Ο «Δώτωρ Εάων» του Ιστολογίου σας προσφέρει …

Τις τελευταίες ημέρες, ο «Δώτωρ Ἐάων» του Ιστολογίου Βάταλος επιβεβαίωσε τον τίτλο που του έχω δώσει και προσέφερε μερικά πολύ ωραία βιβλία για κατέβασμα, τα οποία πραγματικά αξίζει να τα συγκεντρώσω σε μια ανάρτηση.

Όποιος αναρωτιέται για τον τίτλο «δώτωρ ἐάων», αυτός είναι ομηρικός τίτλος του Ερμή και σημαίνει «δότης αγαθών».

*h1su-s > *ehus > ὁ ἐύς > αἱ *ἐέϝαι (πληθ. του θηλυκού ουσιαστικοποιημένου θηλυκού επιθέτου *h1s-ew-ih2 > (ἡ) *ἐέϝια) = «τα αγαθά, τα καλά» (λ.χ. ὁ θρασ-ύς > αἱ θρασ-έϝ–αι > θρασεῖαι > τῶν θρασειάων [Ιλιάδα 17.662]) > τῶν *ἐεϝάων, τύπος που απλοποιήθηκε στην ομηρική γενική «ἐάων» (λ.χ. η ασυναίρετη ομηρική γενική τῶν αἰχμητάων = αἰχμητῶν).

Λοιπόν τα «ἐέϝα» αυτά είναι:

1. Το βιβλίο του David S. Potter “The Roman Empire at Bay: AD 180-395” (Routledge, 2004, σήμερα κυκλοφορεί η δύτερη έκδοση του 2013) για την ρωμαϊκή ιστορία της περιόδου από τον θάνατο του Μάρκου Αυρηλίου μέχρι τον θάνατο του Μεγάλου Θεοδοσίου. Είναι τόσο αναλυτικό με τα ιδεολογικά ρεύματα του κάθε αιώνα που ίσως να κουράσει αυτόν που ενδιαφέρεται απλώς να μάθει την χονδρική ιστορία της περιόδου. Οι σημειώσεις του με παραπομπές στις αρχαίες πηγές είναι λεπτομερέστατες.
2. Στην συνέχεια, ο Βάταλος μας προσέφερε δύο βιβλία του Timothy D. Barnes ενός ιστορικού που θεωρείται παγκόσμια αυθεντία στις σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους κατά την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και των άμεσων διαδόχων του. Το πρώτο βιβλίο είναι η βιογραφία του Μεγάλου Κωνσταντίνου “Cοnstantine, Dynasty, Religion and Power in the Later Roman Emprire” (Wiley-Blackwell, 2013) και το δεύτερο είναι το “Athanasius and Constantius: Theology and Politics in the Constantinian Empire” (Harvard University Press, 2001) όπου εξετάζεται η δύσκολη σχέση εκκλησίας-κράτους κατά την περίοδο που ο «αιρετικός/αρειανός» διάδοχος του Μεγάλου Κωνσταντίνου Κωνστάντιος Β΄ συγκρούεται με την «ορθόδοξη/νικαιακή» πλειοψηφία των επισκόπων, των οποίων ηγετική μορφή στην ανατολή ήταν ο πολυεξόριστος Αθανάσιος Αλεξανδρείας (ο θεολογικός Άγιος Αθανάσιος που όμως ιστορικά ήταν και ο πρώτος εκκλησιαστικός ηγέτης που χρησιμοποίησε «οπαδούς-μπράβους» -“gangs of thugs” στον Potter- για να ξυλοφορτώσει τους αρειανούς ιδεολογικούς αντιπάλους του).
3. Το άλλο σημαντικό βιβλίο που μας προσέφερε ο Βάταλος είναι η αναθεωρημένη από τον Αντώνη Καλδέλλη επανέκδοση (με πολλές σημειώσεις, επεξηγήσεις, χάρτες και σχεδιαγράμματα μαχών) της αγγλικής μετάφρασης του Dewing των «Πολέμων» του Προκοπίου, όπου ο μεγάλος ιστορικός του 6ου αιώνα περιγράφει τους πολέμους του θρυλικού στρατηγού Βελισαρίου, με τους οποίους επιτεύχθηκε η reconquista του Ιουστινιανού: “Prokopios: The Wars of Justinian” (Gazelle, 2014). Το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο του Προκοπίου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.
4. Ο Δώτωρ Εάων μας προσέφερε και το σημαντικό βιβλίο του Michael Whitby για τους πολέμους του αυτοκράτορα Μαυρικίου (στην Ασία με τους Σασσανίδες Πέρσες και στα Βαλκάνια με τους Αβαρο-Σλάβους) και τον ιστορικό Θεοφύλακτο Σιμοκάττη που τους περιέγραψε στην ιστορία του: “The Emperor Maurice and his historian, Theophylact Simocatta on Persian and Balkan warfare” (Oxford University Press, 1998). Όποιος χρειαστεί το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο του Σιμοκάττη μπορεί να το διαβάσει εδώ.
5. Το σημαντικότατο τρίτομο Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης (καλύτερα «Εγκυκλοπαίδεια», αλλά ο αγγλικός όρος είναι dictionary) που επιμελήθηκε ο Alexander Kazhdan (OUP, 1991).
6. Τέλος, ο γέρων Βάταλος μας προσέφερε το εξαιρετικό βιβλίο του Peter Heather “Empires and Barbarians: Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe“ (OUP 2010). O Peter Heather είναι ίσως η παγκόσμια αυθεντία στην σχέση Ρωμαίων και βαρβάρων κατά την περίοδο 300-500 μ.Χ., δηλαδή κατά την περίοδο των Ούννων και των Γερμανικών μεταναστεύσεων (Γότθοι, Βάνδαλοι, Λογγοβάρδοι/Λομβαρδοί, Αλεμανοί, Φράγκοι και Αγγλοσάξονες). Στο βιβλίο εξετάζει την μετανάστευση ως ιστορικό φαινόμενο (έχει και μία πολύ ωραία εισαγωγή στην Σύγχρονη Εθνολογία) και τον ρόλο που αυτή έπαιξε κατά την περίοδο 150-900 μ.Χ., στην πτώση της δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στην διαμόρφωση της Μεσαιωνικής Ευρώπης.

Βάταλε, αν έχω ξεχάσει κάτι μπορείς να το προσθέσεις στο σχόλια.

Και πάλι ευχαριστώ πολύ για τα βιβλία.