Συνέντευξη με τον Ιωάννη Στουραΐτη

Σε παλαιότερη ανάρτηση είχα αναφέρει ότι ο βυζαντινολόγος Ιωάννης Στουραΐτης δέχτηκε να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων που ετοιμάσαμε με τον Περτίνακα πάνω στο θέμα της συλλογικής ταυτότητας στο Βυζάντιο.

Η συνέντευξη πήρε επιτέλους την τελική της μορφή και ο κύριος Στουραΐτης την ανήρτησε στην ιστοσελίδα του.

Για ακόμα μια φορά, ευχαριστώ τον κύριο Στουραΐτη θερμά για τον χρόνο που αφιέρωσε προκειμένου να μας διαφωτίσει με τις απόψεις του. Εύχομαι, όπως και ο Πέρτιναξ στο τέλος της συνέντευξης, ότι κάποια μέρα θα έχουμε την χαρά να διαβάσουμε ένα βιβλίο του για το συγκεκριμένο θέμα.

Πρέπει να αποδώσω εύσημα και στον Περτίνακα, όχι μόνο γιατί ήταν η ψυχή των συζητήσεων κατά την προετοιμασία των ερωτήσεων, αλλά και γιατί σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος της τροποποίησής τους, όταν κάποια στιγμή συνειδητοποιήσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις έπρεπε να τις αφαιρέσουμε και κάποιες άλλες να τις συγχωνεύσουμε, για να μην αναγκάζαμε τον κύριο Στουραΐτη σε πολύκμητο μαραθώνιο απαντήσεων.

 

5 Comments

Filed under Βυζαντινολογία, Εθνολογία, Ιστορία, Μεσαίωνας

5 responses to “Συνέντευξη με τον Ιωάννη Στουραΐτη

  1. Χρήστος

    Συγχαρητήρια για την συνέντευξη. Πολύ ενδιαφέρουσα η συνέντευξη και πολύ χρήσιμη η παρουσίαση του Στουραΐτη. Νομίζω κινείται στην σωστή γραμμή.
    Όλη η ουσία της συζήτησης για τα έθνη νομίζω μπορεί να συμπυκνωθεί σε μια φράση του Στουραΐτη από την συνέντευξη:

    “Πολύ απλά λείπουν οι κοινωνικοί ιδεολογικοί μηχανισμοί που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τέτοια αυτογνωσία. ”

    Εδώ έχει και μια ωραία αντίφαση. Οι μηχανισμοί να δημιουργήσουν αυτογνωσία. (Σαν να λέμε , να σε αυτοκτονήσω!) Η αυτογνωσία δεν δημιουργείται από εξωτερικά αίτια, είναι αυθύπαρκτη, αυτόνομη, αυτόφωτη όπως δηλώνει το πρώτο συνθετικό. Την επιφανειακή αυτή αντίφαση την έχει σκοπίμως για να καταδείξει ότι το “αυθόρμητο”, “αυτοφυές” εθνικό αίσθημα, συνείδηση κλπ δεν είναι τόσο αυθόρμητο αλλά ενσταλλάζεται από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους.

    Νομίζω ότι είναι σωστή η θέση ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για “έθνος” πριν από το καπιταλιστικό κράτος. Το έθνος είναι παράγωγο του καπιταλισμού. Γιατί δεν είναι θέμα ονόματος, πως θα ονομάσουμε “αποχρώσες ενδείξεις” έθνους σε προκαπιταλιστικούς τρόπους παραγωγής, αλλά ζήτημα ορισμού της πολιτικής λειτουργίας του έθνους. Και ως τέτοιο, την λειτουργία αυτή την επιτελεί μόνο στο καπιταλισικό κράτος. Την λειτουργία συσκότισης και νομιμοποίησης της ταξικής κυριαρχίας και διατήρησης της συνοχής ενός κοινωνικού σχηματισμού.

    Οπως πολύ ωραία παρουσιάζει δεν επιτελείται καμία από αυτές τις λειτουργίες την βυζαντινή περίοδο.

    • Την επιφανειακή αυτή αντίφαση την έχει σκοπίμως για να καταδείξει ότι το “αυθόρμητο”, “αυτοφυές” εθνικό αίσθημα, συνείδηση κλπ δεν είναι τόσο αυθόρμητο αλλά ενσταλλάζεται από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους.

      Μετά μην ξεχνάς ότι η μεγάλη συνεισφορά του Fredrik Barth στην εθνολογία ήταν η συμβουλή του για εστίαση της προσοχής μας στην διαδικασία ανέγερσης και διατήρησης του εθνοτικού «τοιχίου» (ethnic boundary) «εμείς-αυτοί».

      Με απλά λόγια, για να φτάσεις σε σημείο να αφορίσεις την κατηγορία «εμείς» χρειάζεσαι αναγκαστικά κάποιους «άλλους», από τους οποίους «εμείς» είμαστε διαφορετικοί.

      Η Gill Page παρουσιάζει μια πολύ ωραία ρήση του Eriksen ότι «ύπαρξη εθνοτικότητας (εθνοτική αντίληψη του «εμείς») δίχως κάποιον «άλλον» είναι σαν να προσπαθείς να χτυπήσεις παλαμάκια με ένα μόνο χέρι».

      http://imgur.com/qxZYj3B

      Άρα η κατασκευή του «εμείς» δεν είναι «αυθόρμητη», αλλά προκύπτει από την εσκεμμένη προσπάθεια διαφοροποίησης (αντικειμενικής ή υποκειμενικής) από κάποιους «άλλους», για λόγους καιροσκοπικούς/ωφελιμιστικούς.

  2. Τη συνέντευξη μπορείτε να την διαβάσετε και στο ιστολόγιο του Περτίνακα “Graecus Haereticus”.

  3. dionysis

    Να ρωτήσω κάτι; από την στιγμή που οι έλληνες δεν έχουμε σχέση με τους βυζαντινούς,δεν είναι σωστό να παραδώσουμε το πατριαρχείο της κωνσταντινούπολης,των ιεροσολύμων,μαζί μετα προσκυνήματα στους Αγιους Τόπυς κ.λπ στους νoμιμους κληρονόμους;που ειναι ποιοι;

    • Γειά σου Διονύση,

      Για να μπορούμε «εμείς οι Έλληνες» σήμερα «να παραδώσουμε» το Πατριαρχείο κάπου αλλού, πρέπει πρώτα να το αποκτήσουμε, ώστε να μπορούμε και να το ελέγχουμε. Απ΄όσο γνωρίζω η Ελληνική Δημοκρατία ως Έθνος-Κράτος δεν έχει κανέναν απολύτως έλεγχο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Η Εθνική Εκκλησία της Ελλάδος, ως Ορθόδοξη Εκκλησία, ανήκει στην δικαιοδοσία του Πατριαρχείου, όπως η Σερβική, η Βουλγαρική, η Ρωσική κλπ.

      Αντίθετα με το Βατικανό που είναι «κράτος εν κράτει» (δηλαδή διαθέτει πολιτική αυτονομία από την Ιταλική Δημοκρατία), το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει πολιτική αυτονομία από την Τουρκική Δημοκρατία (ο διάδοχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Κάποτε ο Πατριάρχης εκλεγόταν με τη συναίνεση του Σουλτάνου, σήμερα -βάσει του τουρκικού νόμου- ο υποψήφιος πατριάρχης πρέπει να είναι Ρωμιός (Rum και όχι Yunan = Νεοέλληνας = κάτοχος ελληνικής υπηκοότητας/εθνικότητας) με Τουρκική υπηκοότητα.

      Από τη Βικιπαίδεια:

      Σύμφωνα με την ισχύουσα τουρκική νομοθεσία, ο εκάστοτε Οικουμενικός Πατριάρχης θα πρέπει υποχρεωτικά να φέρει την τουρκική υπηκοότητα προκειμένου να εκλεγεί στον θρόνο του και να ασκήσει τα καθήκοντά του, κάτι που ισχύει και για όλα τα μέλη της Συνόδου από τα οποία εκλέγεται.

Leave a comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.