Ο «Μπουμπούκος» αρνητής της ΙΕ θεωρίας

Εκτός από το «πλουτς-πλουτς», ο Μπουμπούκος έχει κάνει και άλλη γλωσσολογική μπουμπουκάδα: αρνήθηκε την «ΙΕ θεωρία» και την φοινικική καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου. Η συγκεκριμένη τυπική συμπεριφορά του ελλαδικού (και εν γένει βαλκανικού) είδους των Ουρλιακτήρων (= Howler) Αλουαττών πρέπει κάποτε να εξεταστεί από τους Ηθολόγους (γιατί ηθολόγοι-ζωολόγοι χρειάζονται παρά ψυχολόγοι).

Ουρλιακτήρες Αλουάττες Νοτίου Αμερικής:

Ουρλιακτήρ Αλουάττης Ελλάδος:

Στο παραπάνω βίντεο, ο καημένος καθηγητής γλωσσολογίας Χριστόφορος Χαραλαμπάκης χρειάστηκε να υπομείνει το δογκιχωτικό ουρλιαχτό του Μπουμπούκου. Όπως ο Δον Κιχώτης τα έβαζε με ανεμόμυλους τους οποίους φανταζόταν ως εχθρικούς Τιτάνες (εξού και η αγγλική φράση “tilting at windmills” = «εξακοντίζομαι κατά ανεμόμυλων» που χρησιμοποιείται, για όποιον πολεμά ανύπαρκτους εχθρούς), έτσι και ο Μπουμπούκος ἐξηκοντίσθη κατὰ τῆς ΙΕ θεωρίας.

Γιατί εξακοντίστηκε εναντίον της ΙΕ θεωρίας; Όπως είπα, μόνον ένας Ζωολόγος εξειδικευμένος στην Ηθολογία μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί κάποια έμβια όντα συμπεριφέρονται όπως συμπεριφέρονται.

Στο συγκεκριμένο βίντεο, ο Μπουμπούκος είχε το ακριτόμυθο και αμετροεπές θράσος του ομηρικού Θερσίτη να ρωτήσει τον Χαραλαμπάκη «γιατί είναι κακό να υπάρχει καθηγητής (προφανώς εννοείται φιλόλογος) στην Μέση Εκπαίδευση που να μην πιστεύει στην ΙΕ θεωρία»;

Το τέλος του Θερσίτη το ξέρετε; Στο έργο Ἀχιλλεὺς Θερσιτοκτόνος του Χαιρήμωνος του έκοψε το λαρύγγι ο Αχιλλέας  επειδή, ως ο αρχετυπικός ακριτόμυθος και αμετροεπής της Ιλιάδος, έκανε αυτό που δεν έπρεπε την στιγμή που δεν έπρεπε (επίσης, στην Ιλιάδα, ο Οδυσσέας τον χτύπησε με το σκήπτρο  στην πλάτη όταν πέταξε κοτσάνα ενώ δεν ήταν ούτε η σειρά του να μιλήσει – μίλησε χωρίς να του έχει δoθεί το σκήπτρο- ούτε βέβαια και η θέση του μιας και ήταν συνέλευση βασιλέων και αυτός δεν ήταν βασιλεύς). Ο Πλάτων στην Πολιτεία γράφει ότι ο γελωτοποιός Θερσίτης μετενσαρκώθηκε σε πίθηκο (φαντάζομαι σε πίθηκο αρνητή της ΙΕης θεωρίας ).

[Πολιτεία 620a-c] αἱ ψυχαὶ ᾑροῦντο τοὺς βίους: ἐλεινήν τε γὰρ ἰδεῖν εἶναι καὶ γελοίαν καὶ θαυμασίαν. κατὰ συνήθειαν γὰρ τοῦ προτέρου βίου τὰ πολλὰ αἱρεῖσθαι. ἰδεῖν μὲν γὰρ ψυχὴν ἔφη τήν ποτε Ὀρφέως γενομένην κύκνου βίον αἱρουμένην, μίσει τοῦ γυναικείου γένους διὰ τὸν ὑπ᾽ ἐκείνων θάνατον οὐκ ἐθέλουσαν ἐν γυναικὶ γεννηθεῖσαν γενέσθαι: ἰδεῖν δὲ τὴν Θαμύρου ἀηδόνος ἑλομένην: ἰδεῖν δὲ καὶ κύκνον μεταβάλλοντα εἰς ἀνθρωπίνου βίου αἵρεσιν, καὶ ἄλλα ζῷα μουσικὰ ὡσαύτως. εἰκοστὴν δὲ λαχοῦσαν ψυχὴν ἑλέσθαι λέοντος βίον: εἶναι δὲ τὴν Αἴαντος τοῦ Τελαμωνίου, φεύγουσαν ἄνθρωπον γενέσθαι, μεμνημένην τῆς τῶν ὅπλων κρίσεως. τὴν δ᾽ ἐπὶ τούτῳ Ἀγαμέμνονος: ἔχθρᾳ δὲ καὶ ταύτην τοῦ ἀνθρωπίνου γένους διὰ τὰ πάθη ἀετοῦ διαλλάξαι βίον. ἐν μέσοις δὲ λαχοῦσαν τὴν Ἀταλάντης ψυχήν, κατιδοῦσαν μεγάλας τιμὰς ἀθλητοῦ ἀνδρός, οὐ δύνασθαι παρελθεῖν, ἀλλὰ λαβεῖν. μετὰ δὲ ταύτην ἰδεῖν τὴν Ἐπειοῦ τοῦ Πανοπέως εἰς τεχνικῆς γυναικὸς ἰοῦσαν φύσιν: πόρρω δ᾽ ἐν ὑστάτοις ἰδεῖν τὴν τοῦ γελωτοποιοῦ Θερσίτου πίθηκον ἐνδυομένην. κατὰ τύχην δὲ τὴν Ὀδυσσέως λαχοῦσαν πασῶν ὑστάτην αἱρησομένην ἰέναι, μνήμῃ δὲ τῶν προτέρων πόνων φιλοτιμίας λελωφηκυῖαν ζητεῖν περιιοῦσαν χρόνον πολὺν βίον ἀνδρὸς ἰδιώτου ἀπράγμονος, καὶ μόγις εὑρεῖν κείμενόν που καὶ παρημελημένον

Ο καημένος ο Χαραλαμπάκης προσπαθεί να εξηγήσει πως δουλεύει η επιστήμη και συγκεκριμένα η γλωσσολογία, αλλά «στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα»: είναι πιο πιθανό να καταλάβει την ΙΕ θεωρία ο παρακάτω αξιαγάπητος χιμπατζής που μας επιδεικνύει την καταπληκτική βραχεία μνήμη του παρά ο Μπουμπούκος.

Για φανταστείτε να γινόταν η ερώτηση «γιατί είναι κακό να υπάρχει μαθηματικός στην Μέση Εκπαίδευση που να μην πιστεύει στην ισχύ του Πυθαγορείου Θεωρήματος»;

Αμέσως βέβαια αναρωτιέστε αν είναι δυνατόν να υπάρχει πτυχιούχος μαθηματικός που να μην πιστεύει στην ισχύ του πυθαγορείου θεωρήματος.

Τι κάνεις για ν΄αποδείξεις το πυθαγόρειο θεώρημα; Μία αλληλουχία απλών λογικών βημάτων.

1) Έστω ότι υπάρχει ορθογώνιο τρίγωνο με κάθετες πλευρές α,β, υποτείνουσα γ και γωνίες φ,θ για τις οποίες εξυπακούεται ότι φ+θ=π/2 (90 μοίρες).

2) Θεωρείς το τετράγωνο με πλευρά μήκους (α+β) και σημειώνεις τα σημεία πάνω στις πλευρές που χωρίζουν το μήκος της πλευράς σε ευθύγραμμα τμήματα μήκους α και β αντίστοιχα. Ενώνεις αυτά τα σημεία και σχηματίζεται το εγγεγραμμένο τετράπλευρο του παρακάτω σχήματος.

3) Το εσωτερικό τετράπλευρο είναι τετράγωνο επειδή οι 4 πλευρές του είναι υποτείνουσες σε 4 ίσα ορθογώνια τρίγωνα και οι γωνίες ανάμεσα στις πλευρές του είναι όλες ορθές. Αν η εσωτερική γωνία του εσωτερικού τετράπλευρου είναι ζ τότε έχουμε:

φ+θ = π/2

φ+θ+ζ= π

Άρα ζ=π/2 (90 μοίρες).

4) Το εμβαδόν του μεγάλου τετραγώνου είναι ίσο με το άθροισμα των τμηματικών εμβαδών που περιέχει. Δηλαδή:

(α+β)*(α+β) = γ*γ + 4*αβ/2  =>  α^2+β^2+2αβ = γ^2+2αβ

Ο όρος 2αβ που υπάρχει και στα δύο μέλη απλοποιείται και αυτό που μας μένει είναι το πυθαγόρειο θεώρημα:

α^2 + β^2 = γ^2

Για φανταστείτε να γινόταν η ερώτηση «γιατί είναι κακό να υπάρχει Βιολόγος/(Βιο)χημικός στην Μέση Εκπαίδευση που να μην πιστεύει στην εξίσωση ενζυμικής κινητικής του τύπου Michaelis-Menten»;

Τι λέει αυτή η κινητική; Ότι όταν το προϊόν της ενζυμικής αντίδρασης απομακρύνεται σχεδόν ακαριαία ώστε η συγκέντρωσή του να παραμένει αμελητέα, τότε η ταχύτητα της ενζυμικής αντίδρασης ως προς την συγκέντρωση του υποστρώματος (S) έχει την γραφική παράσταση υπερβολής που φτάνει ασυμπτωτικά σε κορεσμό.

V=Vmax*S/(S+K) , όπου Vmax η μέγιστη ταχύτητα κορεσμού και K η λεγόμενη σταθερά των Michaelis-Menten που καθορίζει το πόσο απότομα ή ήπια έρχεται σε κορεσμό η ενζυμική αντίδραση.

Πως το αποδεικνύουμε αυτό;

1) Θεωρούμε τα μεγέθη S= συγκέντρωση υποστρώματος, E= συγκέντρωση ενζύμου, [ES] = συγκέντρωση μεταβατικού συμπλέγματος ενζύμου-υποστρώματος, P = συγκέντρωση προϊόντος.

Η ταχύτητα ενζυμικής αντίδρασης είναι ο ρυθμός παραγωγής του προϊόντος, δηλαδή V=dP/dt.

Οι αντιδράσεις που έχουμε είναι: E+S <-> [ES] -> E+P

H πρώτη αμφίδρομη αντίδραση έχει σταθερά ισορροπίας k1= E*S/ES και η δεύτερη θεωρητικά μονόδρομη αντίδραση (η συνθήκη είναι αυτή της ακαριαίας απομάκρυνσης του προϊόντος) έχει ταχύτητα:

V= dP/dt = k2*[ES]

H τρίτη εξίσωση που χρειαζόμαστε είναι η αρχή διατήρησης του καταλύτη (δηλαδή του ενζύμου) μιας και αυτός ούτε καταστρέφεται ούτε παράγεται άρα:

E+[ES] = σταθ. = ε

Από τον πρώτο τύπο προκύπτει ότι k1*[ES] = E*S => k1*[ES] = (ε-[ES])*S , από την χρήση και του τελευταίου. Λύνοντας ως προς [ES] παίρνουμε:

[ES] = ε*S/(k1+S)

Με βάση των παραπάνω ο τύπος της ταχύτητας γίνεται:

V= k2*[ES] = k2*ε*S/(k1+S) 

Mε άλλα λόγια, αποδείξαμε το ζητούμενο με Vmax = k2*ε και k1=K = η σταθερά Michaelis-Menten  που είναι ίση με εκείνη την συγκέντρωση υπoστρώματος όπου έχω το μισό της μέγιστης ταχύτητας (αν βάλετε S=K στον τύπο το αποτέλεσμα είναι V=Vmax/2).

E φανταστείτε τώρα ότι ένας Ινδο-Ευρωπαϊστής σας λέει ότι το ρήμα λιμπάνω είναι προϊόν ρινικής ενθέσεως (nasal infix) του θέματος του ρήματος λείπω.

Τι κάνετε για να διαπιστώσετε ότι λέει την αλήθεια; Ανοίγετε ένα βιβλίο Ιστορικής Γλωσσολογίας πάνω στο λήμμα «ρινική ένθεση» (nasal infix) και βρίσκετε τον ορισμό: τύπος ΙΕ ενεστώτα που προκύπτει από την προσθήκη ενός *n μέσα στον μηδενικό βαθμό ablaut ενός συμφωνόληκτου ΙΕ θέματος, όπως στα λατινικά παραδείγματα:

Ρίζα *weik- «μάχομαι» > ρινικό ένθημα στον μηδενικό βαθμό *wik- > wi-n-k- > vincō = «νικάω».

Ρίζα *g’heu- «χέω» > επαυξημένη ρίζα *g’heu-d- (λ.χ. αγγλικό gut) > ρινικό ένθημα στον μηδενικό βαθμό *g’hu-d- > *g’hu-n-d- > λατινικό fundō

Ρίζα *yeug- «ζεύγνῡμι» > ρινικό ένθημα στον μηδενικό βαθμό *yug- > *yu-n-g- > λατινικό iungō

στο αγγλικό παράδειγμα stand: IE *steh2- «στέκομαι» > επαυξημένο *steh2-t- > ρινικό ένθημα στον μηδενικό βαθμό *sth2-t- ~ *stat- > *sth2-n-t- ~ *stant- > stand-> πρωτο-γερμανικό standaną > αγγλικό stand

και στο αλβανικό παράδειγμα ΙΕ *skeut- > sku-n-t-a > shkund

Έχοντας αυτά τα παραδείγματα κατά νου πιάνουμε τώρα τα ελληνικά λείπω και λιμπάνω. Το λείπω προέρχεται από την ΙΕ ρίζα *leikw- με μηδενικό βαθμό *likw– (λ.χ. λείπω > ἔλιπον και *en-likw-es- > ελλιπής).

Άρα το αποτέλεσμα του ρινικού ενθήματος είναι όντως *likw- > li-n-kw-an-ō > λιμπάνω, όπως συνέβη με το αντίστοιχο:

*dheugh- > τεύχω με μηδενικό βαθμό *dhugh- (λ.χ. τύχη) που μετά το ρινικό ένθημα έγινε *dhu-n-gh-an-ō > τυγχάνω.

και με τα *h1reug- > ἐρεύγομαι > *h1ru-n-g-an- > ἐρυγγάνω και *leh2-dh- > λήθη (< λᾱθ-) > *lh2-n-dh-an- > λανθάνω

Όσοι ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για τον ανεμόμυλο που λέγεται «ΙΕ θεωρία» και κατά της οποίας εξακοντίζονται ηλιθιωδώς οι τσαρλατάνοι, οι αγύρτες και οι λοβοτομημένοι καλικάντζαροι των Βαλκανίων θα βρείτε συγκεντρωμένα θέματα ανάγνωσης σε αυτήν εδώ την ανάρτηση.