Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια ονομάζονται Ομηρικά Έπη διότι ήδη κατά την Αρχαϊκή Περίοδο είχε διαμορφωθεί η παράδοση ότι αυτά τα Έπη είχαν γραφτεί από έναν και μόνο Ποιητή που ονομαζόταν Ὅμηρος.
Είναι σχετικά εύκολο να καταλάβει κανείς ότι ο «Όμηρος» δεν ήταν ένας, αλλά γενιές ολόκληρες Ραψωδών, δηλαδή ἀοιδών που εμπλούτιζαν και διαιώνιζαν μια επική προφορική παράδοση αιώνων, «ράβοντας» στίχους (ῥάψις, ἀοιδός > ῥαψῳδός). Ο Πίνδαρος χρησιμοποίησε την περίφραση «ῥαπτῶν ἐπέων ἀοιδοί» για τους Ραψωδούς.
Οι μεταγενέστεροι Έλληνες, λοιπόν, θεωρούσαν την Ομηρική/Επική προφορική παράδοση σαν ένα υφαντό που χρειάστηκε πολλά ραπτικά χέρια για να ολοκληρωθεί. Γιατί όμως έφτασαν να πιστεύουν ότι το υφαντό αυτό το είχε ράψει κάποιος … Ὅμηρος;
Ο Ηράκλειτος, σε ένα από τα διασωθέντα αποσπάσματά του (Β42) λέει:
Ὅμηρος ἄξιος ἐκ τῶν ἀγώνων ἐκβάλλεσθαι καὶ ῥαπίζεσθαι καὶ Ἀρχίλοχος ὁμοίως.
Στον Όμηρο αξίζει/αρμόζει να αποβληθεί από τους αγώνες και να ξυλοφορτωθεί (ῥαπίζω = χτυπάω κάποιον με την ραπίδα = «βέργα»), όπως και στον Αρχιλόχο.
Ο Εφέσιος φιλόσοφος είχε αυτήν την αντίληψη, γιατί πίστευε ότι ο ἡδυεπής «Όμηρος» είχε καταφέρει να κάνει τους ανθρώπους να πιστέψουν τα παραμύθια του. Ποιοί είναι όμως οι αγώνες από τους οποίους ο Όμηρος έπρεπε να αποβληθεί;
Ο Ποιητής ως επαγγελματίας εξυμνητής είχε μια ειδική θέση στις ινδοευρωπαϊκές (ΙΕ) κοινωνίες. Από αυτά που μπορούμε να ανασυνθέσουμε για την ΠΙΕ κοινωνία γνωρίζουμε ότι ο *ghosti-potis (= «αφέντης των καλεσμένων»), για να προβληθεί κοινωνικά διοργάνωνε πλουσιοπάροχα γλέντια, αναπόσπαστο μέρος των οποίων ήταν ο Ποιητής που εξυμνούσε τον διοργανωτή. Ο Ποιητής φρόντιζε να απαθανατίσει το όνομα του Άρχοντα και ο δεύτερος φρόντιζε να ανταμείψει πλουσιοπάροχα τον πρώτο.
Όπως έχω εξηγήσει σε παλαιότερη ανάρτηση, ο κελτικός όρος βάρδος (< *gwr.H-dhh1-os) κυριολεκτικά σημαίνει «επαινοθέτης».
[Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 246c-d]
Ποσειδώνιος δ᾽ ὁ Ἀπαμεὺς ἐν τῇ κ᾽ καὶ τρίτῃ τῶν ἱστοριῶν ‘Κελτοί,’ φησί, ‘ περιάγονται μεθ᾽ αὑτῶν καὶ πολεμοῦντες συμβιωτάς, οὓς καλοῦσι παρασίτους, οὗτοι δὲ ἐγκώμια αὐτῶν καὶ πρὸς ἁθρόους λέγουσιν ἀνθρώπους συνεστῶτας καὶ πρὸς ἕκαστον τῶν κατὰ μέρος ἐκείνων ἀκροωμένων. τὰ δὲ ἀκούσματα αὐτῶν εἰσιν οἱ καλούμενοι βάρδοι: ποιηταὶ δὲ οὗτοι τυγχάνουσι μετ᾽ ᾠδῆς ἐπαίνους λέγοντες.’
Δηλαδή ο Ποσειδώνιος ο Απαμεύς μας πληροφορεί ότι οι Κελτοί πολέμαρχοι/φύλαρχοι διοργάνωναν γλέντια όπου προσκαλούσαν «ἁθρόους … ἀνθρώπους», τους οποίους ονόμαζαν «παράσιτους» (κυριολεκτικά «συντρόφους») και οι οποίοι ως αντάλλαγμα εγκωμίαζαν τον οικοδεσπότη τους. Αναπόσπαστο μέρος αυτού του εγκωμιασμού του οικοδεσπότη ήταν οι βάρδοι που ορίζονται ως «ποιηταὶ δὲ οὗτοι τυγχάνουσι μετ᾽ ᾠδῆς ἐπαίνους λέγοντες.»
Επειδή ο οικοδεσπότης ήθελε τον καλύτερο δυνατό έπαινο και ήταν προδιατεθειμένος να πληρώσει αδρά για τον καλύτερο, αυτές οι εορταστικές «πανηγύρεις/ὁμηγύρεις» με τον καιρό μετατράπηκαν σε ποιητικούς διαγωνισμούς. Ο διοργανωτής του «πανηγυριού» άκουγε τους επαίνους των διαγωνιζόμενων ποιητών και επιβράβευε αυτόν που έκρινε ως καλύτερο. Έτσι προέκυψαν οι ποιητικοί «ἀγώνες» που αναφέρει ο Ηράκλειτος. Ο Ησίοδος μας πληροφορεί ότι είχε κερδίσει έναν τρίποδα σε έναν ποιητικό διαγωνισμό που είχαν διοργανώσει στην Χαλκίδα οι παίδες του «δαΐφρονος και μεγαλήτορος Αμφιδάμαντος», για να τιμήσουν τον νεκρό πατέρα τους. Αργότερα αφιέρωσε αυτόν τον τρίποδα στις Ελικωνιάδες Μούσες.
[Ησίοδος, Έργα και Ημέραι, 650-662]
οὐ γάρ πώ ποτε νηί γ᾽ ἐπέπλων εὐρέα πόντον,
εἰ μὴ ἐς Εὔβοιαν ἐξ Αὐλίδος, ᾗ ποτ᾽ Ἀχαιοὶ
μείναντες χειμῶνα πολὺν σὺν λαὸν ἄγειραν
Ἑλλάδος ἐξ ἱερῆς Τροίην ἐς καλλιγύναικα.
ἔνθα δ᾽ ἐγὼν ἐπ᾽ ἄεθλα δαΐφρονος Ἀμφιδάμαντος
Χαλκίδα τ᾽ εἲς ἐπέρησα: τὰ δὲ προπεφραδμένα πολλὰ
ἄεθλ᾽ ἔθεσαν παῖδες μεγαλήτορος: ἔνθα μέ φημι
ὕμνῳ νικήσαντα φέρειν τρίποδ᾽ ὠτώεντα.
τὸν μὲν ἐγὼ Μούσῃς Ἑλικωνιάδεσσ᾽ ἀνέθηκα,
ἔνθα με τὸ πρῶτον λιγυρῆς ἐπέβησαν ἀοιδῆς.
τόσσον τοι νηῶν γε πεπείρημαι πολυγόμφων:
ἀλλὰ καὶ ὣς ἐρέω Ζηνὸς νόον αἰγιόχοιο:
Μοῦσαι γάρ μ᾽ ἐδίδαξαν ἀθέσφατον ὕμνον ἀείδειν.
Στην Βεδική Ινδική συχνά χρησιμοποιείται το ουδέτερο ουσιαστικό samaryàm για να περιγράψει αυτό το είδος των ποιητικών διαγωνισμών. Ο ML West συμφωνεί με την άποψη που πρώτος διατύπωσε ο Durante, σύμφωνα με την οποία, το Βεδικό samaryam είναι γράμμα προς γράμμα συγγενές του ελληνικού ουδετέρου ὁμάριον = «ὁμήγυρις» και, κατά συνέπεια, ο πρωτο-ελληνικός ὅμᾱρος (> αττικο-ιωνικό ὅμηρος) ήταν ο ποιητής που συμμετείχε σε αυτούς τους πανηγυρικούς/ομηγυρικούς ποιητικούς διαγωνισμούς. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον Durante, υπήρχε ο Ελληνο-Άριος όρος *som-ar-iom = «ομήγυρις» που έδωσε το ελληνικό ὁμάριον και το βεδικό samaryàm. Επειδή σε αυτές τις ομηγύρεις υπήρχε η ΙΕ παράδοση των ποιητικών διαγωνισμών, ο όρος *somaryom δευτερογενώς ταυτίστηκε με την έννοια του «ποιητικού διαγωνισμού» και, με τον καιρό, οι διαγωνιζόμενοι ποιητές ονομάστηκαν ὅμᾱροι > ὅμηροι. Το μακρό ᾱ>η προέκυψε από την εφαρμογή του γνωστού νόμου συνθετικής εκτάσεως του Wackernagel (λ.χ. ὁμο–ἄγυρις > ὁμᾱγ- > ὁμήγυρις). Τώρα το κατά πόσο η αρχική ρίζα *som-ar- ήταν όντως σύνθετη ή όχι αυτό δεν το γνωρίζουμε. Ορισμένοι έχουν προτείνει ως δεύτερο συνθετικό την ΙΕ ρίζα *h2er- > ar- του ἀραρίσκω, αλλά αυτό παραμένει αναπόδεικτη αλλά εύλογη εικασία (λ.χ. τα σύνθετα ἀγείρω > ὁμήγυρις και *h2er- > ἀραρίσκω > συναρμογή). Εμάς το μόνο που μας ενδιαφέρει από αυτήν την υπόθεση είναι το ότι, κάποια στιγμή, οι Έλληνες θεώρησαν τον όρο σύνθετο με πρώτο συνθετικό το ὁμο- και εφάρμοσαν τον νόμο του Wackernagel ὅμο-αρ-ος > ὅμᾱρος > ὅμηρος (λ.χ. δυσ-ὄνυμος > δυσώνυμος).
Σύμφωνα με τους West και Durante, λοιπόν, οι «ὅμηροι» ήταν οι «πανηγυρτζήδες» (ή, αν προτιμάτε, οι «ομηγυρτζήδες») ποιητές, δηλαδή οι ποιητές που συμμετείχαν στους ποιητικούς διαγωνισμούς των πανηγυριών.
Ο όρος «ὁμάριον» = «ὁμήγυρις» και ο Ζεύς Ὁμάριος
Αφού λοιπόν παρουσίασα την θεωρία του Durante σύμφωνα με την οποία το όνομα του Ομήρου ανάγεται στο ουδέτερο ὁμάριον και, μέσω αυτού, στο Βεδικό samaryàm = «ποιητικός διαγωνισμός», μένει τώρα να πω μερικά πράγματα για την απάντηση στην Ελληνική του ουδέτερου ουσιαστικού ὁμάριον = «ὁμήγυρις». Αυτά που έχω να πω είναι όλα συγκεντρωμένα σε δύο σελίδες ενός σχετικά πρόσφατου βιβλίου της Emily Mackil.
Κύρια θεότητα της Αχαϊκής Συμπολιτείας (ή του Κοινού των Αχαιών) ήταν ο Ζεύς Ὁμάριος. Ενώ «Ὁμάριος» είναι ο τύπος που μας παραδίδει ο Πολύβιος, στις Αχαϊκές διαλεκτικές επιγραφές απαντά ο τύπος «Ἁμάριος». Ο διαλεκτικός Αχαϊκός τύπος είναι είτε μηδενόβαθμός (δηλαδή *sm.- > ha- λ.χ. ἅμα, αντί για τον ο-βαθμο *som- > hom-) είτε προϊόν μεταγενέστερης αφομοίωσης (λ.χ. τα νεοελληνικά ελαφρός > αλαφρός και μοναχός > μαναχός). Μάλλον το δεύτερο συνέβη, επειδή οι λεγόμενες «Δυτικές» διάλεκτοι (Δωρικές και ΒΔ) δείχνουν μια τάση τροπής ε,ο>α πριν από ένηχα (ρ,λ,ν,μ), λ.χ. ἱερός > ἱαρός, Δελφοί > Δαλφοί, ὄναρ > ἄναρ κλπ.
Κάπου κοντά στο αρχαίο Αίγιο υπήρχε το μέρος Ὁμάριον στο οποίο συγκεντρώνονταν οι Αχαιοί και στο οποίο υπήρχαν οι ναοί του Ὁμαρίου/Ἁμαρίου/Ὁμᾱγυρίου Διός και της Παναχαίας Δήμητρος. Η τελευταία λατρευόταν ως «Ὁμαρία» στην Χαλκίδα. Ο Παυσανίας κατέγραψε την παράδοση ότι το αχαϊκό τοπωνύμιο Ὁμάριον και η εκεί λατρεία του Ὁμαρίου/Ὁμᾱγυρίου Διός προέκυψαν όταν ο Αγαμέμνων έκανε σε εκείνο το μέρος ένα συμβούλιο (= ὁμήγυρις) με τους αξιότερους βασιλείς, για να καταστρωθούν τα σχέδια πολέμου κατά του Πριάμου.
[Παυσανίας, 7.24.2] πρὸς θαλάσσῃ δὲ Ἀφροδίτης ἱερὸν ἐν Αἰγίῳ καὶ μετ᾽ αὐτὸ Ποσειδῶνος, Κόρης τε πεποίηται τῆς Δήμητρος καὶ τέταρτον Ὁμαγυρίῳ Διί. ἐνταῦθα Διὸς καὶ Ἀφροδίτης ἐστὶ καὶ Ἀθηνᾶς ἀγάλματα: Ὁμαγύριος δὲ ἐγένετο τῷ Διὶ ἐπίκλησις, ὅτι Ἀγαμέμνων ἤθροισεν ἐς τοῦτο τὸ χωρίον τοὺς λόγου μάλιστα ἐν τῇ Ἑλλάδι ἀξίους, μεθέξοντας ἐν κοινῷ βουλῆς καθ᾽ ὅντινα χρὴ τρόπον ἐπὶ ἀρχὴν τὴν Πριάμου στρατεύεσθαι. Ἀγαμέμνονι δὲ καὶ ἄλλα ἐστὶν ἐς ἔπαινον καὶ ὅτι τοῖς ἐξ ἀρχῆς ἀκολουθήσασι καὶ οὐδεμιᾶς ἐπελθούσης ὕστερον στρατιᾶς τήν τε Ἴλιον ἐπόρθησε καὶ ὅσαι περίοικοι πόλεις ἦσαν.
Όπως είδατε, ο Παυσανίας δεν μας δίνει ούτε το τοπωνύμιο Ὁμάριον ούτε την επίκλιση Ὁμάριος του Διός, αλλά μιλάει για ένα συνέδριο/συμβούλιο βασιλέων σε εκείνο το «χωρίον», από το οποίο προέκυψε η λατρεία του Διός Ὁμᾱγυρίου.
Τον Παυσανία συμπληρώνει ο παλαιότερός του Πολύβιος που μας παραθέτει τους όρους που μας ενδιαφέρουν. Σύμφωνα λοιπόν με τον Πολύβιο, όταν οι εξεγερθέντες κατά των Πυθαγορείων στην Μεγάλη Ελλάδα έκαψαν τα Συνέδρια των τελευταίων, οι «Ἀχαϊκές» αποικίες ζήτησαν την συμβουλή της «μητροπόλεώς» τους Αχαΐας και η απάντηση που πήραν ήταν να χτίσουν ένα κοινό ιερό του Ὁμαρίου Διός και να διοργανώνουν εκεί τις συνόδους και τα διαβούλιά τους.
[Πολύβιος, 2.39]
Καθ’ οὓς γὰρ καιροὺς ἐν τοῖς κατὰ τὴν Ἰταλίαν τόποις κατὰ τὴν Μεγάλην Ἑλλάδα τότε προσαγορευομένην ἐνεπρήσθη τὰ συνέδρια τῶν Πυθαγορείων, μετὰ ταῦτα γενομένου κινήματος ὁλοσχεροῦς περὶ τὰς πολιτείας, ὅπερ εἰκός, ὡς ἂν τῶν πρώτων ἀνδρῶν ἐξ ἑκάστης πόλεως οὕτω παραλόγως διαφθαρέντων, συνέβη τὰς κατ’ ἐκείνους τοὺς τόπους Ἑλληνικὰς πόλεις ἀναπλησθῆναι φόνου καὶ στάσεως καὶ παντοδαπῆς ταραχῆς. ἐν οἷς καιροῖς ἀπὸ τῶν πλείστων μερῶν τῆς Ἑλλάδος πρεσβευόντων ἐπὶ τὰς διαλύσεις, Ἀχαιοῖς καὶ τῇ τούτων πίστει συνεχρήσαντο πρὸς τὴν τῶν παρόντων κακῶν ἐξαγωγήν. οὐ μόνον δὲ κατὰ τούτους τοὺς καιροὺς ἀπεδέξαντο τὴν αἵρεσιν τῶν Ἀχαιῶν, ἀλλὰ καὶ μετά τινας χρόνους ὁλοσχερῶς ὥρμησαν ἐπὶ τὸ μιμηταὶ γενέσθαι τῆς πολιτείας αὐτῶν. παρακαλέσαντες γὰρ σφᾶς καὶ συμφρονήσαντες Κροτωνιᾶται, Συβαρῖται, Καυλωνιᾶται, πρῶτον μὲν ἀπέδειξαν Διὸς Ὁμαρίου κοινὸν ἱερὸν καὶ τόπον, ἐν ᾧ τάς τε συνόδους καὶ τὰ διαβούλια συνετέλουν, δεύτερον τοὺς ἐθισμοὺς καὶ νόμους ἐκλαβόντες τοὺς τῶν Ἀχαιῶν ἐπεβάλοντο χρῆσθαι καὶ διοικεῖν κατὰ τούτους τὴν πολιτείαν.
Από το παραπάνω χωρίο καταλαβαίνουμε ότι το ιερό του Διός Ὁμᾱγυρίου του Παυσανία και το ιερό του Διός Ὁμαρίου του Πολυβίου είναι το ίδιο μέρος για συναθροίσεις, συνόδους, ομηγύρεις κλπ. Αλλού, ο Πολύβιος αναφέρει στην Αχαΐα τον βωμό της Εστίας στο Ομάριον.
[Πολύβιος, 5.93.10]
μάλιστά τε τῶν νόμων ὑπὸ Πρυτάνιδος γεγραμμένων πρὸς ἀλλήλους ἐφιλονείκουν, ὃν ἔδωκε μὲν αὐτοῖς νομοθέτην Ἀντίγονος, ἦν δὲ τῶν ἐπιφανῶν ἀνδρῶν ἐκ τοῦ Περιπάτου καὶ ταύτης τῆς αἱρέσεως. τοιαύτης δ’ οὔσης τῆς ἀμφισβητήσεως ποιησάμενος Ἄρατος τὴν ἐνδεχομένην ἐπιστροφὴν κατέπαυσε τὴν φιλοτιμίαν αὐτῶν. ἐφ’ οἷς δ’ ἔληξαν τῆς πρὸς ἀλλήλους διαφορᾶς, γράψαντες εἰς στήλην παρὰ τὸν τῆς Ἑστίας ἀνέθεσαν βωμὸν ἐν Ὁμαρίῳ.
Επομένως, έχουμε το τοπωνύμιο Ὁμάριον της περιοχής όπου, κατά τον Παυσανία, ο Αγαμέμνων συνεκάλεσε συμβούλιο βασιλέων και διοργανώθηκε η λατρεία του Ὁμᾱγυρίου Διός και έχουμε και την συμβουλή που, κατά τον Πολύβιο, έδωσαν οι Αχαιοί στους Ιταλιώτες «αποίκους» τους για την ίδρυση ενός κοινού ιερού του Ὁμαρίου Διός στο οποίο να διοργανώνουν τις συνόδους και τα διαβούλιά τους. Επιπλέον, ανέφερα ήδη ότι στην Χαλκίδα η Δήμητρα λατρευόταν ως Ὁμαρία και ο Στέφανος Βυζάντιος μας πληροφορεί ότι ο Θεόπομπος ο Χίος στα Φιλιππικά του αναφέρει ακόμα ένα τοπωνύμιο Ὁμάριον στην Θεσσαλία, στο οποίο λατρεύονταν ο Δίας και η Αθηνά.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το ρήμα ὁμαρτέω = «κάνω κάτι ταυτόχρονα/μαζί» και το επίρρημα ὁμαρτήδην = «μαζί/ταυτοχρόνως» τότε δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ουδέτερο ουσιαστικό ὁμάριον σήμαινε «ὁμήγυρις».
Αφού λοιπόν το «ὁμάριον» ήταν πρακτικό συνώνυμο του όρου «ὁμήγυρις» (Ζεύς Ὁμάριος = Ὁμᾱγύριος) και ο ακριβής σανσκριτικός συγγενής του samaryàm είχε και την σημασία «ποιητικός διαγωνισμός», τότε καταλήγουμε στο πολύ εύλογο συμπέρασμα του Durante ότι ο όρος ὅμᾱρος > ὅμηρος κάποτε δήλωνε τον «πανηγυρτζή/ὀμηγυρτζή» ποιητή, δηλαδή τον ποιητή που συμμετείχε σε ομηγύριους ποιητικούς διαγωνισμούς.
smerdaleos 
—————-Ο Ποιητής φρόντιζε να αποθανατίσει το όνομα του Άρχοντα——
πρέπει να διορθωθεί σε “απαθανατίσει”.
Μην το βάλει ο Σαραντάκος στα μεζεδάκια του. 🙂
Ωραίος!
Διορθώνεται τώρα αμέσως!
Καλημέρα Σμερδ.
“Ὅμηρος ἄξιος ἐκ τῶν ἀγώνων ἐκβάλλεσθαι καὶ ῥαπίζεσθαι καὶ Ἀρχίλοχος ὁμοίως.
Ο Όμηρος αξίζει απ’ τους αγώνες να τον σουτάρουν και να τον ραπίζουν, επίσης κι ο Αρχίλοχος.”
Πικρόχολος. 😆 😆 😆
Είχε πει και για άλλους :
-Η πολυμάθεια δε διδάσκει να έχεις νου. Αν ήταν έτσι θα είχε διδάξει τον Ησίοδο και τον Πυθαγόρα, ακόμα και τον Ξενοφάνη και τον Εκαταίο.
-O Πυθαγόρας είναι αρχηγός στους αγύρτες.
———————————————————————————————–
-Ο Πυαθαγόρας είδε, λέει, τον Όμηρο και τον Ησίοδο να βασανίζονται στον Κάτω Κόσμο για όσα είπαν για τους θεούς. 🙂
– O δηκτικός, μοχθηρός, ομηρομάστιξ , ρητορικός κύων, σοφιστής Ζωίλος ο Αμφιπολίτης ειρωνευόταν τον Όμηρο, τον Ισοκράτη και τον Πλάτωνα. Είπε ότι το πένθος του Αχιλλέα δεν είχε τίποτα το ηρωικό και το μεγαλειώδες, αλλά κάτι το γυναικείο.
-O Πλάτων :
“Αλλά και τα δεσμά της Ήρας από τον γιο της και το ρίξιμο του Ηφαίστου από τον πατέρα του επειδή επρόκειτο να αμυνθεί την μητέρα του, που ξυλοκοπιόταν, και όσες θεομαχίες κατασκεύασε ο Όμηρος δεν πρέπει να είναι παραδεκτά εις την πόλη, ούτε αν γράφτηκαν αλληγορικά είτε όχι. Επειδή ο νέος δεν είναι τέτοιος ώστε να κρίνει ότι αυτό είναι αλληγορικό και αυτό δεν είναι, αλλά αυτά που θα λάβει (διδαχθεί), όντας τέτοιας ικανότητας, Αν και για πολλά επαινούμε τον Όμηρο, αλλά για τούτο δεν θα τον επαινέσουμε, για την αποστολή του ονείρου από τον Δία στον Αγαμέμνονα, ούτε και τον Αισχύλο (θα τον επαινέσουμε) όταν λέει η Θέτις ότι ο Απόλλωνας στους γάμους της τραγουδούσε: ότι της πρόσφερε γέννηση καλών παιδιών που δεν θα γνωρίσουν αρρώστιες και θα ‘χουν μακραίωνη ζωή, «και αφού είπε σε όλα ότι η τύχη μου θα έχει την αγάπη των θεών, έψαλε παιάνα για να ευθυμήσω. Και εγώ ήλπιζα ότι του Φοίβου το θείο στόμα είναι αψευδές, που είναι γεμάτο με μαντική τέχνη. Αλλά όμως ο ίδιος ο Φοίβοςπου είπε τον ύμνο, που ήταν παρών στους γάμους, αυτός που αν και αυτά είπε, αυτός είναι που σκότωσε το παιδί το δικό μου».”
http://oodegr.co/neopaganismos/pseftotheoi/mythoi1.htm
-Στο έργο “Περί Ομήρου και Ησιόδου και του γένους και του αγώνος αυτών”( γράφτηκε τον 2ο αι. μ.Χ.), ο Όμηρος και ο Ησίοδος συμμετείχαν σε ποιητικούς αγώνες του βασιλιά Γανύκτορος. Ο Όμηρος απήγγειλε τους στίχους Ν 126-133 και Ν 339-344 της Ιλιάδος ( Αίαντες vs Έκορα ) και ο Ησίοδος του απάντησε με το Έργα και Ημέραι 383-392 (αγροτικές εργασίες).Ο λαός ήθελε να δοθεί το βραβείο στον Όμηρο, αλλά τελικά ο βασιλιάς το έδωσε στον Ησίοδο που εξυμνούσε την γεωργία και την ειρήνη και όχι στον Όμηρο που μιλούσε για πολέμους και σφαγές. Ο βασιλιάς προτίμησε δηλαδή την διδακτική από την επική ποίηση.
Και ο Ξενοφάνης, αν θυμάμαι καλά, είχε ειρωνευτεί τον Όμηρο.
Καλημέρα Σμερδαλέε!
Υπάρχει και η ρίζα *(s)h2em-nos για το “ύμνος” με κουνιάδους τo σανσκριτικό “saman” και το χιττ. “ishamai”. Μια GA αναδόμηση *(s)h2em-h2er-os για το “Αμάριος” (αντί για το *sm) φαίνεται δελεαστική με βάση αυτά που μας εξήγησες για το “ἀοιδῆς ὕμνος”. Δεν ταιριάζει όμως με το Όμηρος λόγω του λαρυγγικού, σωστά; Ευχαριστώ!
Καλημέρα pu2keqiri.
Ο *sh2omen- > *sh2omn-os > sumnos > humnos μάλλον έκανε την τροπή o>u όσο ακόμα υπήρχε το /s/, γιατί μεταξύ /s/ και /m/ είναι περιβάλλον όπου εφαρμόζεται ο νόμος του Cowgill. Βέβαια το πρόβλημα εδώ είναι ότι ο νόμος του Cowgill εφαρμόστηκε στην πολύ πρώιμη Ελληνική (δηλαδή είναι από τα πρωιμότερα μετα-πρωτοελληνικά φαινόμενα), δηλαδή αιώνες μετά την προ-πρωτο-ελληνική τροπή s>h.
Αν δεν πρόκειται για σποραδική αλλαγή o>u πριν από /m/ (λ.χ. αρκαδοαιολικό ὕμοιος) τότε η λέξη ὕμνος δείχνει πως ο νόμος του Cowgill ίσως να πρόλαβε τις τελευταίες τροπές s>h.
Θεωρητικά μπορείς αν θέλεις να κρατήσεις το μηδενόβαθμο *sh2omn.- και να επικαλεστείς την εξέλιξη *somn.->homa- χωρίς την εφαρμογή του νόμου του Cowgill, όπως άλλωστε συνέβη και με το ὄνομα/ὄνυμα.
Ο μόνος λόγος για τον οποίο αναδομήθηκε το λαρυγγικό σε αυτήν την ρίζα ήταν ο Χεττιτικός απόγονος isHamai-.
Στον Ελληνικό και στον Σανσκριτικό όρο, το λαρυγγικό ήταν σαν να μην υπήρχε.
Πάντως θεωρητικά στέκει η υπόθεσή σου. Σε φέρνει στο ὅμαρος και από εκεί αρκεί να εκληφθεί λάνθασμένα ως σύνθετο σε ὁμο- και να εφαρμοστεί η συνθετική έκταση ὅμαρος > ὅμᾱρος > ὅμηρος
Επίσης, αστεία σύμπτωση του *som-ar-iom με τον Αμερικανό ραψωδό
βέβαια από το αραβικό Umar (βυζαντ. Ούμαρος)
Omarion καλό.
Πως τα φέρνει η τύχη καμιά φορά.
Ενδιαφέρον νομίζω :
“Μυκήνες: η μεγαλύτερη αρχαιολογική πλάνη”
Βαγγέλης Πανταζής, Δρ Ιστορίας
Click to access 69-4.pdf
Ο Πανταζής έχει γράψει και ένα πολύ ωραίο άρθρο στα Αγγλικά σχετικά με την εξίσωση της Wiluša των Χεττιτικών κειμένων και την Ἰλιο/Τροία, στο οποίο δείχνει ότι οι ενδείξεις για την ταύτιση των δύο είναι ασθενέστατες και μάλιστα, κατά την ύστερη αρχαιότητα μνημονεύεται ένα τοπωνύμιο «Ἰλουζα/Ἔλουζα» αρκετά νοτιότερα, κοντά στον σημαντικό αρχαιολογικό οικισμό του Beycesultan.
Ο Simplizissimus μπορεί να μας πει περισσότερα γιατί αυτός μου είχε στείλει το άρθρο του Πανταζή.
Παραθέτω το «ζουμί» από το άρθρο του Πανταζή που μου είχε στείλει ο Simplizissimus:
Στον άνω Μαίανδρο, εκεί που υπάρχει ο σημαντικός αρχαιολογικός οικισμός Beycesultan, στην ύστερη αρχαιότητα αναφέρεται το τοπωνύμιο Ίλουζα/Έλουζα.
Ανασύρω:
Το άρθρο του Βαγγ. Πανταζή που σού ΄στειλε ο Simplizissimus το βρίσκεις στην academia.eu εδώ. Επιπλέον, το άρθρο «Ist die Identität von Ilios mit Wilusa endgültig erwiesen» της Susanne Heinold-Krahmer (2004), στην οποία αναφέρεται ο Βαγγ. Πανταζής στην υποσημ. (1) του άρθρου του το βρίσκεις εδώ 🙂 🙂
Γεια σου Γιάννη λεβεντιά! Ευχαριστώ!
Α, τώρα το βλέπω, ξέχασα το άρθρο «Tarkasnawa King of Mira ‘Tarkondemos’, Boǧazköy Sealings and Karabel» του John David Hawkins (1998), που επίσης μνημονεύει στο ίδιο σημείο ο Βαγγ. Πανταζής, οπότε ανασύρω επίσης από την γνωστή Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας 🙂 🙂
Χαχα! Δώτωρ Εάων με τα όλα σου!
Ρίξε μια ματιά και εδώ (μπορείς να κάνεις κλικ σε κάθε τοπωνύμιο του χάρτη και σου δίνει πληροφορίες για την ιστορία και τα αρχαιολογικά ευρήματα).
Λ.χ. αν πατήσεις πάνω στο Gavurkale = «Γκιαουρόκαστρο» σε παραπέμπει σ΄αυτή την σελίδα, αν πατήσεις πάνω στο Ivriz, σ΄αυτήν εδώ.
🙂
Άλλα έργα του Πανταζή υπάρχουν σε αυτό το σάιτ : https://vaggelispantazis.wordpress.com/
Διάβασα την “Ομηρική Γεωγραφία” του και την “Ομηρική Ζάκυνθό” του στα γρήγορα. Έχει έξυπνες ιδέες, οπότε αφήνω εδώ μερικές πληροφορίες.
Ομηρικές Μυκήνες. Κατά την ομηρική γεωγραφία βρίσκονταν εντός του Λακωνικού Κόλπου ( δυτικά του Μαλέα ), ίσως στο Παυλοπέτρι ή κάπου κοντά στον κόλπο της Νεαπόλεως. Οι ποιητές Στησίχορος, Σιμωνίδης και Πίνδαρος τοποθετούσαν το βασίλειο του Αγαμέμνονα στην Λακωνία. Ο Πίνδαρος ονομάζει τον Ορέστη “Λάκωνα” και τοποθετεί τον θάνατο του Αγαμέμνονα στις Αμύκλες. Ο Σιμωνίδης δεν μπορεί να κατηγορηθεί για φιλοσπαρτιατισμό γιατί έγραψε το επίγραμμα του Μαραθώνα. [ σημείωση δική μου : μα έγραψε και το επίγραμμα των Θερμοπυλών ! ] Ήδη την εποχή των 3 μεγάλων τραγικών οι ομηρικές Μυκήνες είχαν μετακινηθεί. Ο Αισχύλος τοποθετεί την πρωτεύουσα του Αγαμέμνονα στην Τίρυνθα. Οι Σοφοκλής και Ευριπίδης την τοποθετούν στην Τίρυνθα και στο κλασσικό/ιστορικό Άργος. Κατά τους 3 τραγικούς οι σημερινές Μυκήνες είναι το “παλαιόν Άργος” ( ή “Ιερό Άλσος του Άργους” ) που εγκαταλείφθηκε για το ιστορικό Άργος ( που έχει ακρόπολη την Λάρισα ). Οι 3 τραγικοί τοποθετούσαν την ομηρική Τίρυνθα στην Ακροναυπλία/Ναυπλία. Ο Ψευδοϊπποκράτης αναφέρει ότι οι σημερινές Μυκήνες λέγονταν παλαιότερα “Άργιον” απ’ το όνομα του Άργου του Πανόπτου. Κατά τον Ηρόδοτο το Ιερό Άλσος του Άργους ( = σημερινές Μυκήνες του Παυσανία = παλαιόν Άργος ) ήταν αφιερωμένο στον Άργο και καταστράφηκε απ’τους Σπαρτιάτες το 494 π.Χ. Ο Πανταζής θεωρεί ότι ο Ηρόδοτος τοποθετεί τους Μυκηναίους στην Τίρυνθα, ότι ταυτίζει δηλαδή Μυκήνες και Τίρυνθα. Oι Μυκηναίοι ήταν σύμμαχοι των Σπαρτιατών και οι Αργείοι κατέστρεψαν τις Μυκήνες/Τίρυνθα το 480 – 464 π.Χ. ( ίσως το 468/7 π.Χ. ). Ο Ηρόδοτος μνημονεύει την καταστροφή της Τίρυνθας από τους Αργείους, όχι όμως και την καταστροφή των Μυκηνών απ’ τους Αργείους. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης μνημονεύει την καταστροφή των Μυκηνών από τους Αργείους, όχι όμως και την καταστροφή της Τίρυνθας. Ο Παυσανίας αναφέρει την καταστροφή και των Μυκηνών και της Τίρυνθας απ’ τους Αργείους. Σίγουρα ήδη το 195 π.Χ. ( ίσως και απ’τον 3ο π.Χ. αι, ) οι ομηρικές Μυκήνες είχαν ταυτιστεί με αυτές του Παυσανία.
Το βασίλειο του Διομήδη τοποθετείτο κάπου στο ιστορικό Άργος. Ουσιαστικά όμως ήταν η Αργολίδα και η ΒΑ Πελ/σος. Οι σημερινές Μυκήνες του Παυσανία είναι το “παλαιόν Άργος” της ιστορικής εποχής και το μυκηναϊκό ( υστεροελλαδικό ) και ομηρικό Άργος του Διομήδη, το οποίο, πρίν τον Αγαμέμνονα, θα ήταν κατά πολύ ισχυρότερο από το βασίλειο του Αγαμέμνονα.
Η σημερινή Αχαϊα ήταν η Ιωνία. Η Λακωνία ονομαζόταν Αχαϊα. Είναι μύθος η σύγκρουση Ηρακλειδών και Μυκηναίων για να μετατοπιστεί το βασίλειο του Αγαμέμνονα. Η ομηρική Πελλήνη είναι η Πελλάνα του Ευρώτα της Λακωνίας στην οποία έχουν βρεθεί θολωτοί τάφοι. Το ομηρικό Αίγιο είναι οι Αιγίες Λακωνίας. Η Κόρινθος των πινακίδων της Γραμμικής Β΄της Πύλου είναι η ομηρική Κόρινθος , ανήκει στο βασίλειο του Αγαμέμνονα και βρίσκεται κάπου στη Νότια Αρκαδία ( μάλλον στην περιοχή της Τεγέας ). ( Κατ’ άλλους η Κόρινθος της Γραμμικής Β΄πρέπει να αναζητηθεί κάπου στην Κορώνη ).
Το βασίλειο του Αχιλλέα ήταν στην κοιλάδα του Σπερχειού και όχι στον θεσσαλικό κάμπο.
Η ομηρική Πύλος του Νέστορα ήταν κοντά στην ακτή και ο Παυσανίας κάνει λάθος που την ταυτίζει με την ηλειακή Πύλο. Ήταν νοτιότερα, αλλά και πολύ βορειότερα της σημερινής.
Ομηρική Λακεδαίμων/βασίλειο Μενελάου. Το βασίλειο του Αγαμέμνονα περιελάμβανε την Λακωνία, την Μεσσηνία και τη Νότια Αρκαδία ( περίπου όλη η Νότια Πελ/σος ). Το βασίλειο του Μενελάου ήταν αυτόνομο βασίλειο εντός της επικράτειας του Αγαμέμνονα. Βρισκόταν στην Μεσσηνία ( Μεσσηνιακός Κόλπος ). Η ομηρική Σπάρτη ήταν κάπου κοντά στην Καλαμάτα. Το βασίλειο του Μενελάου μετατοπίστηκε από την Μεσσηνία στην Λακωνία για να καλύψει το κενό του Αγαμέμνονα. Η Μεσσήνη και ο Οίτυλος είναι τα μόνα τοπωνύμια που έμειναν στην αρχική ( ομηρική ) τους θέση. Η ιστορική ( σημερινή ) Σπάρτη δεν έχει μυκηναϊκή οίκηση.
Δουλίχιον. Έχουμε 4 ομηρικά νησιά στο Ιόνιο : Ιθάκη , Σάμος ή Σάμη, Δουλίχιον και Ζάκυνθος. Εκδοχές αρχαίων για το που ήταν το Δουλίχιο : χερσόνησος Παλικής ή άλλο τμήμα της Κεφαλλονιάς ή το νησί της Κεφαλλονιάς ή η πόλη της Κεφαλλονιάς ή κάποια πόλη της Κεφαλλονιάς ή κάποιο ξερονήσι στις εκβολές του Αχελώου ή νησί που χάθηκε ή κάποιο άλλο. Κατά το Β 625 – 9 της Ιλιάδας το Δουλίχιο ήταν απέναντι απ’την Ήλιδα. Ο Πανταζής καταλήγει πως το Δουλίχιον ήταν η σημερινή Ζάκυνθος, της οποίας τον νότιο τμήμα ελέγχεται από Επειούς ( Μέγης στην Ιλιάδα , το Δουλίχιον ήταν απέναντι από την Ήλιδα όπως είπαμε κατά το Β 626 ) και το βόρειο τμήμα της από Κεφαλλήνες ( βλέπε μνηστήρες Πηνελόπης ). Η ομηρική Ζάκυνθος είναι η σημερινή Λευκάδα. ( Το ποια ομηρικά νησιά ήταν η σημερινή Ιθάκη και η σημερινή Κεφαλλονιά είναι άγνωστο. ) Ταιριάζουν και τα ομηρικά γεωγραφικά στοιχεία : η ομηρική Ζάκυνθος ( Λευκάδα ) έχει ορεινούς όγκους , ενώ το ομηρικό Δουκίχιο ( Ζάκυνθος ) έχει πεδιάδα , καλλιέργειες και φαίνεται μακρύ από όπου και αν το δείς ( δόλιχος – δολίχη ). Οι ομηρικές Εχίνες που αναφέρονται μαζί με το Δουλίχιον είναι οι σημερινές Στροφάδες ( και σήμερα ο εκκλησριαστικός τίτλος είναι “μητροπολίτης Ζακύνθου και Στροφάδων” ). Το βασίλειο του Οδυσσέα που ήταν ηγέτης των Κεφαλλήνων αποτελούταν από την Ιθάκη , το Νήριτο , τα Κροκύλεια ( ο Πανταζής τα ταυτίζει με το Μεγανήσι ) , την τραχιά Αιγίλιπα ( ο Κάλαμος κατά τον Πανταζή ), την Ζάκυνθο ( = Λευκάδα ) , την Σάμο και τμήματα της Αιτωλοακαρνανίας και της Νοτίου Ηπείρου.
Μερικά διάσπαρτα στοιχεία που μου έκαναν εντύπωση :
A) H Κρανάη ήταν το νησί που για πρώτη φορά έσμιξαν ο Πάρης και η Ελένη μετά την αρπαγή της τελευταίας. Οι Ευριπίδης και Στράβων την ταύτιζαν με την Μακρόνησο. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι κατά μερικούς είναι το σημερινό Μαραθονήσι του Γυθείου.
Β) Εξαιτίας του Αισχύλου επικράτησε ο αριθμός 7 ( “Επτά επί Θήβας” ) για την εκστρατεία των Αργείων κατά των Θηβαίων. Στην πραγματικότητα οι παραδόσεις ανέφεραν περισσότερους από 7 πολέμαρχους.
Γ) Κιμμέριοι της Οδύσσειας ( λ14 “ἔνθα δὲ Κιμμερίων ἀνδρῶν δῆμός τε πόλις τε” ). Οι μετά τον Όμηρο έδωσαν το όνομά τους σε έναν σκυθικό λαό. Ο Αριστοφάνης τους λέει Κερβερίους ( ~ Κέρβερος ). Το Ετυμολογικό Μέγα αναφέρει ότι ο Πρωτέας ο Ζευγματίτης τους λέει Χειμερίους και τους συνδέει με τον χειμώνα. [ παρέκβαση δική μου : Κατά μια άποψη στο ομηρικό κείμενο αναφερόταν αρχικά Χειμέριοι , δηλαδή οι κάτοικοι του Χειμερίου της Ηπείρου κοντά στον ποταμό Αχέροντα και το νεκρομαντείο της Θεσπρωτίας. Όταν έγιναν γνωστοί οι Κιμμέριοι που εντυπωσιάσαν με τις επιδρομές τους τους Ίωνες, το Χειμέριοι έγινε Κιμμέριοι. Το Χειμέριο αναφέρουν ως λιμάνι της Θεσπρωτίας ο Θούκυ ( “ἐπὶ Ἀκτίῳ καὶ περὶ τὸ Χειμέριον τῆς Θεσπρωτίδος φυλακῆς ἕνεκα τῆς τε Λευκάδος” και “τῆς Θεσπρωτίδος Ἐφύρη. ἐξίησι δὲ παρ᾽ αὐτὴν Ἀχερουσία λίμνη ἐς θάλασσαν: διὰ δὲ τῆς Θεσπρωτίδος Ἀχέρων ποταμὸς ῥέων ἐσβάλλει ἐς αὐτήν, ἀφ᾽ οὗ καὶ τὴν ἐπωνυμίαν ἔχει. ῥεῖ δὲ καὶ Θύαμις ποταμός, ὁρίζων τὴν Θεσπρωτίδα καὶ Κεστρίνην, ὧν ἐντὸς ἡ ἄκρα ἀνέχει τὸ Χειμέριον” ) , ο Στράβων ( “ἔπειτα ἄκρα Χειμέριον καὶ Γλυκὺς λιμήν, εἰς ὃν ἐμβάλλει ὁ Ἀχέρων ποταμός, ῥέων ἐκ τῆς Ἀχερουσίας λίμνης” ) , ο περιηγητής Παυσανίας ( “ἐν τῇ Θεσπρωτίδι κατὰ τὸ Χειμέριον καλούμενον” ) και ο Στέφανος Βυζάντιος ( “Χειμέριον , άκρα Θεσπρωτίας, τό εθνικόν Χειμεριεύς …” ). Αν δεν θεωρήσουμε φαντασικό τα βασίλειο του Άδη και πρέπει να το τοποθετήσουμε κάπου, τότε θα το τοποθετούσαμε στην Θεσπρωτία/ Έφυρα της Θεσπρωτίας/Βασίλειο του Άδη ( ποταμοί Αχέρων , Κωκυτός, Πυριφλεγέθων , λίμνες Αχερουσία και Στύγα, Ασφόδελος Λειμών, όρμος του Αχέροντα/ Γλυκύς κόλπος , πύλες του Άδη , κατοικία του Ύπνου , νεκρομαντείο Εφύρας, Σισύφου όρος ). Αργότερα, σύμφωνα με τις αναφορές των Διοδώρου Σικελιώτου, Στράβωνος και Πλουτάρχου οι Κιμμέριοι ταυτίστηκαν από μερικούς και με τους Κίμβους ( α) “Κιμμερίους τοὺς Κίμβρους ὀνομασάντων τῶν Ἑλλήνων.” β) “Κιμμερίους, τούτους εἶναι, βραχὺ τοῦ χρόνου τὴν λέξιν φθείραντος ἐν τῇ τῶν καλουμένων Κίμβρων προσηγορίᾳ.” γ) “Κιμμερίων μὲν ἐξ ἀρχῆς, τότε δὲ Κίμβρων” ].
Δ) Τον 7ο – 6ο π.Χ. αι. οι Ίωνες δεν γνώριζαν σίγουρα που ήταν το κοντινό στην Μίλητο ομηρικό όρος Φθίρες. Πώς γίνεται να το ξέχασαν μέσα σε έναν αιώνα αν δεχτούμε πως ο Όμηρος έζησε τον 8ο π.Χ. αι. ;
Ε) Κατά τον Πανταζή ο Όμηρος είναι πολύ παλαιότερος από τον Ησίοδο.
ΣΤ) Πλέον η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας τοποθετείται το 1628 π.Χ. και όχι το 1450 π.Χ. Κάποια πράγματα ακόμη δεν είναι σίγουρα. Η καταστροφή του μυκηναϊκού ανακτόρου της Κνωσού τοποθετείται το 1400 ή 1200 π.Χ. , δηλαδή πρίν την καταστροφή της Τροίας που οι Ηρόδοτος, Θούκυ και Ερατοσθένης τοποθετούν τον 12ο αι. π.Χ.
Ζ) Ο κατάλογος των Νεών κατ’ άλλους είναι προγενέστερος και κατ’ άλλους μεταγενέστερος του υπόλοιπου έπους. Άλλοι τον θεωρούν κανονικά κομμάτι του.
Η) Ο Όμηρος κατά τον Πανταζή είναι προγενέστερος του Ά αποικισμού. Πατρίδα του ή τόπος δράσης του είναι η Εύβοια, ίσως η Χαλκίδα, που συναντιόνται πολλοί διάλεκτοι. Έζησε τον 11ο – 9ο αι. π.Χ. Ο κατάλογος των Νεών ξεκινά από την Βοιωτία η οποία περιγράφεται εξαντλητικά σε σχέση με τις άλλες περιοχές. Η Αυλίδα χρησιμοποιείται για τον απόπλου. Πρωταγωνιστής είναι ο Αχιλλέας. Ο Αλκίνοος των φαιάκων λέει στον Οδυσσέα ότι θα τον στείλει στην πατρίδα του , όσο μακρυά κι αν είναι, ακόμη και στην Εύβοια. Με αυτό ο Όμηρος ήθελε να εντυπωσιάσει το βοιωτικό και ευβοϊκό κοινό του. Οι περισσότεροι Βοιωτοί και Ευβοείς είχαν κάνει το μακρύτερο θαλασσινό ταξίδι τους εντός του Ευβοϊκού κόλπου πηγαίνοντας από την μια στεριά στην άλλη.
Θ) Ο Οδυσσέας περιπλανήθηκε στον Εύξεινο Πόντο ( και από εκεί στον Ωκεανό ) και όχι στην Σικελία. Ο Όμηρος νόμιζε τον Εύξεινο Πόντο ανοιχτή θάλασσα και όχι κλειστή. Έζησε δηλαδή σε μια εποχή που οι εξερευνήσεις δεν είχαν βρεί ακόμη ότι ήταν κλειστή. Οι μεταγενέστεροι θαυμαστές του Ομήρου , για να διασώσουν το κύρος του , μετέφεραν τις περιπαλνήσεις του Οδυσσέα στην Σικελία. Έτσι έβαλαν και τον καημένο τον Ιάσονα και τους Αργοναύτες να μεταφέρουν στα χέρια την Αργώ, μετέφεραν τις Σειρήνες και τις Συμπληγάδες στην Δύση κ.α. Δεν ήθελαν να πιστέψουν ότι ο Όμηρος νόμιζε πως ο Εύξεινος Πόντος επικοινωνεί μέσω του Ωκεανού με την Μεσόγειο και το Ιόνιο. [ σημείωση δική μου : Επειδή ο Πανταζής τοποθετεί μεταξύ αυτών που ήθελαν να διασώσουν το κύρος του Ομήρου και τον Απολλώνιο τον Ρόδιο , δεν εξηγεί γιατί ο τελευταίος βάζει τις Σειρήνες να αυτοκτονούν αφού αποτυγχάνουν με τον Ιάσονα. Δεν βγάζει έτσι ψεύτη τον Όμηρο που τις θέλει να υπάρχουν ακόμη στην εποχή του Οδυσσέα ; ]
Ι) Υπήρχε διχογνωμία για το που ήταν το Ίλιο και η Δαρδανία στην αρχαιότητα. Μπέρδεμα υπήρχε και με την Μυσία, τα όρια της Μυσίας και της Φρυγίας και τον Ελλήσποντο. Ο Πίνδαρος θεωρούσε ότι ο Ελλήσποντος έφτανε ως το Μυρτώο Πέλαγος και άλλοι ως τον Θερμαϊκό Κόλπο και την Θεσσαλική Θάλασσα. Το όνομα “Έλληνες” ίσως ήταν θρακικό εξωνύμιο κατά μια υπόθεση.
ΙΑ) Η “πυραμίδα” του Ελληνικού [ στην πραγματικότητα δεν είναι πυραμίδα αφού δεν έχει μυτερή κορυφή ] αναφέρεται ως ταφικό μνημείο απ’ τον Παυσανία. Οι αρχαιολόγοι την θεωρούν οχυρό και την τοποθετούν τον 4ο π.Χ. αι. Στον Πανταζή φαίνεται να ψιλοαρέσει μια άποψη που την τοποθετεί την 2η χιλιετία π.Χ. , αλλά αναφέρει και την σχετική αμφισβήτηση.
ΙΒ) Κλονίζεται η εμπιστοσύνη μου σε αυτόν όταν διαβάζω να γράφει πως η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας κάηκε από τον χριστιανικό όχλο και τους μουσουλμάνους πολεμιστές.
ΙΓ) Στην Σούδα αναφέρεται ο Κόριννος ο Ιλιεύς : εποποιός τών πρό Ομήρου καί πρώτος γράψας τήν Ιλιάδα …
ΙΔ) Οι Ακαρνάνες ζήτησαν την συμμαχία των Ρωμαίων με το αιτιολογικό ότι δεν αναφέρεται η συμμετοχή τους στην τρωική εκστρατεία. ( διὰ δὲ τοῦτο μηδὲ κοινωνῆσαι τῆς στρατείας μόνους τοὺς Ἀκαρνᾶνας τοῖς Ἕλλησι: τούτοις δ᾽, ὡς εἰκός, τοῖς λόγοις ἐπακολουθήσαντες οἱ Ἀκαρνᾶνες σοφίσασθαι λέγονται Ῥωμαίους καὶ τὴν αὐτονομίαν παρ᾽ αὐτῶν ἐξανύσασθαι, λέγοντες ὡς οὐ μετάσχοιεν μόνοι τῆς ἐπὶ τοὺς προγόνους τοὺς ἐκείνων στρατείας: οὔτε γὰρ ἐν τῷ Αἰτωλικῷ καταλόγῳ φράζοιντο οὔτε ἰδίᾳ: οὐδὲ γὰρ ὅλως τοὔνομα τοῦτ᾽ ἐμφέροιτο ἐν τοῖς ἔπεσιν. )
IΕ) Του αρέσουν οι ορισμοί του Gelb για την φοινικική γραφή. Αντιγράφω από την Π-Λ-Μπ ( λήμμα Γραφή [ άρθρο της Μπριτάνικα ] , Ignace J.GELB, ομότιμος καθηγητής Ινστιτούτο Μελετών της Ανατολής, Τμήματα Γλωσσολογίας και Γλωσσών και Πολιτισμών της Εγγύς Ανατολής, Πανεπιστήμιο Σικάγου, Μετάφραση Α.Παπαδάκη-Επιμέλεια Γ.Μπαμπινιώτης ):
Ο όρος «δυτικοσημιτικό συλλαβάριο» που δηλώνει τις ποικίλες μορφές της γραφής που χρησιμοποιούσαν οι της Ουγκαρίτ, οι Φοίνικες, οι Εβραίοι και άλλοι Σημίτες από το μέσο της 2ης π.Χ. χιλιετίας και εξής, εκφράζει καθαρά την άποψη πως αυτές οι γραφές είναι συλλαβάρια και όχι αλφάβητα , όπως συχνά υποστηρίζεται. Αυτές οι σημιτικές γραφές ακολουθούν με ακρίβεια το σχέδιο του αιγυπτιακού τους προτύπου, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από συλλαβάριο στην δομή και στον τύπο γραφής του.
Τώρα μπορεί εύλογα να τεθεί το ερώτημα: Αν αυτές οι πρώιμες σημιτικές γραφές δεν αποτελούν αλφάβητα, τότε τι είναι αλφάβητο ; Η απάντηση είναι σαφής. Αν με τον όρο «αλφάβητο» εννοούμε μια γραφή που δηλώνει τους διαφοροποιημένους φθόγγους, δηλ. τα φωνήματα, μιας γλώσσας, τότε το πρώτο αλφάβητο είναι αυτό που επινόησαν οι Έλληνες. Μολονότι κατά τη διάρκεια της 2ης π.Χ. χιλιετίας έγιναν αρκετές προσπάθειες για να βρεθεί τρόπος να δηλωθούν τα φωνήεντα στα συλλαβάρια του αιγυπτιακού-σημιτικού τύπου, κανένα τους δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί σε πλήρες φωνητικό σύστημα. Συνήθως προσέθεταν ορισμένους φωνητικούς δείκτες για να βοηθήσουν στην ανάγνωση των φωνηέντων , που δεν δηλώνονταν από τα σημιτικά συστήματα γραφής. Έτσι λ.χ. έγραφαν ma-la-ka-ti-yi αντί για malakti, «βασίλευα», όπου το yi το πρόσθεταν για να οδηγήσει στην ανάγνωση του ti στο malakti, ή έγραφαν ma-la-ku-wu, όπου το wu το πρόσθεταν για να αναγνωσθεί το ku στο malku. Αλλά ενώ οι Σημίτες έκαναν σποραδική χρήση των δεικτών, που τους ονόμαζαν μάλιστα “matres lectionis”, οι Έλληνες τους χρησιμοποιούσαν συστηματικά μετά από κάθε συλλαβικό σημείο. Έτσι ακολουθώντας την αρχή της αναγωγής, μπόρεσαν γρήγορα να φτάσουν στο συμπέρασμα ότι, εφόσον στη γραφή tiyi το δεύτερο σημείο δεν αντιπροσωπεύει τη συλλαβή yi αλλά το φωνήεν i, το πρώτο σημείο πρέπει να αντιπροσωπεύει το σύμφωνο t και όχι τη συλλαβή ti.
Οι Έλληνες, λοιπόν, ήταν εκείνοι που, έχοντας δεχτεί στο σύνολό τους τους τύπους του δυτικού σημιτικού συλλαβικού αλφαβήτου, ανέπτυξαν ένα σύστημα φωνηεντικών σημείων (γραμμάτων που δήλωναν μόνο φωνήεν και όχι σύμφωνο+φωνήεν), τα οποία πλησίαζαν τα συλλαβικά, ενώ παράλληλα μείωσαν την αξία των λοιπών συλλαβικών σημείων σε απλά συμφωνικά σημεία (σε γράμματα δηλαδή που δήλωναν απλά σύμφωνα και όχι πάλι σύμφωνο+φωνήεν). Έτσι για πρώτη φορά δημιούργησαν ένα πλήρες αλφαβητικό σύστημα γραφής. Από τους Έλληνες έμαθαν κατόπιν και οι Σημίτες τη χρήση των φωνηεντικών σημαδιών.
Ε) Κατά τον Πανταζή ο Όμηρος είναι πολύ παλαιότερος από τον Ησίοδο.
—-
Καλημέρα, Ριβλαδίνιο!
Κατ΄αρχάς δεν έχει νόημα να μιλάμε για «έναν» μόνο «Όμηρο», αλλά για ολόκληρες γενιές ραψωδών, οι οποίοι «συνέρραφαν» παλαιότερους «προκάτ» στίχους (βασιζόμενοι σε καθιερωμένα -άρα παλαιότερα- μυθολογικά θέματα), μερικοί από τους οποίους είχαν πάρει την τελική τους μετρική μορφή ήδη το 1400 π.Χ. (λ.χ. η παρατήρηση των Cowgill & Fortson ότι στη σκηνή θανάτου του Έκτορα, η αιτιατική ἀνδροτῆτα πρέπει να διαβαστεί ως anr.tāta για να διατηρηθεί το μέτρο του στίχου).
Από εκεί και μετά, η Ιλιάδα μπορεί να πήρε την τελική της μορφή γύρω στο 750 π.Χ., αλλά το βασικότερο χρονολογικό της στρώμα είναι ο υπομυκηναϊκός κόσμος του 11ου π.Χ. αιώνα. Στην Ιλιάδα δεν υπάρχουν πια μυκηναϊκοί άνακτες, αλλά υπομυκηναϊκοί βασιλείς. Στις πινακίδες της Γραμμικής Β΄ ο όρος qa-si-re-u = βασιλεύς σημαίνει απλά «βλαχοδήμαρχος, πρόεδρος χωριού/συντεχνίας» (αξίωμα κατά πολύ κατώτερο τόσο του ϝάνακτος (wa-na-ka, πολιτικός άρχοντας του μυκ. βασιλείου και ίσως και αρχιερέας του) όσο και του λᾱϝᾱγέτᾱ (ra-wa-ke-ta, ο στρατιωτικός ηγέτης του μυκ. βασιλείου), ενω στην Ιλιάδα ο Αγαμέμνων καυχιέται ότι είναι «βασιλεύτερος» του Αχιλλέα και ο όρος ἄναξ χρησιμοποιείται μόνο ως τίτλος των θεών.
ἀνδρότητα / ἀνδροτῆτα
Κι ο ὅμηρος, απ’ τον οποίο προτείνουν κάποιοι ότι προκύπτει ο Ὅμηρος (https://el.wiktionary.org/wiki/Ὅμηρος), από το ὁμοῦ + ἀραρίσκω προέρχεται. Βέβαια, αυτό που αναφέρεις εσύ εδώ φαίνεται πολύ πιο ταιριαστό κι ελκυστικότερο!
Καλημέρα, Σπυρίδων. Έτσι ακριβώς. Δεν είχα προσέξει το ὁμηρέω = «συναντώ».
Καλησπέρα,
εκπληκτικά τρομερο ιστολόγιο, συγχαρητήρια.
Για τα σχόλια του Gregory Nagy περί Κύκλιων Επών;
Πώς μπορώ να σας δώσω reference σε κάποια εργασία μου; ευχαριστώ πολύ
Γεια σου Θέμη. Σε ποιο ακριβώς θέμα χρειάζεσαι παραπομπή;
Γράφω ένα βιβλίο σχετικό με τα έπη και θα ήθελα κάποια σημεία όπως αυτό με τον Όμηρο, όπως και το Απόλλων – Ήρα. Επίσης θα ήθελα να ρωτήσω για τη μετάβαση της γλώσσας εκεί στους Σκοτεινούς αιώνες γενικότερα.
Γεια σου Θέμη. Εγώ το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σου παραθέσω την βιβλιογραφία (βιβλίο, σελίδα/ες) που χρησιμοποίησα για τα πράγματα που αναφέρω. Το βασικό θέμα της ανάρτησης (για την ετυμολογία του ονόματος Όμηρος) προέκυψε καθώς διάβαζα το βιβλίο του M.L. West. Θέλεις να σου παραθέσω κάτι από το βιβλίο αυτό;
Σε ευχαριστώ πολύ. Το έφτιαξα αυτό οκ. Θα ήθελα να σε αναφέρω και εσένα εάν το ήθελες και έχω ακόμα μία απορία.
Το οδύσσομαι ως ρίζα ονόματος του Οδυσσέα από τον παππού του, είχε κάποιον προηγούμενο τύπο -αιολικό πχ;- που να δικαιολογεί το Ulysses των ισπανόφωνων; σε ευχαριστώ και πάλι.
Γεια σου Θέμη.
1) Εμένα δεν βλέπω τον λόγο να με αναφέρεις, όταν απλώς αναφέρω (και παραπέμπω) κάτι που υπάρχει ήδη στην βιβλιογραφία. Καλύτερα να παραπέμψεις κατευθείαν στην βιβλιογραφία που παραθέτω. Αν τύχει και βρεις κάτι απαράπεμπτο σε κάποια ανάρτηση, πες μου να το δω για να θυμηθώ που το διάβασα και να σου δώσω την πηγή.
2) Η συσχέτιση του ονόματος Ὀδυσσεύς και ὀδύσσομαι που προτείνεται μέσα στην ίδια την Οδύσσεια είναι πολύ επισφαλής. Η ετυμολογία του ονόματος Ὀδυσσεύς είναι πολύ αμφιλεγόμενο θέμα και υπάρχει περίπτωση να έχουμε να κάνουμε με ένα μη ελληνικό όνομα που τριγυρνούσε στην Μεσόγειο.
Ο λόγος που οι Ισπανοί λένε Ulisses είναι γιατί το όνομα Ὀδυσσεύς έφτασε στο Λάτιο (και εισήλθε στην λατινική) ως Ulixes. Το λατινικό /L/ θυμίζει τις ελληνικές παραλλαγές Οὐλίξης και Ὀλυττεύς (αρχαϊκή Κόρινθος), Ὀλισσεύς.
Βιβλιογραφία για το πως ο ενδεχόμενος αρχαϊκός κορινθιακός τύπος Ὀλυττεύς μπορεί να έφτασε στην Ετρουρία και από εκεί στο Λάτιο θα βρεις στο βιβλίο του Irad Malkin, The Returns of Odysseus, σσ. 160-175, στην υποσημ. 24 της σ. 161 ο Malkin εξηγεί πως ο λατινικός τύπος Ulixes μπορεί να ανάγεται στον τύπο Ὀλυττεύς που απαντά στην Κόρινθο.
Η τροπή d>l δεν τόσο χαρακτηριστική της ελληνικής, όσο είναι της λατινικής (*dacruma > lacrima, dingua > lingua και η διτυπία odor/olor > olfacio) και ορισμένων ανατολιακών γλωσσών της ΝΔ Ανατολίας, όπως η Λυδική, λ.χ. Δήμητρα > λυδ. Lametru.
ὅμάριον