Ο Ισίδωρος της Σεβίλλης (περ. 560 – 636) ήταν εξέχουσα εκκλησιαστική μορφή του Βησιγοτθικού βασιλείου της Ισπανίας, πρόεδρος της Δ΄ Συνόδου του Τολέδου (633), παιδικός δάσκαλος του Βησιγότθου βασιλιά Σισεβούθου, και διαδραμάτησε πρωταγωνιστικό ρόλο στην δημιουργία και προώθηση μιας κοινής Γοτθικής ταυτότητας για όλους τους γηγενείς καθολικούς του βασιλείου. Αν και είναι πιο γνωστός για τις Ετυμολογίες του, ο Ισίδωρος έγραψε και μια Ιστορία των ρηγάδων των Γότθων, Βανδάλων και Σουήβων στην οποία αφηγείτι τα κατορθώματα των «αλκιμοτάτων» Γότθων εναντίον των «αλαζόνων» Ρωμαίων, κατά την περίοδο 265-624.
Μπορείτε να διαβάσετε το λατινικό πρωτότυπο της Ιστορίας του Ισιδώρου εδώ και εδώ. Δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω στο διαδίκτυο κάποια αγγλική μετάφραση. Αν κάποιος βρει κάτι ας το προσθέσει στο σχόλια.
**Συμπλήρωμα**: Ως συνήθως, ο Δημήτρης, τον οποίο ευχαριστώ, παρέθεσε στα σχόλια την αγγλική μετάφραση των Donini & Ford της Ιστορίας του Ισιδώρου και, με την ευκαιρία, εδώ υπάρχει η αγγλική μετάφραση των Ετυμολογιών του.
1. Το Identikit του Ισιδώρου
Οι Άπτωτοι Ρωμαίοι, αυτοί που συνηθίζουμε να παρωνυμιάζουμε ανιστόρητα ως «Βυζαντινούς», το 552 δημιούργησαν την επαρχία Ισπανίας σε μια παράλια λωρίδα γης της πρώην ρωμαϊκής Ισπανίας, στην ενδοχώρα της οποίας δέσποζε πια το βασίλειο των Βησιγότθων. Ο Ισίδωρος της Σεβίλλης καταγόταν από μια οικογένεια της Νέας Καρχηδόνος (η σημερινή Cartagena της Ισπανίας), την οποία οι Ρωμαίοι εξόρισαν, μάλλον για το φιλογοτθικό της φρόνημα. Η οικογένεια κατέφυγε στην Σεβίλλη του Βησιγοτθικού βασιλείου, της οποίας τόσο ο Ισίδωρος, όσο και ο μεγαλύτερος αδελφός του Λέανδρος, χειροτονήθηκαν επίσκοποι. Ένας τρίτος αδελφός, ο Φουλγέντιος, χειροτονήθηκε επίσκοπος Αστίγης (η σημερινή Έθιχα/Écija). Όπως μπορείτε να κατανοήσετε, ο Ισίδωρος είχε κάθε λόγο να μισεί τους Ρωμαίους, επειδή έδιωξαν την οικογένειά του από την πατρίδα της Καρχηδόνα. Ωστόσο, παρόλο το μίσος που έτρεφε για τους Ρωμαίους, ήταν αδιανόητο για τον Ισίδωρο (κατά το πρώτο μισό του 7ου αιώνα) να σκεφτεί ότι η πολιτική οντότητα που εξόρισε την οικογένειά του ήταν κάτι άλλο από ΟΙ Ρωμαίοι (Η Ρωμαϊκή πολιτεία, Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, respublica/imperium Romanorum κλπ).
Σε περίπτωση που κάποιοι τυχαίνει να είστε τόσο μα τόσο ανιστόρητοι (το λέω επειδή μερικές φορές ορισμένα καλικατζαράκια μου αφήνουν κάτι σχόλια που με κάνουν να απορώ με το απύθμενον της άγνοιάς τους 🙂 ) και δεν γνωρίζετε ότι το κράτος που παρωνυμιάζετε ως «Βυζάντιο» ήταν η άπτωτη Ρωμαϊκή πολιτεία (respublica Romana), σας το εξηγεί στα γρήγορα ο Ralph Mathisen (βλ. εδώ, εδώ, εδώ κλπ) σ΄αυτό εδώ το γιουτιουμπάκι:
[13:50-14:34] [this] respect for tradition, respect for the rule of law is one of the things that made the Roman state. The Roman government was a Roman republic [and it] lasted from 509 BC until the fall of Constantinople in 1453 CE. Rome was always a republic, it was always called a republic (εννοεί respublica/πολιτεία). So it lasted for nearly 2000 years, which is easily the longest lasting continually functioning government that the world has ever seen.
Η λεποτμερής εξήγηση 3000 σελίδων είναι το τρίτομο magnum opus του A.M.H. Jones The Later Roman Empire 284-602 (Blackwell 1964), οι 2000 σελίδες του οποίου περιγράφουν την Ανατολική/Άπτωτη Ρωμανία (περιγραφή του έργου από τον Clifford Ando εδώ στο 30:00-36:18 και προσέξτε τα γέλια του ακαδημαϊκού κοινού στο τέλος). Αν θέλετε κάτι πιο σύντομο, υπάρχει το Η Ρώμη που δεν έπεσε (The Rome that did not fall) των Gerard Friell & Stephen Williams (Routledge 1998).
Παραθέτω μερικές σελίδες για το Identikit του Ισιδώρου από το βιβλίο της Erica Buchberger, Shifting Ethnic Identities in Spain and Gaul, 500-700: From Romans to Gaul and Franks (Amsterdam University Press 2017).
Με μωβ έχω σημειώσει τα σημεία όπου η Buchberger τονίζει την έχθρα του Ισιδώρου για τους Ρωμαίους και την αιτία της (εξορία της οικογένειάς του από την Νέα Καρχηδόνα). Στις παραπάνω σελίδες θα βρείτε στα αγγλικά τα χωρία του Ισιδώρου για τους Ρωμαίους που θα σχολιάσω παρακάτω.
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τα 20 βιβλία με τις Ετυμολογίες του Ισιδώρου. Στο βιβλίο 15 περιγράφει την Κωνσταντινούπολη ως «πόλη της Θράκης που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος», «τωρινή έδρα της Ρωμαϊκής αρχής» (nunc Romani imperii sedes) και «κεφαλή όλης της Ανατολής, όπως η Ρώμη είναι της Δύσης»:
[XV.I.42] Constantinopolim urbem Thraciae Constantinus ex nomine suo instituit, solam Romae meritis et potentia adaequatam. Hanc conditam primum a Pausania rege Spartanorum, et vocatam Byzantium, vel quod tantum patet inter Adriaticum mare et Propontidem, vel quod sit receptaculum terrae marisque copiis. Vnde et eam Constantinus aptissimam condere iudicavit, ut et receptaculum sibi terra marique fieret. Vnde et nunc Romani imperii sedes et totius caput est orientis, sicut et Roma occidentis.
2. Η Ιστορία του Ισιδώρου
Για να δούμε τώρα την Ιστορία των ρηγάδων των Γότθων, Βανδάλων και Σουήβων του Ισιδώρου.
Ο Ισίδωρος ξεκινάει την ιστορία του εισάγωντας τον βασικό πρωταγωνιστή της: Οι Γότθοι είναι ένα πανάρχαιο έθνος που κατάγονται από τους Γογ και Μαγόγ. Το όνομά τους [μετεφρασμένο] «στην γλώσσα μας» (in nostram linguam, i.e., λατινικά) σημαίνει tecti (καλυμμένοι, προστατευμένοι), δηλαδή fortitudo (σθένος, ανδρεία/ηνορέη). Κανένα άλλο έθνος δεν ταλαιπώρησε τόσο πολύ την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία (nulla enim gens in orbe fuit quae Romanum imperium adeo fatigaverit ut hi). Ο Μεγαλέξανδρος τους ανακήρυξε αποφευκτέους (κίνδυνο που πρέπει να αποφεύγεται), ο Πύρρος τους φοβήθηκε κι ο Καίσαρας τους έτρεμε.
1. Gothorum antiquissimam esse gentem certum est: quorum originem quidam de Magog, filio Japhet, suspicantur educi a similitudine ultimae syllabae, et magis de Ezechiele propheta id colligentes. Retro autem eruditio eos magis Getas quam Gog et Magog appellare consuevit. Gens fortissima etiam Judaeam terram vestatura describitur
2. Interpretatio autem nominis eorum in linguam nostram tecti, quo significatur fortitudo; et re vera, nulla enim gens in orbe fuit quae Romanum imperium adeo fatigaverit ut hi. Isti enim sunt quos etiam Alexander vitandos pronuntiavit, Pyrrhus pertimuit, Caesar exhorruit. (Ex Oros.) Per multa quippe retro saecula ducibus usi sunt, postea regibus, quorum oportet tempora per ordinem cursim exponere, et quo nomine actuque regnaverint, de historiis libata retexere.
Το πρώτο ιστορικό γεγονός στο οποίο ο Ισίδωρος εντάσσει τους Γότθους είναι η μάχη των Φαρσάλων (48 π.Χ.) μεταξύ του Καίσαρα και του Πομπηΐου. Αυτή είναι και η μόνη στιγμή που οι «Γραικοί» (Graeci) αναφέρονται στην Ιστορία του Ισιδώρου, εντός μιας λίστας «ανατολικών λαών» που πολέμησαν για τον Πομπηΐο, όπως [υποτίθεται] και οι Γότθοι. Από αυτό το σημείο και έπειτα, οι «Γραικοί» δεν ξαναναφέρονται στην υπόλοιπη Ιστορία ως ιστορικός λαός.
3. Anno ante aeram conditam XII, dum pro arripiendo reipublicae imperio, Cn. Pompeius et C. Julius Caesar arma civilia commovissent, Gothi, ad praebendum Pompeio auxilium, in Thessaliam adversus Caesarem pugnaturi venerunt. Ubi dum in Pompeii exercitu Aethiopes, Indi, Persae, Medi, Graeci, Armeni, Scythae, ac reliquae Orientis gentes evocatae adversus Julium dimicassent, isti prae caeteris Caesari fortius restiterunt. Quorum Caesar copia et virtute turbatus fertur fugam meditatus esse, nisi nox praelio finem dedisset. Tunc Caesar ait nec Pompeium scire vincere, nec Caesarem posse vinci. Nam si Pompeius vincere nosset, hodie cum tam asperis viris Caesarem superasset.
Στο επόμενο χωρίο, ο Ισίδωρος εισάγει το σύνηθες χρονολογικό σύστημα των ετών βασιλείας των Ρωμαίων αυτοκρατόρων (το αναφέρει και η Buchberger στις σελίδες που έχω παραθέσει παραπάνω) που διατηρεί μέχρι το τέλος της ιστορίας του. «Κατά το πρώτο έτος της βασιλείας Βαλεριανού και του Γαλλιηνού» (Anno imperii Valeriani et Gallieni primo) οι Γότθοι λεηλάσαν την Μακεδονία, την «Γραικία» (Graecia, η επαρχία Αχαΐας/Ελλάδος νοτίως του Σπερχειού και δυτικά του Αχελώου), το Ιλλυρικό, τον Πόντο και την Ασία και, τελικά, οι Ρωμαίοι (Romani) απέδωσαν πολλές τιμές στον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β΄ («Γοτθικός/Gothicus»), επειδή στη μάχη της Ναΐσσού (268/9) νίκησε έναν τόσο τρανό αντίπαλο (tam fortissima gentem) όπως οι Γότθοι.
4. Aera CCXCIV. Anno imperii Valeriani et Gallieni primo, Gothi, descensis montibus Alpibus, quibus inhabitabant, Graeciam, Macedoniam, Pontum, Asiam atque Illyricum vastaverunt. Ex quibus Illyricum et Macedoniam 15 ferme annis tenuerunt. Deinde a Claudio Imperatore superati sedes proprias repetunt. Romani autem Claudium Augustum pro eo quod tam fortissimam gentem a finibus reipublicae removisset, insigni gloria honorantes, in foro illi aureum clypeum, in capitolio auream statuam collocaverunt.
Στο επόμενο χωρίο, ο Ισίδωρος γράφει ότι, κατά το 26° έτος της βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου, οι Γότθοι εισέβαλαν στην χώρα των Σαρματών και κατέκλυσαν τους Ρωμαίους (Romanos), καταστρέφοντας και λεηλατώντας τα πάντα στο πέρασμά τους με την σφοδρή τους ηνορεή, αναγκάζοντας τον Κωνσταντίνο να εκστρατεύσει εναντίον τους. Ο Κων/νος κατάφερε να τους νικήσει με δυσκολία και να τους εξωθήσει πέρα από τον Δούναβη. Ήταν ήδη ξακουστός για τις νίκες του εναντίων άλλων εθνών, αλλά αυτή η νίκη του προσέδωσε πολύ περισσότερη δόξα. Οι Ρωμαίοι (Romani), με την ενθουσιώδη συναίνεση της συγκλήτου, του απέδωσαν (μεγάλες) δημόσιες τιμές επειδή νίκησε τέτοιο [τρανό] έθνος και αποκατέστησε την πάτριο πολιτεία (patriam rempublicam reformaverit).
5. Aera CCCLXIX, anno XXVI imperii Constantini, Gothi, Sarmatarum regionem aggressi, copiosissimis super Romanos irruerunt agminibus, vehementi virtute cuncta gladio et depraedatione vastantes. Adversus quos idem Constantinus aciem instruxit, ingentique certamine vix superatos ultra Danubium expulit, ne diversis gentibus virtutis gloria clarus, sed de Gothorum victoria amplius gloriosus. Quem Romani, acclamante senatu, publica laude prosecuti sunt quod tantam gentem vicerit, quod patriam rempublicam reformaverit.
Τα επόμενα δύο χωρία περιγράφουν τα Γοτθο-Ρωμαϊκά γεγονότα της βασιλειας του Βάλεντος (ανατολικός Ρωμαίος αυτοκράτορας, με δυτικό αυτοκράτορα πρώτα τον αδελφό του Βαλεντινιανό Α και μετά τον ανιψιό του Γρατιανό): Ο Γότθος ηγεμόνας Αθανάριχος έκανε διωγμό κατά των Χριστιανών, πολλοί από τους οποίους κατέφυγαν στις επαρχίες του ρωμαϊκού εδάφους (in Romani soli migrare provincias). Επειδή ο Βάλης ήταν Αρειανός, οι Γότθοι προσεβλήθησαν από το «μυσαρό και αιρετικό» αυτό δόγμα (Gothos persuasione nefanda sui erroris dogmati aggregavit).
6. Aera CDVII, anno V imperii Valentis, primus Gothorum gentis administrationem suscepit Athanaricus, regnans annos XIII, qui, persecutione crudelissima adversus fidem commota, voluit se exercere contra Gothos, qui in gente sua Christiam habebantur, ex quibus plurimos, qui Idolis immolare non acquieverunt, martyres fecit; reliquos autem multis persecutionibus affectos, dum pro multitudine horreret interficere, dedit licentiam, imo magis coegit de regno suo exire, atque in Romani soli migrare provincias.
7. Aera CDXV, anno XIII imperii Valentis, Gothi in Istrum adversus semetipsos in Athanarico et Fridigerno divisi sunt, alternis sese caedibus depopulantes. Sed Athanaricus Fridigernum Valentis imperatoris suffragio superat. Hujus rei gratia legatos cum muneribus ad eumdem imperatorem mittit, et doctores propter suscipiendam Christianae fidei regulam poscit. Valens autem a veritate catholicae fidei devius, et Arianae haeresis perversitate detentus, missis haereticis sacerdotibus, Gothos persuasione nefanda sui erroris dogmati aggregavit, et in tam praeclaram gentem virus pestiferum semine pernicioso transfudit, sicque errorem quem recens credulitas ebibit, tenuit, diuque servavit.
Στο επόμενο χωρίο (8) περιγράφει το έργο του Ουλφίλα (Gulfilas) και στο μεθεπόμενο χωρίο (9) τα γεγονότα που οδήγησαν στη μάχη της Αδριανουπόλεως (378 μ.Χ.). Οι Ούννοι ανάγκασαν τους Γότθους να διαβούν τον Δούναβη και να εγκατασταθούν στην Θράκη όπου, ύστερα από την καταπίεση των Ρωμαίων, αποφάσισαν να εξεγερθούν, λεηλατώντας την Θράκη και αποδεκατίζοντας τον Ρωμαϊκό στρατό (deletoque Romanorum exercitu) στην Αδριανούπολη.
8. Tunc Gulfilas eorum Gothorum episcopus Gothicas litteras condidit, et scripturas Novi ac Veteris Testamenti in eamdem linguam convertit. Gothi autem, statim ut litteras et legem habere coeperunt, instruxerunt sibi dogmatis sui Ecclesias, talia juxta eumdem Arium de ipsa divinitate documenta tenentes, ut crederent Filium Patri majestate esse minorem, et aeternitate posteriorem. Spiritum autem sanctum, nec Deum esse, neque substantiam Patris existere, sed per Filium creatum esse, utriusque ministerio deditum, et amborum obsequio subditum. Aliam quoque Patris sicut personam, sic et naturam asserentes; aliam Filii, aliam denique Spiritus sancti, ut jam non (secundum sanctae Scripturae traditionem) unus Deus et Dominus coleretur, sed, juxta idololatriae superstitionem, tres dii venerarentur. Cujus blasphemiae malum per decessum temporum, regumque successum, annis CCXIII tenuerunt. Qui tandem reminiscentes salutis suae, renuntiaverunt inolitae perfidiae, et per Christi gratiam ad unitatem fidei catholicae pervenerunt.
9. Aera CDXVI, anno XIV imperii Valentis, Gothi, qui primum Christianos a terra sua expulerant, rursus ipsi ab Hunnis cum rege suo Athanarico expulsi sunt; transitoque Danubio, cum vim ferre non possent Valentis imperatoris, sese non depositis armis tradunt, et Thraciam ad inhabitandum accipiunt. Sed ubi viderunt se opprimi a Romanis contra consuetudinem propriae libertatis, ad rebellandum coacti sunt. Thraciam ferro incendiisque depopulantur, deletoque Romanorum exercitu, ipsum Valentem jaculo vulneratum, in quadam villa fugientem, succenderunt, ut merito ipse ab eis vivus temporali cremaretur incendio, qui tam pulchras animas ignibus aeternis tradiderat.
Τα χωρία 11 και 12 περιγράφουν γεγονότα που συνέβησαν επί βασιλείας Μεγάλου Θεοδοσίου. «Εξαιτίας της καλοσύνης του Θεοδοσίου», οι Γότθοι έγιναν φοιδεράτοι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (εδώ αντιγράφει τον Ορόσιο που γράφει «εξαιτίας της ανδρείας και καλοσύνης του Θεοδοσίου», με τον Ισίδωρο να αφαιρεί την «ανδρεία/virtus» του Θεοδοσίου, adv. pag., 7.34.7: uirtutem benignitatemque Theodosii Romano sese imperio dediderunt).
11. Aera CDXIX, anno imperii Theodosii Hispani III, Athanaricus cum Theodosio jus amicitiamque disponens, mox Constantinopolim pergit, ibique quinto decimo die postquam fuerat a Theodosio honorabiliter susceptus interiit. Gothi autem, proprio rege defuncto, aspicientes benignitatem Theodosii imperatoris, inito foedere, Romano se imperio tradiderunt et fuerunt cum Romanis XXVIII annis.
12. Aera CDXX, anno imperii Theodosii IV, Gothi, patrocinium Romani foederis recusantes, Alaricum regem sibi constituunt, indignum judicantes Romanae esse subditos potestati, eosque sequi, quorum jam pridem leges imperiumque respuerant, et de quorum se societate praelio triumphantes averterant.
Στα χωρία 13-329, η χρονολόγηση (όταν υπάρχει) γίνεται με τα έτη βασιλείας των δυτικών Ρωμαίων αυτοκρατόρων, Ονωρίου και Βαλεντινιανού Γ΄. Από το χωρίο 30 (Μαρκιανός) μέχρι το τέλος της ιστορίας (Μαυρίκιος, Φωκάς, Ηράκλειος), η χρονολόγηση γίνεται με τα έτη βασιλείας των άπτωτων/ανατολικών Ρωμαίων αυτοκρατόρων:
30. Aera CDXC, anno primo imperii Marciani, Turismundus, filius Theuderedi, provehitur ad regnum anno uno. Qui dum in ipsis regni sui exordiis feralis ac noxius hostilia inspiraret, et multa ageret insolentius, a Theuderico et Frigdarico fratribus est occisus.
[…]
58. Aera DCXLI, an. imp. Mauricii XXI, exstincto Liuvane, Wictericus regnum, quod vivente illo invaserat, vindicat ann. VII. Vir quidem strenuus in armorum arte, sed tamen expers victoriae. Namque adversus militem Romanum praelium saepe molitus, nihil satis gloriose gessit praeter quod milites quosdam Segontiae per duces obtinuit. Hic in vita plurima illicita fecit, in morte autem, quia gladio operatus fuerat, gladio periit. Mors quippe innocentis inulta in illo non fuit: inter epulas enim prandii conjuratione quorumdam est interfectus, corpus ejus viliter est exportatum atque sepultum.
59. Aera DCXLIIX, an. imp. Phocatis octavo, Gundemarus post Wictericum regnat an. II. Hic Vascones una expeditione vastavit, alia militem Romanum obsedit. Morte propria Toleti decessit.
60. Aera DCL, an. imperii Heraclii II. Sisebutus christianissimus post Gundemarum, ad regale fastigium evocatur, regnat ann. VIII, mens. VI; qui initio regni Judaeos ad fidem Christianam permovens, aemulationem quidem habuit, sed non secundum scientiam; potestate enim compulit quos provocare fidei ratione oportuit. Sed, sicut est scriptum, sive per occasionem, sive per veritatem, donec Christus annuntiatur. Fuit autem eloquio nitidus, sententia doctus, scientia litterarum magna ex parte imbutus. In judiciis justitia et pietate strenuus ac praestantissimus, mente benignus, splendore regni praecipuus, in bellicis quoque documentis ac victoriis clarus.
Στο χωρίο 58 που παρέθεσα («21° έτος βασιλείας Μαυρικίου»), ο Βησιγότθος βασιλιάς Βικτέρικος πολέμησε εναντίον των Ρωμαίων στρατιωτών (adversus militem Romanum) από την «Βυζαντινή» /Ρωμαϊκή Ισπανία. Με αυτό αρχίζουν τα χωρία που αναφέρουν μάχες Βησιγότθων και Ρωμαίων («Βυζαντινών») στην Ισπανία, τις οποίες περιγράφει η Buchberger στις σελίδες 70-1 που παρέθεσα παραπάνω.
Προηγουμένως, στο χωρίο 54 ο Ισίδωρος περιγράφει τις μάχες του Βησιγότθου ρήγα Ρεκκαρέδου Α΄ (586-601) εναντίον των πολεμίων εθνών (adversus infestas gentes) του βασιλείου του. Ο Ρεκκάρεδος αντμετώπισε τους Φράγκοους, την «αυθάδεια/αλαζονεία των Ρωμαίων» (contra Romanorum insolentias) και «επιδρομές των Βασκόνων/Βάσκων» (irruptiones Vascorum). Η Buchberger περιγράφει το χωρίο στην σελίδα 47 που έχω παραθέσει.
54. Egit etiam gloriose bellum adversus infestas gentes fidei suscepto auxilio. Francis enim sexaginta ferme millium armatorum copiis Gallias irruentibus, misso Claudio duce adversus eos, glorioso triumphavit eventu. Nulla unquam in Hispaniis Gothorum victoria, vel major in bello, vel similis exstitit. Prostrati sunt enim et capti multa millia hostium, residua vero exercitus pars, praeter spem in fugam versa, Gothis post tergum insequentibus, usque in regni sui finibus caesa est. Saepe etiam et lacertos contra Romanorum insolentias et irruptiones Vasconum movit. Unde non magis bella tractasse, quam potius gentem, quasi in palaestrae ludo, pro uso certaminis videtur exercuisse.
Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα διαβάσετε και μόνοι μας. Να θυμάστε πως, όπως εξηγεί και η Buchberger στις σελίδες που παρέθεσα, όλα τα χωρία που αναφέρουν Ρωμαίους εχθρούς των Βησιγότθων στην Ισπανία, εννοούν αυτούς που ανιστόρητα παρωνυμιάζετε ως «Βυζαντινούς».
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την αγγλική μετάφραση του (βραχέος) Χρονικού του Ισιδώρου (αφ΄ιδρύσεως κόσμου έως την αρχή της βασιλείας του Ηρακλείου). Παραθέτω τα γεγονότα από τα χωρία για τις βασιλείες των διαδόχων του Ιουστινιανιού. το πιο διασημο χωρίο αυτού του χρονικού είναι στο 120: Στην αρχή της βασιλείας του Ηρακλείου (610-641), οι Σλάβοι πήραν την Γραικία από τους Ρωμαίους (Sclavi Graecia Romanis tulerunt), οι Πέρσες πήραν την Συρία, την Αίγυπτο και πολλές άλλες επαρχίες και, ταυτόχρονα, στην Ισπανία ο βασιλιάς των Γότθων Σισέβουθος πήρε μερικές πόλεις από τους Ρωμαίους στρατιώτες (της «Βυζαντινής» Ισπανίας). Η «Γραικία» που πήραν οι Σλάβοι είναι είτε όλο το Ιλλυρικό (όπως εδώ στις Ετυμολογίες), είτε μόνο η επαρχία Αχαΐας/Ελλάδος (όπως στην Ιστορία των Ρηγάδων και στις Ετυμολογίες (XIV.VII.3) εκεί που ορίζει το Maleum promontorium Graeciae, δηλαδή Μαλέας = ακρωτήριο της Γραικίας, βλ. εδώ).
116. Justin the younger ruled for eleven years. He destroyed those who had spoken out against the Synod of Chalcedon and ordered the effigy of the 150 fathers to be burned by the people in the time of sacrifice. The Armenians first received the faith of Christ at that time. The Gepids were extinguished by the Lombards. At the same time Martin, bishop of Braga in Galicia, was regarded as illustrious in prudence and the teaching of the Catholic faith. The patricius Narses, after he had overcome King Totila of the Goths in Italy in the time of the Augustus Justinian, was frightened by the threats of the empress Sophia, wife of Justin, and so invited the Lombards from Pannonia and introduced them into Italy. At that time Leovigild, king of the Goths, brought back, under the power of his kingdom, certain regions of Spain that were rebelling against him.
117. Tiberius ruled for seven years. The Lombards, expelled by the Romans, entered Italy. The Goths were divided into two by Hermenegild, son of King Leovigild, and they were devastated with mutual slaughter.
118. Maurice ruled for twenty-one years. The Suevi, held by King Leovigild, were subjected by the Goths. The Goths were also converted to the Catholic faith, having been summoned by that most religious prince, Reccared. The Avars, fighting against the Romans, were defeated more by gold than by iron. Thrace was seized by the Huns. At this time, Leander excelled in the teaching of the faith and the sciences for the conversion of the Gothic people in Spain.
119. Phocas ruled for eight years. Made emperor as the result of a military revolt, he killed the emperor Maurice and many of the nobles. In his time the Prasini and the Veneti waged civil war throughout the east and Egypt and prostrated themselves with mutual slaughter. In addition, very grave battles were fought against the republic of the Persians, in which the Romans were forcefully beaten and lost many provinces up to the Euphrates River as well as, they say, Jerusalem.
120. Heraclius has completed five years of his imperial rule. At the beginning, the Slavs took Greece from the Romans; the Persians took Syria, Egypt, and many provinces. Also in Spain, Sisebut, king of the Goths, took certain cities from the same Roman “militia” and converted the Jews subject to his kingdom to the faith of Christ.
121. 5,814 years have passed from the beginning of the world to the present era 654 [616 AD], that is, to the fifth year of the imperium of Heraclius and the fourth of the most glorious prince Sisebut.
**Συμπλήρωμα**
Ιωάννης Βικλάριος
Όποιος ενδιαφέρεται για συγκρίσεις, εδώ μπορεί να διαβάσει το Χρονικό του Ιωάννη Βικλαρίου, ενός Καθολικού Γότθου από την Βησιγοτθική Λουσιτανία που σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και, αφού επέστρεψε στην πατρίδα του και το Βησιγοτθικό βασίλειο ασπάστηκε επίσημα τον Καθολισμό μετά την Γ΄ Σύνοδο του Τολέδου (589), έγραψε ένα χρονικό για τα γεγονότα ης περιόδου 567-590 που συνέβησαν στο Βησιγοτθικό βασίλειο και την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία (το δήθεν «Βυζάντιο»). Όπως και ο Ισίδωρος, ο Ιωάννης χαρακτηρίζει τους Ρωμαίους πάντοτε με το ιστορικό τους όνομα (Romani), με την διαφορά ότι τους έβλεπε φιλικά, αντίθετα από τον Ισίδωρο που τους έβλεπε ως μισητούς εχθούς.
Παραθέτω ένα παράδειγμα από το 10° έτος (574) βασιλείας του Ιουστίνου Β΄, όπου ο Ιωάννης γράφει πως οι Σκλαβηνοί λεηλάτησαν πολλές πόλεις των Ρωμαίων στην Θράκη (Sclavini in Thracia multas urbes Romanorum pervadunt):
Αnno X Justini imperatoris qui est Leovigildi regis VIII annus, Bandarius gener Justini principis a Langobardis praelio vincitur, et non multo post vitae finem accipit. Romanus filius Anagasti patricii magister militiae, gentis Suevorum regem vivum cepit: quem cum suo thesauro, uxore et filiis Constantinopolim adducit, et provinciam eorum in Romanorum dominium redigit. Leovigildus rex in Gallaecia Suevorum fines conturbat, et a rege Mirone per legatos rogatus pacem eis pro parvo tempore tribuit. Sclavini in Thracia multas urbes Romanorum pervadunt, quas depopulatas vacuas reliquere. Abares littora maris captiose obsident, et navibus littora Thraciae navigantibus satis infesti sunt. Post Benedictum Romanae Ecclesiae Pelagius junior ordinatur episcopus. Praeest annis XI.
Όταν ο Ιωάννης Βικλάριος θέλει να πει πως ο Βησιγότθος πρίγκιπας Ερμενέγλιδος έφυγε από το Βησιγοτθικό βασίλειο και πήγε στην «Βυζαντινή» παράλια λωρίδα, γράφει πως κατέφυγε στην (μία και μοναδική) respublica = (ρωμαίκή) πολιτεία (ad rempublicam commigrante). Ο ίδιος όρος (respublica Romana) χρησιμοποιείται και για το «“βυζαντινό” εξαρχάτο της Ραβέννας».
Εξαρχάτο Ραβέννας:
Αnno VII Justini imperatoris qui est Leovigildi V annus, Alboinus Langobardorum rex factione conjugis suae a suis nocte interficitur. Thesauri vero ejus cum ipsa regina in reipublicae Romanae ditionem obveniunt, et Langobardi sine rege et thesauro remansere.
Ερμενέγιλδος:
Anno II Mauricii imperatoris, qui est Leovigildi XVI annus, Leovigildus muros Italicae antiquae civitatis restaurat, quae res maximum impedimentum Hispalensi populo exhibuit. His diebus Andeca in Gallaecia Suevorum regnum cum tyrannide assumit, et Sifeguntiam relictam Mironis regis in conjugium accepit: Eboricum regno privat, et monasterii monachum facit. Leovigildus rex filio Hermenegildo ad rempublicam commigrante, Hispalim pugnando ingreditur:
Φρεδεγάριος
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε το Χρονικό του Φρεδεγαρίου που γράφτηκε στην Βουργουνδική μερίδα της Μεροβίγγειας Γαλλίας (δηλαδή στο κατεκτημένο από τους Φράγκους Βουργουνδικό βασίλειο) στα μέσα του 7ου αιώνα. Εδώ ο όρος «Ρωμαίοι» (Romani) έχει την πολιτική σημασία της άπτωτης Ρωμανίας («Βυζάντιο») και την τοπική εθνοτική σημασία του Γαλλο-Ρωμαίου. Respublica = πολιτεία είναι πάντοτε η Άπτωτη Ρωμανία.
Παράλια «Βυζαντινή» λωρίδα στην Ισπανία: Ο Σισέβουθος κετάκτησε πολλές παράλιες πόλεις της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας:
XXXIII. Eo anno, mortuo Betterico, Sisebodus successit in Spaniae regnum, vir sapiens et per totam Spaniam laudabilis valde, pietate plenissimus. Nam et adversus manum publicam fortiter dimicavit. Provinciam Cantabriam Gotthorum regno subegit, quam aliquando Franci possederant. Dux, Francio nomine, qui Cantabriam tempore Francorum subexerat, tributo Francorum regibus multo tempore impleverat. Sed cum a parte imperii fuerat Cantabria revocata, a Gotthis, ut supra legitur, praeoccupatur, et plures civitates ab imperio Romano Sisebodus in littore maris abstulit, et usque fundamentum destruxit. Cumque Romani ab exercitu Sisebodi trucidarentur, Sisebodus dicebat pietate plenus: Heu me miserum, cujus tempore tanta sanguinis humani effusio fitur! Cuicunque poterat occurrere de morte liberabat. Confirmatum est regnum Gotthorum in Spania per maris littora usque montes Pyrenaeos.
Πολιτεία: Ο Φωκάς, δούξ και πατρίκιος της πολιτείας/respublica, καθαίρεσε τον αυτοκράτορα Μαυρίκιο και παρέλαβε την βασιλεία:
XXIII. Eo anno Focas dux et patricius reipublicae, victor a Persis rediens, Mauricium imperatorem interfecit, et loco ipsius imperium assumpsit.
