Ο Παλαιστινο-Αμερικάνος διανοούμενος Edward Said το 1978 έγραψε το βιβλίο «Οριενταλισμός» (Orientalism) στο οποίο άσκησε κριτική στην αρνητική εικόνα με την οποία η Δύση απεικονίζει την Ανατολή ως εξωτική και υποδεέστερη. Επειδή η «Δύση» βρίσκεται δυτικά της Αδριατικής, οτιδήποτε ανατολικά αυτής δεν μπορεί να είναι «γνησίως Δυτικό». Ενα από τα ιστορικά πεδία όπου ο οριενταλισμός του Said είναι εμφανέστατος είναι η Βυζαντινολογία, δηλαδή η μελέτη της άπτωτης Ρωμανίας, την οποία όμως η Δύση έχει μάθει να περιγράφει ως κάτι μη ρωμαϊκό, «βυζαντινό» γιατί, όπως ανέφερα, η «γνήσια» ρωμαϊκότητα (Romanitas) κατανοείται ως κάτι το αποκλειστικά δυτικό που «φυσικά» δεν μπορεί να υπήρξε ποτέ ανατολικά της Αδριατικής.
Ο μεσαιωνολόγος Chris Wickham στο βιβλίο του Framing the Early Middle Ages: Europe and the Mediterranean 400–800 (Oxford University Press, 2005), για το οποίο βραβεύθηκε με το βραβείο Wolfson, υπενθυμίζει στους αναγνώστες του την παραδοσιακή οριενταλιστική εικόνα που έχει δημιουργήσει η δυτική ιστοριογραφία για το «Βυζάντιο» και προσθέτει ότι, δυστυχώς, η Δύση δεν έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη του «Βυζαντίου». Αυτό που αντίθετα ενδιέφερε πάρα πολύ την Δύση ήταν η «εξιχνίαση» κάποιας ρωμαϊκής «συνέχειας» στα μεταρωμαϊκά βασίλεια της Δύσης (τα βασίλεια Βισιγότθων, Φράγκων, Οστρογότθων κλπ), η οποία θα δικαιολογούσε την απόρριψη του όρου «βάρβαροι» για τους λαούς που κατοικούσαν σ΄αυτά τα βασίλεια, γιατί στο μυαλό πολλών δυτικών ιστορικών η «Δύση» δεν μπορεί ποτέ να είναι «βάρβαρη». Αυτό, σύμφωνα με τον Wickham, δημιούργησε μια αυταπάτη (illusion) ρωμαϊκής συνέχειας, η οποία δικαιολογείται με το σχήμα των «ημιεκρωμαϊσμένων βαρβάρων».
Σ΄αυτό εδώ το ντοκυμαντέρ για τους Γότθους λ.χ. θα ακούσετε την εξωφρενική άποψη (41:33-9) ότι στους Βισιγότθους της Ισπανίας διατηρήθηκαν τα τελευταία υπολείμματα του Ρωμαϊκού πολιτισμού και ότι (41:53-9) είναι οι απόγονοι των Γότθων αυτοί που διατήρησαν ζωντανή την ρωμαϊκή φλόγα. 🙂
Σύμφωνα με τον ιστορικό Μichael Kulikowski (ακούστε τον εδώ στο 03:03-41), κατά την περίοδο 1980-2000 το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επιστημών (ESF) χρηματοδότησε συνέδρια τα οποία γέμισαν 15 τόμους με υλικό που «έδειχνε» ότι η (δυτική) Ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν έπεσε ποτέ και ότι οι σχέσεις Ρωμαίων και Γερμανών κατά την ύστερη αρχαιότητα ήταν τόσο φιλικές όσο αυτές των Γάλλων και Γερμανών στην Ε.Ε. 🙂
Αναγκαία προϋπόθεση όλων αυτών των αφηγημάτων που παρουσιάζουν τους «ημιεκρωμαϊσμένους βαρβάρους» ως διαδόχους των Ρωμαίων είναι «φυσικά» η άρνηση της ρωμαϊκότητας της άπτωτης Ρωμανίας: αναβαφτίζεται «Βυζάντιο», περιγράφεται οριενταλιστικά ως «ανατολίτικη», «δεσποτική», «γραικική» και «θρησκόληπτη» και τελικά αποβάλλεται από τη συζήτηση περί ρωμαϊκής κληρονομιάς.
Θα συζητήσω σε άλλη ανάρτηση την αδιάλειπτη επιβίωση της ρωμαϊκότητας (όνομα και περιεχόμενο) στην άπτωτη Ρωμανία. Στη σημερινή ανάρτηση θα αρκεστώ στον σχολιασμό της οριενταλιστικής απεικόνισης του «Βυζαντίου» σε δυο ταινίες που υπέπεσαν στην αντίληψή μου.
Στην ταινία (μίνι σειρά) Attila (2001), ο Gerard Butler υποδύεται τον Αττίλα και ο Powers Boothe τον Φλάβιο Αέτιο.
Το παραπάνω βίντεο ξεκινά με τον Φλάβιο Αέτιο φυλακισμένο να λέει «είμαι ο Φλάβιος Αέτιος, η Ρώμη αντέχει και εγώ θα αντέξω», χωρίς να εξηγεί πουθενά ότι ο Αέτιος γεννήθηκε στο Δορύστολον (Κάτω Μυσία) της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια δείχνει την δυτική ρωμαϊκή αυλή στην Ρώμη (όχι στην Ραβέννα), όπου ο νεαρός δυτικός αυτοκράτορας Βαλεντινιανός Γ΄λέει ότι οι Ρωμαίοι θα νικήσουν τους Ούννους όπως νίκησαν ένα σωρό άλλους λαούς (Πάρθοι, Σκύθες, Μακεδόνες κλπ) στο παρελθόν και ότι οι νίκες που πέτυχαν οι Ούννοι ήταν εναντίον των ανατολικών Ρωμαίων που δεν είναι σαν εμάς τους δυτικούς. Προσέξτε ότι η δυτική αυλή απεικονίζεται ως τυπικά ρωμαϊκή (οι περισσότεροι θεατές αναγνωρίζουν αμέσως ως χολυγουντιανούς Ρωμαίους τους φρουρούς πίσω από τον Βαλεντινιανό). Στο [0:53] αρχίζει η συνομιλία Βαλεντινιανού και Φλαβίου Αετίου που αποφυλακίστηκε για να αντιμετωπίσει τον ουννικό κίνδυνο. Προσέξτε ότι και ο Φλάβιος Αέτιος απεικονίζεται επίσης ως χουλυγουντιανός Ρωμαίος. Στο [1:09] ο Φλάβιος Αέτιος φτάνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου η ανατολική ρωμαϊκή αυλή, απεικονίζεται οριενταλιστικά ως ΜΗ χολυγουντιανά ρωμαϊκή: οι «βυζαντινοί» φρουροί του Θεοδοσίου Β΄ ΔΕΝ είναι ντυμένοι σαν χολυγουντιανοί Ρωμαίοι, αλλά έχουν χρυσαφένιους ψευδοθώρακες και η αδελφή του Θεοδοσίου Πουλχερία είναι μελανειμονούσα καλόγρια, η οποία αναλαμβάνει να κλείσει σε μοναστήρι την «παρδαλή» Ονωρία. Στη συνέχεια, ο Θεοδόσιος ρωτάει τον Αέτιο αν έφερε τίποτα λεφτά (02:20: and money?), με τρόπο που να στιγματίζει την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ως φτωχότερη και υποδεέστερη, σε μια εποχή που είχε τριπλάσιο φορολογικό εισόδημα σε σχέση με την δυτική!
Η αποκορύφωση της οριενταλιστικής απεικόνισης του Βυζαντίου είναι η τελευταία σκηνή όπου ο Θεοδόσιος Β΄ απεικονίζεται να φορά … παπούτσια Αλαντίν που συνήθως αποτελούν τμήμα της μεταμφίεσης σε Τζίνι. 🙂 🙂 🙂
Αν θέλετε να δείτε πως ντυνόταν ένας Ανατολικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας του 5ου αιώνα, δείτε τον Κολοσσό της Βαρλέττας που οι σταυροφόροι σούφρωσαν από την Κωνσταντινούπολη το 1204 και μάλλον συμβολίζει τον Λέοντα Α΄ τον Θράκα/Βέσσο.
Η επόμενη ταινία που θα σχολιάσω είναι Η Τελευταία Λεγεώνα / The Last Legion (2007) όπου ο Colin Firth υποδύεται τον «γνήσιο Ρωμαίο» (true Roman) και U.R. διοικητή Αυρήλιο.
Καθώς ο Ben Κingsley, που στην ταινία υποδύεται τον μάγο Μέρλιν, λέει στην αφήγηση (00:08-15) ότι η πλέον απειλούμενη Ρώμη κάλεσε πίσω τους άριστους και πιο θαρραλέους των στρατιωτών της για να την υπερασπίσουν, στην εικόνα φαίνεται ο έφιππος Colin Firth να επιστρέφει και στο [00:52] χαρακτηρίζεται «γνήσιος Ρωμαίος» (true Roman). Στο [01:22] ο «γνήσιος Ρωμαίος» λέει ότι «στην Αλεξάνδρεια σου κόβουν το χέρι αν κλέψεις», μεταφέροντας αναχρονιστικά στην ρωμαϊκή Αλεξάνδρεια του 5ου αιώνα το μεταγενέστερο ισλαμικό εθιμικό δίκαιο. Με αυτόν τον τρόπο, η Αλεξάνδρεια του 5ου αιώνα απορρωμαιοποιείται ως «εξοτικά ανατολίτικη». Αμέσως μετά, η σκηνή δείχνει έναν Οστρογότθο (Οδόακρος ; ) να κάθεται στον θρόνο της Ρώμης και να δέχεται μια πρεσβεία από την Κωνσταντινούπολη. Βλέπουμε έναν μελαμψό πρέσβη που τον υποδύεται ο Σουδανός ηθοποιός Alexander Siddig, ο οποίος πάντοτε υποδύεται ανατολίτικους ρόλους (λ.χ. τον πρίγκιπα Ντόραν στο Game of Thrones, τον καλό Άραβα στο Kingdom of Heaven κλπ), και μια δυάδα μελαμψών φερετζούδων ακολούθων αμαζόνων που φοράνε χρυσό φερετζέ. Στο τέλος του βίντεο (02:35), η μελαμψή φερετζού φρουρός λέει με ινδική προφορά πως υπηρετεί τον (ανατολικό) αυτοκράτορά της και ότι γεννήθηκε στην νότια Ινδία. 🙂 🙂 Εδώ κάθε νοήμων άνθρωπος με στοιχειώδη ιστοριογνωσία απορεί με τον βαθμό ανιστοριογνωσίας αυτού που έγραψε το σενάριο. Όχι μόνο η «Ανατολική Αυτοκρατορία» δεν χαρακτηρίζεται ποτέ Ρωμαϊκή, αλλά η ανατολικότητά της τονίζεται τόσο πολύ που τα εδάφη της «μετατοπίζονται» … ως την νότια Ινδία!
smerdaleos 
Ας βάλω κάποια πράγματα σε μια λίστα που σκεφτόμουνα. Αν κολλάει κάπου καλύτερα η ερώτηση μου μεταφερε την.
1. Η Δύση είναι δυτικά της Αδριατικής, οπότε είμαστε εκτός.
2. Η Δύση ιδρύθηκε στην ουσία απο την Δυτική εκκλησία δηλαδή Καθολικισμός και τα παράγωγα του οι πάμπολες Προτεσταντικές αιρέσεις. Σαν Ορθόδοξοι είμαστε εκτός.
3. Οι Αρχαίοι Ρωμαίοι και αργότερα οι μεσαιωνικοί Δυτικοί πίστευαν ότι καταγόντουσαν απο τους Τρώες. Άρα οι Έλληνες είναι οι εχθροί τους.
4. Οι μεσαιωνικοί Ρωμιοί ήταν επίσης εχθροί τους. Η ανατολική Ρωμανία ήταν η Περσία των Καθολικών.
5. Έχουμε άλλο αλφάβητο απο τους Δυτικούς. Τους φαίνεται όσο περίεργο μας φαίνεται εμας το Κυριλικό.
6. Από την εποχή του χαλκού μέχρι σήμερα σχεδόν 3.000 χρόνια ούτε σαν Έλληνες ούτε σαν Ρωμιοί ενδιαφερθήκαμε ποτέ για την Ευρώπη. Οι Ρωμαίοι έσπειραν τον Ελληνισμό στην Ευρώπη, εμείς χεστήκαμε.
Από πότε αποφασίστηκε ότι όχι μόνο “ανοικωμεν εις την δύσιν” αλλά είμαστε η γενέτειρα της! απο την στιγμή που είμασταν πάντα εκτός;
Από πότε αποφασίστηκε ότι όχι μόνο “ανήκομεν εις την δύσιν” αλλά είμαστε η γενέτειρα της! απο την στιγμή που είμασταν πάντα εκτός;
—
Αρχέλαε καλημέρα. Ρωτάς δύο διαφορετικά πράγματα:
1) ανήκομεν εις την δύσιν
Αυτό προέκυψε στα τέλη του 18ου αιώνα, στο μυαλό λίγων μορφωμένων. Όπως έλεγε κι ο Κοραής «ο καλύτερος τρόπος για να γίνουμε σαν τους «προγόνους μας» είναι να μιμηθούμε τους Γάλλους που, με σειρά τους, μιμήθηκαν τους αρχαίους Αθηναίους».
2) η γενέτειρά της
Αυτό το αποφάσισαν οι δυτικοί τον 18ο αιώνα, όταν έπλασαν το παραμύθι “from Plato to NATO” (ότι η Δύση είναι πολιτισμικά ανώτερη επειδή είναι ο αποκλειστικός κληρονόμος της αρχαιοελληνικής πολιτισμικής ανωτερότητας). Δες το παρακάτω βίντεο του Ian Morris:
[03:35-04:20] [these ideas] go back to the 18th century. The Europeans were taking over the world and they didn’t know why. … there was someting unique and special about the ancient Greeks (και ακολουθεί αστεία για τους χρεοκοπημένους Νεοέλληνες, όπως στο SNL)
Στο παρακάτω βίντεο, ο Ιταλός μεσαιωνολόγος Alessandro Barbero συμμετέχει σε μια συζήτηση με θέμα πως πρέπει να χειριστούν οι Ιταλοί την αρχαία ρωμαϊκή κληρονομιά του τόπου τους. Αφού ο Barbero εξηγεί γιατί είναι προβληματικός ο ισχυρισμός ότι η ρωμαϊκή κληρονομιά είναι «δική μας» (των Ιταλών), το τελευταίο του επιχείρημα είναι «μην καταντήσουμε σαν την Ελλάδα»:
[19:58-21:02] Ma di per se, possedere quela grande eredità quasi per caso sul tuo territorio, non vuol dire niente. Pensate alla Grecia … tutta Europea è d’accordo che la Grecia antica è al inizio della nostra civiltà, e che i Greco hanno inventato tutto -la democrazia, la filosofia, tutto quello che volete- e tutta via noi vediamo -è molto brutto ma è un fatto- che la Grecia oggi è considerata un piccolo paese insignificante che nessuno rispetta, che viene trattato a pesce in faccia in Europa e a nessuno importa niente, nessuno pensa che come li hanno il Partenone allora debbano essere ripsettati. E quindi dobiamo stare attenti. Anche noi eravamo cosi. Anche da noi al inizio dell 1800 quando un Europeo veniva a vedere Pompei … diceva “che paese l’Italia (purtropo)”.
Μετάφραση: «Το να καταλήξεις να ζεις σε ένα σύγχρονο κράτος που στο έδαφός του τυχαίνει να έχει όλη αυτή την μεγάλη κληρονομιά (αρχαία μνημεία) δεν σημαίνει τίποτε (non vuol dire niente: δεν σε καθιστά σημαντικό). Σκεφτείτε την Ελλάδα … όλη η Ευρώπη συμφωνεί ότι η αρχαία Ελλάδα είναι η κοιτίδα του πολιτισμού μας και ότι οι αρχαίοι Έλληνες έχουν ανακαλύψει τα πάντα -δημοκρατία, φιλοσοφία κι ό,τι άλλο θέλετε- αλλά παρά ταύτα αυτό που βλέπουμε -είναι δυσάρεστο αλλά είναι γεγονός- είναι πως η Ελλάδα σήμερα θεωρείται ένα μικρό, ασήμαντο κράτος, το οποίο κανένας δεν σέβεται και το οποίο η Ευρώπη μεταχειρίζεται του κλότσου και του μπάτσου (a pesci in faccia). Επομένως, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Και εμείς (i.e., οι Ιταλοί) κάποτε ήμασταν έτσι. Και σε εμάς στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν κάποιος Ευρωπαίος ερχόταν στην Ιταλία για να δει την αρχαία Πομπηΐα έλεγε «τι [υπανάπτυκτος/απολίτιστος] τόπος είναι αυτή η Ιταλία!» [εδώ ο Barbero εννοεί πως αν οι Ιταλοί θέλουν να είναι υπερήφανοι για κάτι, ας είναι υπερήφανοι για αυτά που έχουν κατορθώσει ως σύγχρονο Ιταλικό έθνος-κράτος].
Για να εμπεδώσεις τα παραπάνω, να καταλάβεις την γελοιότητα των νεοελληνικών “bragging rights” (που λέει και ο Antigeist) και να ξεραθείς στα γέλια σαββατιάτικα, σου παραθέτω το βίντεο αλβανικής «εσωτερικής κατανάλωσης» (= αυταρέσκεια/bragging) του James Belusci όπου παρουσιάζει το αρχαίο θέατρο του Βουθρωτού ως «μαργαριτάρι» που έκτισαν οι «ένδοξοι πρόγονοι» των Αλβανών 🙂 🙂 🙂
[00:56-01:00] «Ποιος άλλος λαός (πέρα από τους Αλβανούς! 🙂 ) θα μπορούσε να κτίσει αυτό το μαργαριτάρι τον 4ο π.Χ. αιώνα;» 🙂 🙂 🙂 🙂
Και, μετά από αυτό, άκου τώρα τον Danny DeVito από την ταινία «Δίδυμοι» να λέει στον Άρνι «δεν θα σε παρουσιάσω στην μητέρα μας ντυμένο σαν γιδοβοσκό απ΄την Αλβανία (like a goatherder from Albania)»:
Και τον Dustin Hoffman στην ταινία “Wag the Dog” όπου εφευρίσκουν έναν ψεύτικο πόλεμο κατά της Αλβανίας (για να ξεχαστεί το ροζ σκάνδαλο του προέδρου), επειδή δήθεν η Αλβανία τους απειλεί με πυρηνικά όπλα. Τότε ο Hoffmann λέει «Ώπα! [τι κοτσάνα λέμε!] Τι πυρηνικά όπλα; Αυτοί εκεί είναι ‘wog‘ [= «σκουρόχρωμοι υπανάπτυκτοι»]
[01:53] «Πως πρέπει να σερβίρουμε το παραμύθι για το πείσουμε το αμερικανικό κοινό ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι στην Κίνα και συζητά για τον κίνδυνο της Αλβανίας στις ΗΠΑ;»
Μόλις απαντά ο ίδιος στην ερώτησή του «θα πούμε ότι εχουν πυρηνική βόμβα!», μετά προσθέτει:
[02:22] «Περίμενε!, περίμενε!, περίμενε! [δεν είναι καλό το σενάριο αυτό]! Δεν έχουν την ατομική βόμβα γιατί αυτή η βόμβα χρειάζεται τεχνολογία και αυτοί εκεί [οι Αλβανοί] είναι «ένα μάτσο “wogs“» (a bunch of wogs = «μια χούφτα σκουρόχρωμων υπανάπτυκτων»)
Συμπλήρωμα: Στην ταινία η Πτήση του Φοίνικα, κάποιος υποδύεται τον Έλληνα που παίζει ελληνική μουσική με μπουζούκι και προσφέρει το ούζο του στους Βρετανούς συνταξιδιώτες του για να πιουν. Τότε ένας Άγγλος παίρνει το ούζο και του λέει «πίνω γιατί μου έχει προκαλέσει πονοκέφαλο η “wog” μουσική σου» (μουσική των «σκουρόχρωμων υπανάπτυκτων»).
[03:36-04:09]
“from Plato to NATO” αυτό το καταλαβαινω σαν ψυχροπολεμική προπαγάνδα είναι εύκολο. αλλά νωρίτερα τον 18ο αιώνα όπως λες; μήπως ήταν απλά για γεωστρατηγικούς λόγους; να καταστρέψουν την Οθωμανική αυτοκρατορία οποτε γίναμε οι Κούρδοι των δυτικών;
Αλλά υπάρχει και η άλλη άποψη που κάπου είχα αρπάξει ότι οι Έλληνες, Ινδοί και Πέρσες (Αρία φυλή) χρησημοποιήθηκαν σαν αντιρωμαϊκό αντίδοτο στους Προτεσταντικούς κύκλους, οπότε δεν είναι ειλικρινής ο ρομαντισμός τους αλλά έχει πολιτικές διαστάσεις.
“from Plato to Nato” είναι ο γελοίος (και ανιστόρητος) τρόπος με τον οποίο οι δυτικοί κάποτε εξηγούσαν την ανωτερότητά τους με «αναγωγή» στην αρχαία Ελλάδα:
«είμαστε ανώτεροι, γιατί η αρχαία Ελλάδα ήταν ανώτερη και «εμείς» [οι Δυτικοί] είμαστε οι αποκλειστικοί κληρονόμοι της.»
Τυπικό παράδειγμα νοοτροπίας “from Plato to Nato” είναι ο αμερικάνος ψιλο-εθνικιστής/αντισλαμιστής κλασικιστής Victor Davis Hanson, ο οποίος στο παρακάτω βίντεο εξηγεί πως ο λόγος της ανωτερότητας της Αμερικής (και εν γένει της «Δύσης») είναι ότι είναι ο «αποκλειστικός» κληρονόμος του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.
Κάποια στιγμή στο παρακάτω βίντεο λέει «γιατί εμείς έχουμε καθαρό πόσιμο νερό και το Μεξικό δεν έχει;» και με ένα γελοίο άλμα “from Plato to NATO” καταλήγει στην φιλοσοφία του Σωκράτη 🙂 🙂 🙂 🙂
Για την γελοιότητα του άλματος “from Plato to NATO” (ότι τάχα οι αρχαίοι Έλληνες είχαν κάτι το σπέσιαλ που «εμείς» οι δυτικοί κληρονομήσαμε και γίναμε και «εμείς» σπέσιαλ) και την κριτική της δες το βίντεο του Ian Morris που παρέθεσα παραπάνω από το [07:15] και έπειτα.
Καταλαβα μπλέξιμο με δαύτους. Και γιατί δεν είναι “from Babylon to Nato”; Θα μπορούσαν να πάνε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο αν ήθελαν για να έχουνε πόσιμο νερό! Επειδή έτυχε και είμαστε γεωγραφικά στην ψευτο ύπειρο που λέγεται Ευρώπη; Τίθεται θέμα ράτσας; Ας πούμε οι Έλληνες είναι wogs αλλα οι ΑΡΧΑΙΟΙ Ελληνες ήταν λευκοί; Για το ότι μπορεί να είμαστε θύματα αντιρωμαισμού τι λες;
Και τι διάολο να την κάνει την Βαβυλώνα η Ευρώπη, βρε Αρχέλαε; Είναι στην Ευρώπη η Βαβυλώνα για να μπορέσει να την οικειοποιηθεί «αποκλειστικά» (χωρίς να μπορεί να την οικειοποιηθεί κάποιος άλλος λαός στον οποίο ασκεί ιμπεριαλιστική αποικιοκρατία); Είχε κάτι να της προσφέρει ως «ιδεατό παράδειγμα μιμήσεως»;
Η Αναγέννηση «ξεκλείδωσε» το διάβασμα της αρχαιοελληνικής γραμματείας, η οποία επέτρεψε στους Ευρωπαίους να αποκτήσουν έναν ορθολογικό νου, ώστε να παράξουν με τη σειρά τους νέα γνώση, επιστήμη και εφευρέσεις.
Όταν μπήκαν στον 18ο αιώνα, είχαν ήδη 2-3 αιώνες που είχαν συνδέσει την αρχαιοελληνική γραμματεία με την «χρήσιμη γνώση» που προσφέρει εφευρέσεις που, με την σειρά τους, προσφέρουν οικονομικά και στρατιωτικά πλεονεκτήματα (καλύτερα όπλα, ταχύτερα πλοία, ακριβέστερη πλοήγηση κλπ).
Έχοντας κατά νου αυτή την χρησιμότητα της αρχαιοελληνικής γραμματείας ως υπόβαθρο για την ορθολογική «χρήσιμη γνώση» (επιστήμη, εφευρετικότητα), έπλασαν τον μύθο «της ανωτερότητας του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, και της δύσης πυο είναι ο παοκλειστικός κληρονόμος του».
Την Βαβυλώνα τι διάολο να την κάνουν; Τι γνώση, τι παραδειγματα προς μίμηση έχει να προσφέρει;
Όταν η Γαλλική μοναρχία τον 16ο αιώνα (επί Αικατερίνης των Μεδίκων) αρχίζει σιγά σιγά να φτιάχνει ένα γαλλικό γραφειοκρατικό κράτος, ο Γάλλος δικαστής Jean Pyrrhus d’Angleberme γράφει «να υπερασπίζεστε τον Σαλικό νόμο [αποκαταστάθηκε τον 15ο αιώνα ως ο δήθεν πάτριος νόμος των Γάλλων], ΟΠΩΣ Ο ΡΩΜΑΙΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΕ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ!»
Την Βαβυλώνα τι να την κάνουν οι Γάλλοι; Από τα λατινικά δανείστηκαν τον όρο patria > patrie τον 15ο αιώνα και τον 16ο αιώνα αρχίζουν σιγά σιγά (οι λόγιοι) να τον χρησιμοποιούν για το ἐν τῇ γενέσει Γαλλικό κράτος.
Όταν τους ενδιέφερε να δομήσουν τα κράτη τους (1500-1700), ο «ένδοξος λαός» που προσπαθούσαν να μιμηθούν οι λόγιοι ήταν οι Ρωμαίοι. Ο συντηρητικός Charles Fontaine άσκησε κριτική σε εκείνους τους ομοεθνείς του λογίους που χρησιμοποιούσαν τον «ξένο [λατινογενή] και προσφάτως εισαχθέντα» όρο patrie ως υποκατάστατο του παραδοσιακού γαλλικού όρου pays (δεν καταλάβαινε ότι αυτοί που χρησιμοποιούσαν τον λατινογενή όρο patrie εννοούσαν κάτι περισσότερο από την «χώρα» = pays, εννοούσαν την ταύτιση patria = respublica με το ἐν τῇ γενέσει κράτος, την οποία αργότερα γενίκευσαν και εντατικοποίησαν οι Γάλλοι Εγκυκλοπαιδιστές τον 18ο αιώνα).
https://imgur.com/CFXms1x
Τι ακριβώς ξεκλείδωσε η αναγέννηση στην αρχαία Γραμματεία που δεν το έπραξαν στην ανατολή, εκτός κι αν τα τόσα χειρόγραφα βυζαντινών Ρωμαίων σαν του Ευσταθίου, του Παχυμέρη και τόσων άλλων είναι περιττά! Οι Βυζαντινοί μέσω της παλαιάς λογοτεχνίας κατασκεύασαν την φιλολογία, όπως και την λόγια εξειδικευμένη μουσική φιλολογία, σαν την πανέμορφη δυτική κλασσική που ακούμε σήμερα, με δική τους σημειογραφία και σύστημα ήχων, παρμένα σύμφωνα με την αρχαία παρασημαντική! Όπως οι Άραβες την πραγματική αριθμητική, συνδυάζοντας την τρομερά με την γεωγραφία και επίσης με τις τέχνες σαν τους Ρωμιούς! Πριν τον Έρασμο υπήρχε ο Ψελλός και ο Αβικένας κ.α! Πριν την βιομηχανική επανάσταση και τον ηλεκτρισμό, που είναι και το απόλυτα δώρα της Δύσης! Υπήρχαν κουτσά στραβά αυτόματες μηχανές στην Κωνσταντινούπολη, παιχνίδια, όπλα κ.α. Ξεκλείδωμα της ελληνιστικής τέχνης της αυτοματοποιητικής! Με την οποία η Βυζαντινή και η Αραβική αρχιτεκτονική μας πρόσφεραν έργα εξαιρετικά
Δεν δύναμαι να πέσω στο λάθος του αντιδυτικού μένους, ούτε στην παγίδα να ορίσουμε την Δύση βάση της Ευρώπης! Οι Κινέζοι εξάλλου σαν Δύση εννοούν και τους Άραβες! Αλλά την γραμματεία αυτήν την ξεκλειδώσαν άλλοι πριν από αυτούς και αυτοί την συνέχισαν! Με όλους, να φτιάχνουν και δική τους! Έχω ακούσει τον όρο ντεκαφεινέ ερμηνεία της αρχαίας γνώσεις! Δεν το δέχομαι! Κάθε λαός ερμηνεύει βάση της δικής του κουλτούρας και του χρονικού παρόντος! Κανένας δεν μπορεί να σκεφτεί σαν τους αρχαίους! Διότι τόσο η εποχή και τα βιώματα τους, διέφεραν απ’των μεσαιωνικών λαών και αντίθετα! Τουλάχιστον εκεί που κατηγορούσαν τους Βυζαντινούς Ρωμαίους ψευδώς σαν καταστροφείς των αρχαίων χειρογράφων, ενώ οι λόγιοι τους ήταν τόσο ενοχλητικά ελιτιστές με αυτά που τα διέσωσαν! Κάτι έχει βελτιωθεί! Ας είναι καλά οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί λόγιοι που έκαναν στροφή προς το καλύτερο και ανατολικά
Τι ακριβώς ξεκλείδωσε η αναγέννηση στην αρχαία Γραμματεία που δεν το έπραξαν στην ανατολή
—
Γεια σου Jeronim. Νομίζω πως είναι ξεκάθαρο ότι η μεταναγεννησιακή δύση έκανε άλλη χρήση της αρχαιοελληνικής γραμματείας από αυτήν που έκανε το Βυζάντιο,
γι΄αυτό έφτασε να βγάλει Κοπέρνικο, Κέπλερ, Γαλιλαίο και Νεύτωνα μέσα σε έναν αιώνα.
Τον 15ο αιώνα υπάρχει αναγεννησιακό ενδιαφέρον για τα μαθηματικά και την γεωμετρία και έναν αιώνα αργότερα
άριχσαν να προκύπτουν οι καρποί αυτού του ενδιαφέροντος.
Προφανώς. Αφού αυτοί βρήκαν ένα ήδη κατασκευασμένο πεδίο, δεν το έφτιαξαν από την αρχή! Άλλο το να χτίσεις όλο το οικοδόμημα, άλλο να το βρεις έτοιμο και να προσθέσεις το καλύτερο τμήμα του! Πως πχ θα φτάναμε στην βιομηχανική επανάσταση χωρίς την τέχνη των αυτόματων μηχανών που η Ρωμανία και η Κίνα διατήρησαν? Θα έπρεπε τότε να τα εφεύρουν οι δυτικοί από την αρχή, κι έπειτα να βρουν κι άλλο χρόνο να τα εξελίξουν στην απόλυτη μηχανή! Θες να μου πεις δηλαδή ότι διάβασαν αρχαίους λόγιους και εφύηραν πχ όλα αυτά απ’την αρχή; Εγώ ξέρω πως και το πληκτροφόρο εκκλησιαστικό όργανο συνέχιζε να το πουλάει μέχρι την άλωση η Κωνσταντινούπολη στην Ιταλία και την Ρωσία! Όχι απλά επί Καρλομάγνου
Μόνος σου το είπες! Τους πήρε λιγότερο χρόνο! Όχι μόνο για αυτό που εννοώ επάνω, αλλά και λόγω της γεωγραφικής ασφάλειας! Όταν έχεις Ρωμαίους, Σέρβους, Βούλγαρους, Αλβανούς, Κροάτες, Δαλματούς στα Βαλκάνια να δρουν αθελα τους σαν τοίχος προστασίας, είναι αναπόφευκτο, ότι όλοι αυτοί είχαν άπλετο χρόνο χωρίς φόβο βαρβαρικών επιθέσεων! Όταν η Κίνα είχε τα ίδια προνόμια, σύμφωνα με τον Iann Morris, κόντεψαν να ξεκινήσουν αυτοί την βιομηχανική επανάσταση αιώνες πιο νωρίς, αν και τα παράτησαν
Έχεις προσέξει πόσο χαζομάρα είναι ο αντιδυτικισμός επίσης, λες και είναι τίποτα ξένοι και όχι πολιτιστικοί συγγενείς; Καλό είναι να μην πέφτουμε στην παγίδα του “χρωστάμε στην Δύση” και το “η Δύση έκανε τα πάντα”! Επειδή κάθε μεγάλη εφεύρεση είναι συλλογική δουλειά αμέτρητων πολιτισμών στον χρόνο που προσθέτουν κάθε χρονική περίοδο ο καθείς τον οβολό του! Το ευρηκα είναι μύθος σαν την ενωμένη Ευρώπη
Προφανώς. Αφού αυτοί βρήκαν ένα ήδη κατασκευασμένο πεδίο, δεν το έφτιαξαν από την αρχή!
—
Καλυμέρα, Jeronim. Εννοείται πως αν ο Νεύτωνας δεν κοιμόταν αγκαλιά με τα Στοιχεία του Ευκλείδη (όπως θέλει μια παράδοση), δεν θα γινόταν Νεύτωνας.
Το ότι διάβασε Ευκλείδη για να αποκτήσει υπόβαθρο στην γεωμετρία δεν μειώνει το νοητικό του επίτευγμα. Η ιστορία του απειροστικού λογισμού ουσιαστικά ξεκινάει με τον Αρχιμήδη (αν και ο Εύδοξος πιοπ ριν έκανε κάτι παρόμοια ψιλοπράματα, δνε επέδειξετην συστηματικότητα του Αρχιμήδη), υπάρχει ένα τεράστιο κενό 1800 ετών (όπου στην καλύτερη υπάρχουν μόνο κα΄τι σποραδικές ψιλοσυνεισφορές εδώ και εκεί) και ξαναρχίζει με τον Νεύτωνα και τον Leibnitz (οι πρώτοι πραγματικά εφάμιλλοι του Αρχιμήδη σ΄αυτό το θέμα που προχώρησαν περισσότερο).
κι οι αρχαίοι Έλληνες πήρα απ τους Βαβυλώνιους (σα να λέμε απ’ τους “Σκοπιανούς” χαχα) κι οι Ρωμαίοι παίρναν απ όπου βρίσκαν χωρίς αιδώ. Δεν είναι κακό να παίρνεις.
Η εντυπωσιακή εκτίναξη πάντως των επιστημών και της τεχνολογίας στην Δύση πρέπει να οφείλεται σε δομικούς παράγοντες κι όχι τόσο σ’αυτά που “κληρονόμησαν”.
Δεν είναι κακό να παίρνεις.
Η εντυπωσιακή εκτίναξη πάντως των επιστημών και της τεχνολογίας στην Δύση πρέπει να οφείλεται σε δομικούς παράγοντες κι όχι τόσο σ’αυτά που “κληρονόμησαν”.
—-
Εννοείται πως δεν είναι κακό να παίρνεις. Όπως είπες, υπήρχε μια περίοδος που οι αρχαίοι Έλληνες αντέγραφαν τους ανατολικότερους λαούς τους (την ονομάζουμε «Ανατολίζουσα» = Orientalizing). Έτσι έφτασαν από την Φοινίκη η γραφή και η οργάνωση σε πόλεις-κράτη.
Την εποχή της Σαπφούς και του Ανακρέοντα, κάποιος θεωρούνταν κουλτουριάρης αν αντέγραφε τα ήθη των αβρόβιων Λυδών, γι΄αυτό και ο Ανακρέων κατηγορεί τους συμπολίτες του ως … «Λυδοπαθείς». 🙂
Από εκεί και μετά, το στοιχείο του προκομένου λαού είναι ότι δεν μένει στην στείρα μίμηση, αλλά χρησιμοποιεί αυτό που πήρε για να δημιουργήσει κάτι καινούριο, στο οποίο βάζει και την δική του, ιδαίτερη υπογραφή (λ.χ. οι Έλληνες δεν πήραν απλά την γραφή από τους Φοίνικες, αλλά πρόσθεσαν και την γραφή των φωνηέντων δημιουργώντας την πρώτη πραγματικά αλφαβητική γραφή).
Σαφώς! Η Δύση μου πρόσφερε τον ηλεκτρισμό! Αυτο κανείς δεν το σκέφτηκε καν! Ο Τέσλα μάλιστα, ήταν βαλκάνιος, αστροναύτες, επιστήμονες, επίσης υπήρξαν με καταγωγή απ’τα Βαλκάνια που πρόκοψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες! Άρα συμμετείχε και αυτή η πλευρά της Δύσης στο οικοδόμημα της τεχνολογίας! Δίνοντας ανθρώπινο δυναμικό! Έχεις δίκιο απ’την μια σαν Σμερδ, έχει δίκιο ο Γιάννης, και ο Αρχέλαος σε άλλο άρθρο!
Με όσα έχω κατανοήσει όμως! Κανένας δυτικός δεν δύναται να καταλάβει ότι η γεωγραφική ασφάλεια είναι ο κυριότερος παράγοντας -φυσικά σε συνδυασμό φυσικά με την θέληση για γνώση- που πρόκοψαν! Φυσικά το τι σημαίνει γεωγραφική ασφάλεια αλλάζει ανάλογα με τον αιώνα! Ο Νεύτωνας κοιμόταν ασφαλής με το βιβλίο του και όχι με το σπαθί του, διότι δεν έτυχε να γεννηθεί σε μια περιοχή όπου αυτός και η κοινωνία του θα έπρεπε να ξοδέψουν τον μισό τους χρόνο σε αυτοπροστασία!
Σαφως φυσικά για εμένα τουλάχιστον!Ο Γαλιλαίος, αλλά και ο πατέρας του ο Βιντσέτσο, αυτός ο εξαιρετικός μουσικός που θα πρέπει να λογίζεται και ως πρότυπο πατέρα! Παρέχοντας στον γιο του ότι ήθελε και στηρίζοντας τον! Είναι πρότυπα δημιουργικότητας για εμένα και αρετής! Δεν αλλάζει αυτό
Οι Σπαρτιάτες έλεγαν πως είναι κληρονόμοι των Ηρακλειδών, οι Μακεδόνες κι αυτοι απ τους Ηρακλείδες, οι Ρωμαίοι απ τους Τρώες, εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες κατευθείαν απ τον Λεωνίδα και τον Περικλή (σχετικά προσφάτως κι απ τον Μέγ’ Αλέξανδρο), εντάξει, γίνονται αυτά, προσωπικά δεν είμαι τόσο αυστηρός με τους Δυτικούς.
Ο φίλος Jeronim έχει ένα δίκιο (του οφείλω μια εμπεριστατωμένη απάντηση στα “μουσικά” ζητήματα, αλλά και στον Antigeist), όταν αναφέρεται στην ανοησία τού αφελούς “αντιδυτικισμού”, όπως έχει δίκιο και για την σημασία τής ιστορικής προεργασίας τής εμφάνισης τής αναπτυξιακής έκρηξης στην δύση (οικονομία, τεχνική, θεσμοί, τέχνη, επιστήμη κ.λπ), αν και τείνω κι εγώ να τονίζω όπως ο Σμερδαλέος το “ποιοτικό” άλμα που υπήρξε στην αναγέννηση που έφερε αδιανόητα μέχρι τότε επιτεύγματα.
Κανείς δεν αρνείται ότι υπήρξε μεγάλη πρόοδος ή εξέλιξη στην δύση, ή όπως εντοπίστηκε στην δύση.
Δεν είναι όμως ανόητος “αντιδυτικισμός” να θυμίζει κανείς σε όλους σας, που μιλάτε για την ανάπτυξη σαν να είναι μια άσκηση στο κενό ή σαν να είναι αποτέλεσμα μιας επιστημονικής ανακάλυψης, ότι αυτή η πρόοδος στη δύση υπήρξε και ως μια πρωτοφανής ανάπτυξη της απάνθρωπης Κυριαρχίας, μέσω του μαζικού δουλεμπορίου, τής καταλήστευσης τού “νέου κόσμου”, αλλά και μέσω τής ανάπτυξης του “βεστφαλιανού” κράτους και της καπιταλιστικής ληστείας μέσω της πρωταρχικής καπιταλιστικής συσσώρευσης κεφαλαίου κ.λπ.
Και μην ακούσω ότι ανάλογα έκαναν κι άλλοι. Χαίρω πολύ Χαιρόπουλος.
Όπως κανένας δεν έφτασε την αναπτυξιακή έκρηξη τής δύσης κανένας δεν έφτασε και δεν φτάνει την φρίκη της, αν μάλιστα σε αυτή την φρίκη συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι οι δυτικοί βρυκόλακες “δίδαξαν” σε όλο το κόσμο μαζί με τις τεχνικές/τέχνες/γνώσεις τους πως εξοντώνεις μαζικά με “επιστημονικό” ή ορθολογικό τρόπο, πως βεβηλώνεις τα πάντα, πως παραχαράσσεις ονόματα αξίες ιδέες, πως φτιάχνεις “έθνος” κράτος από το μηδέν (με ψέμματα και φαντασιακές αρλούμπες) και άλλα.