h1s- μετά από ένηχα πήρε τη μορφή *-eh- > -e-, λ.χ. *men-h1s-oh2 > *menehō > μενέω
Για τη διαμόρφωση του νεοελληνικού μέλλοντα διάβασε το βιβλίο του Geoffrey Horrocks Ελληνικά: Η Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της (αγγλικά 2η έκδοση και ελληνική μετάφραση της 1ης αγγλικής έκδοσης), ενώ για τα διάφορα φαινόμενα σύγκλισης της αλβανικής με άλλες γλώσσες διάβασε το βιβλίο της Olga Tomić για τον βαλκανικό γλωσσικό δεσμό (Sprachbund).
Ως το 1000 η δημώδης μεσαιωνική ελληνική πειραματιζόταν με διάφορα είδη περιφραστικών μελλόντων που χρησιμοποιούσαν διάφορα βοηθητικά ρήματα (λ.χ. έχει ινά, μέλλει ινά, θέλει ινά). Η επικράτηση του τύπου «θέλει ινά» συνέβη μετά το 1000 και η βράχυνση θέλει (ι)να > θενα > θα μάλλον προέκυψε κατά την οθωμανική περίοδο.
Ευχαριστώ για την απάντηση .
Ε αυτό εννουσα κι εγώ .
Ότι εξήγαγε την εθνικότητα αυτόβουλα (πρωτογενώς η δευτερογενώς αυτό δεν μπορούμε να το επαληθεύσουμε) με βάση τη κυρίαρχη γλώσσα του κάθε χωριού .
Συνεπώς ο σχηματισμός του μέλλοντα της τοσκικής με παρόμοιο τρόπο με τη ρωμεικη συνέβη κι αυτός μετά το 1000μΧ.
Αυτό είναι το συμπέρασμα ;
Το ερώτημα είναι αν αυτός συνέβη λόγω επαφής με ομιλούντες τα ρωμεϊκά ( η φράση θελά και θενά είναι συχνές ως σήμερα σε πολλές περιοχές της επαρχιακής ρωμιοσύνης ,βασικά στις περισσότερες )
η συνέβη λόγω της επαφής με τα κείμενα της εκκλησίας .
Η εάν συνετέλεσαν και τα δύο ταυτόχρονα .
Πχ στη Καινή Διαθήκη έχουμε υπόψιν πώς σχηματίζεται ο μέλλοντας;
Η έστω σε μεταγενέστερα εκκλησιαστικά κείμενα;
Σε αρβανίτικα της Νοτίου Ελλάδας χρησιμοποιείτω εξίσου και το
”’ντο τε”’
,και το ”ντο” ίσως ως συνέχεια της μετεξελιξεως
θελω ινα- θενά- θα η ως αυτόνομη εξέλιξη .
Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Ότι εξήγαγε την εθνικότητα αυτόβουλα (πρωτογενώς η δευτερογενώς αυτό δεν μπορούμε να το επαληθεύσουμε) με βάση τη κυρίαρχη γλώσσα του κάθε χωριού .
—
Είναι σα πηγαίνεις στις βαλτικές χώρες (Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία) και να περιγράφεις ως «γένει Ρώσους» όλους όσους ακούς να μιλάνε τα ρωσικά ως καθομιλουμένη γλώσσα, ενώ πολλοί από αυτούς που χρησιμοποιούν τα ρωσικά ως καθημερινή τους γλώσσα δεν πιστεύουν ότι είναι Ρώσοι στην καταγωγή, αλλά Λιθουανοί, Πολωνοί, Λετονοί, Εσθονοί, Ουκρανοί κλπ. και μόνο κάποιοι από όλους αυτούς τους ρωσόφωνους προσδιορίζονται ως εθνοτικοί Ρώσοι.
Δείτε τα διάφορα είδη ρωσόφωνων στα παρακάτω βίντεο:
1)
α) Η κοπέλα που μιλάει στο 14:15 έχει μαι εντελώς ρευστή/ωφελιμιστική στάση προς την ταυτότητά της εξηγώντας ότι οι γονείς της ήρθαν στην Λετονία από την Ουκρανία (χωρίς να εξηγεί αν είναι εθνοτικοί Ουκρανοί ή Ρώσοι) και της είπαν να περιμένει μέχρι τα 18 της πριν δηλώσει στις αρχές της Λετονίας αν θέλει να την θεωρούν Ukrainka ή Rossjanka. Δεν μας λέει τίποτα για το τι πιστεύει για την καταγωγή της και το μόνο που μας λέει είναι ότι ΘΑ επιλέξει το «διαβατήριο» που θα κρίνει ως βολικότερο. Ο όρος Rossijanka (με /o/, διπλό ss και -janka) έχει πολιτική σημασία (υπηκοότητα, διαβατήριο) και δηλώνει την γυναίκα που σχετίζεται με το ρωσικό κράτος (πολιτική ταυτότητα, υπηκοότητα) ασχέτως καταγωγής.
β) Εντελώς αντίθετη ταυτοτική στάση έχει ο γυαλάκιας που μιλάει στο 06:38-07:43, 11:56-12:26 και (προσέξτε ιδιαίτερα τα λόγια του στο) 16:27-17:00 του οποίου η στάση είναι «είμαι εθνοτικός Ρώσος και σ’όποιον αρέσω!»: αυτοπροσδιορίζεται ως ruskij με /u/ και όχι ως Rossijanin), αναφέρει τους [Ρώσους] προγόνους του που ήρθαν στην Λετονία 300 χρόνια πριν, προσδιορίζει τα ρώσικα ως τη «πάτριο» φωνή των προγόνων του και εξηγεί ότι, όταν αυτονομήθηκε η Λετονία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν τον ρώτησαν αν ήθελε στο διαβατήριό του να αναγράφεται η εθνιτικότητά του (προαιρετικό), απάντησε «δεν ντρέπομαι για την εθνοτικότητά μου, τους είπα να γράψουν ruskij και αυτοί έγραψαν krievs, όπως λέγεται ο Ρώσος στα λετονικά».
2) Στο παρακάτω βίντεο από την Λιθουανία, ο κύριος με το μουστάκι που αρχίζει να μιλάει στο 00:44 εξηγεί ότι είναι Πολωνός στην καταγωγή και ότι η πολωνική είναι η «πάτριος» φωνή του, αλλά στην σοβιετική Λιθουανία (όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του) Πολωνοί, Λιθουανοί και Ουκρανοί έμαθαν να μιλάνε καθημερινά μεταξύ τους στα ρωσικά.
Αντίθετα, ο κύριος που αρχίζει να μιλάει στο 01:15 αισθάνεται εθνοτικός Ρώσος, γιατί προσδιορίζεται ως ruskij, ukrainec «Ρώσος, Ουκρανός» (ruskij = εθνοτική σημασία, ukrainec = γεωγραφικός προσδιορισμός «από την Ουκρανία») και εξηγεί ότι ο πατέρας του είναι «Ουκρανός» (i.e., από την Ουκρανία) και η μητέρα του Λιθουανή.
Όλοι μιλάνε ρωσικά, αλλά δεν είναι όλοι εθνοτικοί Ρώσοι.
3)
Η κυρία από τη Λετονία που μιλάει στο 00:45 του παρακάτω βίντεο, όταν την ρωτάνε πως και ξέρει ρωσικά, απαντά «βρε είμαι ruskaja (εθνοτική Ρωσίδα)!» και εξηγεί ότι γεννήθηκε στη Ρωσία και ότι οι γονείς της μετανάστευσαν στην Λετονία όταν ήταν πολύ μικρή και, συνεπώς, θεωρεί πατρίδα της την Λετονία».
Προσέξτε τη διαφορά των όρων Ruskaja «εθνοτική Ρωσίδα, Ρωσίδα στην καταγωγή» και Rossijanka «πολιτική Ρωσίδα, μέλος του πολιτικού Ρωσικού έθνους) που έκανε η προρρηθείσα νεαρή κοπέλα στο προηγούμενο βίντεο.
Ας υποθέσουμε ότι τα τρία αυτά χωριά,
η ελληνογλωσσια τους δηλαδή,
είναι αποτέλεσμα αποικισμού από νοτιότερα.
Έχει πρωταθει η θεωρία αποικισμού από τη Μάνη .
Αυτή η θεωρία δεν φαίνεται να ισχύει ΚΑΙ για τα τρία χωριά από το ότι ΜΟΝΟ η ντοπιολαλιά της Χειμάρας θυμίζει Μάνη και γενικά νότιο ελλαδικό ιδίωμα .
Αντίθετα στα άλλα δύο χωριά
( Δρυμάδες ,Παλασσα)
ΔΕΝ μιλούν νότιο ελλαδικό ιδίωμα
( Πχ Μάνη ,Χειμάρα ,Κέρκυρα) αντίθετα σε αυτά επικρατεί ημιβόρειος φωνηεντισμος
( πχ χωριά της Πρέβεζας ,Λευκάδα )
Οπότε αν η ελληνογλωσσια της Χειμάρας ήταν αποτέλεσμα ΜΟΝΟ εποικισμού
αυτό θα είχε ισχύει μόνο για αυτή και όχι για τα άλλα δύο χωριά .
Με λίγα λόγια τα τρία αυτά ελληνογλωσσα χωρια ,παρότι γειτονικά,
ΔΕΝ μιλούν την ίδια διάλεκτο της ρωμέικης.
Ένα άρθρο για τη γλώσσα της περιοχής.
Ελπίζω να βοηθήσει και τον Σμερδαλεο σε ένα δικό του για τη περιοχή αρθρο .
”’Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΧΙΜΑΡΑΣ ΜΕ ΤΑ ΑΛΛΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ”’
Μεταξύ άλλων σε αυτό αναφέρονται τα εξής
”’«Οι Χιμαραίοι το σβαρίζουν περσότερο το λόγο, έχουν προφορά κρητική. … Είναι βαρόγλωσσοι ακριβώς σαν οι Κρητικοί. Κατάλαβες;», μας είπε ηλικιωμένος κάτοικος των Δρυμάδων μετά τη λειτουργία στον Αϊ-Χαλάραμπο, το Μάρτιο 2005.””’
Εδώ φαίνεται η από τα αρχαία ακόμα σημασια του όρου βάρβαρος όπου δίδεται όχι μόνο στο ξενόγλωσσο αλλά και και σε κάποιον ομόγλωσσο διαφορετική προφορά .
Επίσης φαίνεται η διαφορά της προσφοράς μεταξύ Δρυμαδων και Χειμάρας .
[21] «Κατά βάση είναι το ίδιο με το ιδίωμα των Δρυμάδων και της Παλιάσας από τα οποία απέχει 1½ – 2 ώρες πεζή η Χιμάρα. Διαφέρει μόνο στον τσιτακισμό». Μπόγκας 1964-66 :
Κάτι που δεν φαίνεται να ισχύει αφού υπάρχουν κι άλλες διαφορές στον προφορικό λόγο όπως μαρτυρείται και στην αμέσως προηγούμενη πηγή .
Ο τσιτακισμός είναι το βασικό σημείο διαφοροποίησης της ντοπιολαλιάς της Χιμάρας-χωριού (tšαι, προσtšέφαλο, αθράtšι…)[21]
Άλλο στοιχείο
Το ασυνίζητον «εις όλην του την έκτασιν» αποτελεί αναμφίβολα το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα, πάνω στο οποίο στηρίχτηκαν κυρίως όσοι αποπειράθηκαν να αποδείξουν μια πιθανή σχέση ανάμεσα στα χιμαριώτικα και σε άλλα νεοελληνικά ιδιώματα. Στο ιδίωμα της Χιμάρας δεν παθαίνουν συνίζηση οι καταλήξεις –éa (-αία, -έα), -éos (-έος, -αίος), -éas (-έας), -ía (-ία, -εία), -ío (-ίο, -είο), -íu (-ίου)[31]””
”Αυτό φαίνεται από τη σύγκριση δειγμάτων ενός κειμένου στην ντοπιολαλιά των Δρυμάδων, δημοσιευμένου στο βιβλίο «Δρυμάδες Χειμάρρας» (1978), και κειμένου καταγραμμένου από εμάς στο ίδιο χωριό το Μάρτιο του 2005. (α) Δεν άνοιγε την πόρτα σ’ ουδένα, παρά μόνο σ’ μαύρ’ Μάλε που τ’ πίαινε ψίχα κλούρα και κάνα λιανοφάσλο! Μία νύχτα, έδωσ’ ο Θεός κ’ έκαμε την αποκοτιά ν’ αφήσ’ το μαντήλ τς πάνω σο μπαούλο κι όταν ξύπνησ’ η αναράιδα είχε γίνει άφαντ’ … Του σάλεψ’ του μαύρ’ το λοϊκό. (Δέδε 1978 : 245). (β) Είχα πατέρα δεσπότ’ και θείο παπά. Τον εκ’ρέψανε τότε πούρθε το κακό του Χότζα και δεν έβγαινε όξω. Μετά από καιρό έσκασε, πέθανε στον τόπο… Έχουμε τραβήσει κ’σούρια που δε λέγονται… Είμαστε ξαδρέφες από το Ντούνη. Από το Ντ’νέικο.”
Δηλαδή κλασσικό ημιβορειο ελλαδικό ιδίωμα.
”Χαρακτηριστικά ημιβόρειου ιδιώματος έχουν αποτυπωθεί και στο τοπωνυμικό της περιοχής των Δρυμαδων
: Παπρέος < Παπυρέος, Šκαβδάκια < Σκαφιδάκια, Βνάκια < Βουνάκια, Μεγαλχώρα < Μεγαληχώρα, κτλ. ''
Οπότε ακόμα και αν οι Χειμαριωτες είναι άποικοι από τη Μάνη η την Κρήτη τότε θα πρέπει να βρούμε μια πειστική θεωρία για την ελληνογλωσσια των άλλων δύο χωριών .
Εκτός αν και αυτοί προήλθαν από αντίστοιχες περιοχές πχ χωριά Πρεβέζης . .
Υπάρχει όμως και το εξης στοιχείο από το παραπάνω άρθρο.
'''Η ύπαρξη τοπωνυμιών με την ασυνίζητη κατάληξη –έος και η διασπορά τους από τη Χιμάρα (Αργιλέος, Ελατέος, Κασανέος, Μερτέος κ.ά.) ως τους Δρυμάδες και την Παλιάσα (Φαγέος, Δραλέος, Παπρέος, Ρωπλέος κ.ά.) είναι ένα άλλο στοιχείο του κοινού υποστρώματος'''
Συνεπώς ταυτόχρονα με τη διαφορετική σήμερα ,ντοπιολαλιά ,παρατηρουνται και στοιχεία κοινού γλωσσικού υποστρώματος .
Θα ήθελα αν μπορεί ο Σμερδαλεος να σχολιάσει την αναφορά των Δρυμαδων ως Δρουμάδες και αν έχει σχέση με κάτι που είχε γράψει κάποτε περί Υ και ΟΥ
1) Αυτή η θεωρία δεν φαίνεται να ισχύει ΚΑΙ για τα τρία χωριά από το ότι ΜΟΝΟ η ντοπιολαλιά της Χειμάρας θυμίζει Μάνη και γενικά νότιο ελλαδικό ιδίωμα.
—
Με αυστηρά γλωσσολογικά κριτήρια δεν υπάρχει «νότιος» διαλεκτικός κλάδος και η διάκριση «βόρεια» και «νότια» ιδιώματα είναι πέρα για πέρα λάθος. Η ορολογία αυτή προέκυψε στα τέλη του 19ου αιώνα για να περιγράψει τα ρουμελιώτικα και μη ρουμελιώτικα (Πελοπόννησος, Επτάνησα κλπ) ιδιώματα του μικρού ελληνικού κράτους.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη διαλεκτικού κλάδου είναι η ύπαρξη κοινής καινοτομίας. Η έλλειψη της καινοτομίας (αρχαϊσμός) δεν συνιστά κριτήριο κλάδου.
Τα βόρεια ιδιώματα συνιστούν διαλεκτικό κλάδο επειδή συμμερίζονται την καινοτομία του βόρειου φωνηεντισμού.
Όλα τα υπόλοιπα νεοελληνικά ιδιώματα που εσφαλμένα περιγράφονται ως «νότια» είναι ιδιώματα που απλώς ΔΕΝ εμφανίζουν την καινοτομία του βόρειου φωνηεντισμού λόγω της περιφερειακής τους θέσης ως προς το επίκεντρο του βόρειου φωνηεντισμού.
Όποιος ορίζει τα «νότια» ιδιώματα με βάση την απουσία του βορείου φωνηεντισμού, τότε πρέπει να θεωρεί και τα ποντιακά ως «νότιο» ιδίωμα.
Για να το πω διαφορετικά, αν ορίσουμε τους «μελαχρινούς» ως «αυτούς που ΔΕΝ είναι κοκκινομάλληδες», τότε και οι «ξανθοί» πρέπει να θεωρούνται «μελαχρινοί» επειδή ΔΕΝ είναι «κοκκινομάλληδες», άρα πληρούν το -εσφαλμένο- αρνητικό («ΔΕΝ») κριτήριο «μελαχρινότητας» που επιλέξαμε.
Η μόνη ομοιότητα που έχει το ιδιωμα της Χειμάρας με αυτά του νοτιοελλαδικού χώρου είναι ότι αμφότερα έχουν περιφερειακή θέση ως προς το επίκεντρο του βορείου φωνηεντισμούκαι παρόμοια περιφερειακή θέση έχουν και τα ποντιακά.
Κανονικά δεν θα έπρεπε να μιλάμε για «βόρεια» και «νότια» ιδιώματα αλλά για «κεντρικά» και «περιφερειακά» ιδιώματα ως προς το επίκεντρο του βορείου φωνηεντισμού.
2) Θα ήθελα αν μπορεί ο Σμερδαλεος να σχολιάσει την αναφορά των Δρυμαδων ως Δρουμάδες και αν έχει σχέση με κάτι που είχε γράψει κάποτε περί Υ και ΟΥ
—
Δεν ξέρω τι δεδομένα υπάρχουν στο ιδίωμα της Χειμάρας για την εγχώρια εξέλιξη του αρχαίου «υ», αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση ο τύπος «Δρουμάδες» δείχνει /u/ πριν από χειλικό σύμφωνο (m), άρα είναι πιθανό να έχουμε την τροπή i>u πριν από χειλικό, όπως στα τρύπα > τρούπα, σηπία > σουπιά.
Δηλαδή θεωρείς ότι ουσιαστικά τα λεγόμενα βόρεια ιδιώματα είναι απλά τα λιγότερο ”’συντηρητικά”’.
Αυτά που κατά μία έννοια ‘εξελίχθηκαν’ σε σχέση με τα πιο στάνταρ που είναι τα λεγόμενα νότια .
Πολύ πιθανό να ισχύει αυτο.
Έχει λογική .
Εγώ δεν έχω καταλάβει όμως κάτι .
Πώς γίνεται τα βόρεια να εισήγαγαν καινοτομίες τέτοιες ενώ είναι αυτά που ως επί το πλείστον ήταν πιο απομονωμένα γεωγραφικά (κεντρικό κορμός του ελλαδικού χώρου ως επί το πλείστον ημιορεινός και ορεινός ).
Επίσης να επισημανθεί ότι τα βόρεια ιδιώματα ήρθαν σε επαφή με
βλαχικα- λατινογενη ιδιώματα (ευρύτερη Πίνδο ) και σλαβογενη (Μακεδονία )
Ενώ αντίθετα τα νότια ιδιώματα ήρθαν σε επαφή με τα αρβανίτικα ιδιωματα.
Το αναφέρω ως στοιχείο μήπως βοηθήσει στην εξαγωγή συμπερασμάτων .
Ευχαριστώ εκ των προτέρων .
Κοίτα, επειδή προφανώς έχεις άπειρα ιστορικά κενά, δεν μπορώ να χάνω το χρόνο μου για όλα τα σεντόνια σου. Για τα σεντόνια σου υπάρχει το phorum.com.gr.
Σε περίπτωση που δεν σου το έχουν εξηγήσει, το κέντρο της ελληνοφωνίας το μεσαίωνα ήταν η Κων/πολη. Το εξηγεί πολύ ωραία ο Geoffrey Horrocks στην εισαγωγή του βιβλίου του.
Η θέση του ελλαδικού χώρου στον ελληνόφωνο χάρτη όλο το μεσαίωνα ήταν αυτή της «εσχατιάς» (imperial backwater = «υπανάπτυκτη εσχατιά» της αυτοκρατορίας που είχε το επίκεντρό (epicenter) της στην Κων/πολη).
https://imgur.com/Gb6Gcrl
Σε ευχαριστώ πολύ για την απάντηση και τα παραδείγματα που μου δίνεις! Συνεπώς το greco εκτός από ορθόδοφος μπορεί κάποιες φορές να σημαίνει ελληνόφων ή Ρωμιός… Είχα διαβάσει σε άλλη σου ανάρτηση οτί πολλές είναι οι περιπτώσεις που greco σημαίνει απλά ορθόδοξος…
Βλέπω στην πηγή νούμερο 2 βλέπω οτι ο όρος Epirota (Ηπειρώτης) μεταφράζεται σε Αλβανός. Υπάρχουν και άλλα τέτοια παραδείγματα; Γιατί όμως κάποιος αλβανόφωνος Σκοδράνος να ονομαστεί Ηπειρώτης και την ίδια στιγμή ο ελληνόφωνος Ρωμαίος Γραικός…
Έχουν πολύ ενδιαφέρον αυτές οι πηγές και άμα βρεις τον χρόνο και δεν γίνομαι βάρος θα ήθελα να μου δείξεις και κάποιες ακόμα. Να είσαι καλά!
Θωμά καλημέρα.
1) Σε ευχαριστώ πολύ για την απάντηση και τα παραδείγματα που μου δίνεις! Συνεπώς το greco εκτός από ορθόδοφος μπορεί κάποιες φορές να σημαίνει ελληνόφων ή Ρωμιός…
—
Οποιοδήποτε εθνώνυμο μπορεί σε διαφορετικές περιστάσεις (context) να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία (λ.χ. γεωγραφική, πολιτική, εθνοτική/εθνοπολιτισμική, θρησκευτική κλπ.), χωρίς η μία να αναιρεί την άλλη. Η Erica Buchberger το εξηγεί πολύ ωραία στο βιβλίο της.
2) … Είχα διαβάσει σε άλλη σου ανάρτηση οτί πολλές είναι οι περιπτώσεις που greco σημαίνει απλά ορθόδοξος
—
Όπως και το εθνώνυμο Latinus πολύ συχνά (σε εκκλησιαστικό πλαίσιο) σημαίνει καθολικός χριστιανός (θρησκευτική σημασία), χωρίς αυτό να αναιρεί τις άλλες σημασίες του. Λ.χ. όταν ο Θιετμάρος περιγράφει τους γαλλόφωνους (δυτικούς) Φράγκους ως «Λατίνους Φράγκους» (Franci Latini) εννοεί πως είναι λατινόφωνοι (ρωμανόφωνοι) Φράγκοι εν αντιθέσει με τους γερμανόφωνους (ανατολικούς) Φράγκους του δουκάτου της Φραγκονίας που μιλάνε teutonice «Τευτονιστί». Παρομοίως, όταν μερικές πηγές (Γοττέσκαλκος, Κοσμάς Πράγας, Θωμάς του Σπλιτ) περιγράφουν ρωμανόφωνους πληθυσμούς της Αδριατικής (Ιταλούς και παράκτιους Δαλμάτες) ως «Λατίνους», δεν εννοούν «καθολικούς χριστιανούς», αλλά «Βλάχους» δλδ ρωμανόφωνους.
Θα κάνω μια ανάρτηση με τις πάμπολλες χρήσεις του εθνωνύμου greco από Ιταλούς του 16ου αιώνα με τη θρησκευτική σημασία «Ορθόδοξος» για υπερδουνάβιους Βλάχους, Ρώσους, Βούλγαρους κλπ., χωρίς αυτό να σημαίνει οι συγγραφείς αυτοί δεν διέκριναν και μία «γραικική» (i.e., ρωμαϊκή/ρωμαίικη) εθνότητα από τις άλλες ορθόδοξες εθνότητες ανατολικά της Αδριατικής.
3) βλέπω οτι ο όρος Epirota (Ηπειρώτης) μεταφράζεται σε Αλβανός. Υπάρχουν και άλλα τέτοια παραδείγματα; Γιατί όμως κάποιος αλβανόφωνος Σκοδράνος να ονομαστεί Ηπειρώτης και την ίδια στιγμή ο ελληνόφωνος Ρωμαίος Γραικός…
—
Στην περίπτωση των Αλβαν[ιτ]ών η χρήση του κλασικίζοντος όρου «Ηπειρώτης» είναι η συνήθης κλασικίζουσα ιταλική ορολογία για Αλβανούς/Αλβανίτες. Έχω ένα σωρό ιταλικές πηγές αν θέλεις όπου οι λόγιοι Ιταλοί αποκαλούν τους Αλβανούς/Αλβανίτες «Ηπειρώτες», όπως ακριβώς αποκαλούν και τους Ρώσους «Ρωξολανούς» και τους Σκλαβούνους «Ιλλυριούς».
Μπορώ να κάνω ανάρτηση για τις πηγές αυτές.
Στην περίπτωση του εξωνυμικού/ητικού προσδιορισμού των ελληνόφωνων Ρωμαίων ως «Γραικών», το αίτιο είναι πολυπλοκότερο και είναι ένας συνδυασμός της καλοπροαίρετης εξωνυμικής συνήθειας των λατινόφωνων ν’αποκαλούν τους ελληνόφωνους «Γραικούς» (Graeci, συνήθεια που δάνεισαν λ.χ. σε γερμανόφωνους και σλαβόφωνους) και της εσκεμμένης προσπάθειας της μεταρωμαϊκής δύσης να απορωμαιοποιήσει την άπτωτη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, για να μπορέσει να οικειοποιηθεί την λατινική ρωμαϊκή κληρονομιά (λ.χ. η αναβίωση των όρων «αυτοκράτωρ Ρωμαίων» και «ρωμαϊκή αυτοκρατορία» από ισχυρούς γερμανογενείς ηγεμόνες όπως ο Καρλομάγνος και αργότερα η Σαξονική/Οθωνική δυναστεία).
Για να μπορέσει η μεταρωμαϊκή δύση να οικειοποιηθεί την ρωμαϊκή κληρονομιά που την ενδιέφερε, έπρεπε πρώτα να κηρύξει ιστορικά «νεκρούς» τους «Ρωμαίους» (βαπτίζοντας τους άπτωτους Ρωμαίους «Γραικούς»), γιατί μόνο έτσι θα μπορούσε να οικειοποιηθεί η ίδια την κληρονομιά του «νεκρού».
Αν θέλεις να καταλάβεις αυτή την διαδικασία, σου συνιστώ το άρθρο της Laury Sarti “From Romanus to Graecus” το οποίο κάποια στιγμή σκοπεύω να περιγράψω σε ανάρτηση.
Παραθέτω το ζουμί του άρθρου από το abstract: The Franks came more often to label the Eastern Romans as ‘Greeks’, a term with increasingly pejorative connotations that was used to distinguish the Byzantines from the ancient Roman past, and thereby to reconnect Western identities with both ancient and papal Rome.
4) Έχουν πολύ ενδιαφέρον αυτές οι πηγές και άμα βρεις τον χρόνο και δεν γίνομαι βάρος θα ήθελα να μου δείξεις και κάποιες ακόμα. Να είσαι καλά!
—
Έγινε! Απ΄ότι κατάλαβα πρέπει να κάνω μια μεγάλη ανάρτηση για όλα αυτά τα θέματα που ανέφερες.
https://i.postimg.cc/jtPW4s4y/D04-FEA35-2713-47-BA-9-AF9-8-D393-E14-F3-DA.jpg?dl=1
Γεια σου Steel. Ωραία εικόνα που δείχνει πολύ ωραία τι εννοούσαν οι Ιταλοί λόγιοι της περιόδου 1470-1750, όταν χρησιμοποιούσαν τον κλασικίζοντα όρο «Ηπειρώτες» (ιταλ. Epiroti, λατ. Epirotae).
Να θυμηθώ να την βάλω στην ανάρτηση που θα κάνω για τον Θωμά για την ιταλική χρήση του κλασικίζοντος όρου «Ηπειρώτες» για το λαό που στην καθομιλουμένη ιταλική αποκαλούσαν Albanesi.
Φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα όπου στο πάνω μέρος γράφει “Ηπειρώτης” κι από κάτω Αλβανός.
https://i.postimg.cc/V1k3TJFw/8383144-F-6-F2-E-45-D3-A63-B-F56-A551-A3-C33.jpg?dl=1
Τέλεια! Θα βάλω και αυτή την εικόνα.
Καλημέρα Σμερδαλεος.
Έχεις αναφέρει στο άρθρο αυτό ότι οι δύο διάλεκτοι εκτέθηκαν σε γλώσσες διαφορετικού κύρους και ήθελα να σε ρωτήσω κάποια πράγματα .
Ανέφερες τη φράση do te – θέλω να- θενά που λένε σε πολλά χωριά της επαρχίας .
Αυτή η φράση ποτέ απαντάται για πρώτη φορά στον γραπτό λόγο σε κείμενα γραμμένα είτε στα ρωμεϊκά είτε στα ελληνικά ;
Έχεις μηπως υπόψιν σου ;
Ο μέλλοντας πχ στην αρχαία Αθήνα με ποιον τρόπο σχηματιζότανε;
Δεύτερον τι άλλον γλωσσικό επηρεασμό παρόμοιο με τον παραπάνω έχεις επαληθεύσει για τα νότια αλβανικά ιδιώματα ;
Ευχαριστώ εκ των προτέρων
Γεια σου, Στύλε. Θα σου απαντήσω λεπτομερώς εντός μισαώρου.
Σμερδαλέε σε ευχαριστώ πολύ για την απάντηση και την εξήγηση. Πιστεύω μία τέτοια ανάρτηση θα ήταν πολύ χρήσιμη. Θα περιμένω την ανάρτηση. Να είσαι καλά!